Arshia Fatima Haq: Το αρχείο των αφανών
Κατά τη διάρκεια της έρευνας της στην Aθήνα η Arshia Fatima Haq θα εργαστεί με πρόσφυγες από το Αφγανιστάν και το Πακιστάν που μιλούν τις γλώσσες ούρντου, νταρί και φαρσί, μέσα στους προσφυγικούς καταυλισμούς και σε γειτονικές τοποθεσίες. Η αρχική ερευνητική της πρόταση αφορούσε στη συλλογή πρώιμων αναμνήσεων, λαϊκών παραμυθιών, τοπικών αστείων και τραγουδιών μέσα από ηχογραφήσεις πεδίου και καταγραφές βίντεο. Απώτερος στόχος ήταν η δημιουργία ενός αρχείου πολιτισμικής παραγωγής, που συνήθως μεταδίδεται προφορικά, ως χώρου αντίστασης και λύτρωσης απέναντι στις τρέχουσες αφηγήσεις τραύματος, απώλειας και εκτοπισμού που υποβιβάζουν και εξανδραποδίζουν τις ταυτότητες και τις δυνατότητες αυτενέργειας των προσφύγων.
Στα χρόνια που μεσολάβησαν της αρχικής πρότασης, οι ολοένα και δυσχερέστερες συνθήκες διαβίωσης και οι εντεινόμενες δευτερογενείς επιπτώσεις του εκτοπισμού, καθώς και οι αποτυχημένες προσπάθειες της επακόλουθης κοινωνικής ενσωμάτωσής τους, σε πολλές περιπτώσεις, έχουν δημιουργήσει στις προσφυγικές κοινότητες έναν συνδυασμό από τραύματα και απογοητεύσεις. Λόγω αυτών των περιστάσεων, κατά το πρώτο στάδιο της έρευνας της στην Aθήνα το καλοκαίρι του 2021 η Haq μπόρεσε να προσεγγίσει πολύ λίγα άτομα από αυτές τις κοινότητες που ήταν έτοιμα να μοιραστούν τις προσωπικές τους ιστορίες και ακόμα λιγότερα που ήταν διατεθειμένα να τις ηχογραφήσουν. Πέρα από τον δισταγμό που συνοδεύει αυτές τις ευαίσθητες μαρτυρίες αυτό που άρχισε να αναδύεται ήταν η επιθυμία τους να ξεχάσουν αυτά που άφησαν πίσω τους.
Εν όψει αυτών των συνειδητοποιήσεων, αντί για την παρουσίαση διακριτών εξομολογήσεων και ιστοριών με αρχή, μέση και τέλος, η Haq ελπίζει στη δημιουργία μιας ηχητικής συλλογής που θα περιλαμβάνει τα θραύσματα που κατέγραψε το 2021 και όσα θα συγκεντρώσει το 2023, σαν μία ιδιαίτερη σορός των επιμέρους συμμετεχόντων που εμπερικλείει τις αναμνήσεις τους καθώς και όσα επιλέγουν να ξεχάσουν. Το τελικό έργο θα πάρει τη μορφή μιας είδους «συγκεκριμένης μουσικής» ή μιας μουσικής σύνθεσης ή μιας θραυσματικής μαρτυρίας, που θα περιλαμβάνει ατμοσφαιρικές ηχογραφήσεις χώρων που φέρουν τα ίχνη της προσφυγικής ζωής, όπως τα διάφορα δημόσια πάρκα και οι πλατείες της Aθήνας αλλά και τα κέντρα κοινότητας και οι χώροι συγκεντρώσεων, καθώς και μουσικές επιλογές από δημοφιλή αρχεία στα οποία αναφέρονται οι συμμετέχοντες κατά τη διάρκεια των συζητήσεων. Το κομμάτι θα είναι διαθέσιμο σε ψηφιακή μορφή και θα συνοδεύεται από «σημειώσεις γραμμής», εικόνες και βίντεο που θα συλλέξει από τη διαδικασία των ηχογραφήσεων.
