«Βάκχες» του Ευριπίδη

Στις «Βάκχες», ο Ευριπίδης εξιστορεί την κάθοδο του Διονύσου στη Θήβα, προκειμένου να επιβάλει τη λατρεία του. Ο βασιλιάς Πενθέας αρνείται να αποδεχτεί τον νέο θεό και υπομένει την εκδίκησή του. Υπό την επήρεια της ένθεης μανίας, βρίσκει φρικτό θάνατο στις κορυφές του Κιθαιρώνα, με τη μητέρα του, Αγαύη, να έχει συντελέσει –ενόσω ήταν σε παραφορά– το φοβερό έγκλημα. Ο Διόνυσος εδραιώνει τη θρησκεία του, ανακοινώνοντας τη φριχτή τύχη της βασιλικής οικογένειας.

Σύμφωνα με τον Γιώργο Χειμωνά –στη μετάφραση του οποίου στηρίζεται το ανέβασμα των «Βακχών»–, η τραγωδία του Ευριπίδη «τελειώνει παράξενα». Απέναντι στο θρήνο των ανθρώπων για την τρομερή εκδικητικότητα του Διονύσου, ο θεός στέκεται σιωπηλός, εμφανίζεται ως «αμήχανος θεός». Γράφει ο Χειμωνάς: «Ο Ευριπίδης, που επινόησε τον από μηχανής θεό, φτάνει εδώ στο άλλο άκρο: Δημιουργεί τον αμήχανο θεό. Ο Διόνυσος μοναχός στο βάθος της σκηνής, αβέβαιος, σχεδόν τρομαγμένος. Η τελευταία του φράση είναι ένας ψίθυρος, μια άναρθρη απολογία: “Δεν φταίω εγώ για όλα αυτά. Άλλος τα αποφάσισε – και μάλιστα από πολύ παλιά.” Υποτίθεται ο Δίας. Και η οδύνη, που δοκιμάζει ο θεατής των «Βακχών» για τα βάσανα των ανθρώπων, μεταβάλλεται ξαφνικά σε οίκτο για τον αξιολύπητο, δειλό θεό που τα προκαλεί.»

Ο Άρης Μπινιάρης σκηνοθέτησε για πρώτη φορά τις «Βάκχες» το χειμώνα του 2010, στη σκηνή του Bios. Αντλώντας υλικό από το χώρο της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, εστίασε στη χρήση φυσικών οργάνων και των φωνών των ηθοποιών, προσδίδοντας ένα χαρακτήρα θρησκευτικότητας στην παράσταση.

Σημεία αναφοράς στη μέχρι τώρα σκηνοθετική διαδρομή του δημιουργού αποτελούν οι παραστάσεις «Το θείο τραγί» (Bios, 2011) και «Το '21» (Φεστιβάλ Αθηνών, 2014), μέσω των οποίων εισήγαγε μια συναυλιακή θεατρική αφήγηση, όπου ο ήχος, ο ρυθμός, η μουσικότητα του λόγου και η τέχνη του ηθοποιού γίνονται το όχημα του θεατή-ακροατή για την κατανόηση και τη δυναμική πρόσληψη των νοημάτων του έργου.

Παρασκευή 23 Μαρτίου

Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές
Συντονισμός: Γρηγόρης Ιωαννίδης, κριτικός θεάτρου