Μαριάννα Χριστοφίδου: ασκήσεις προς την αβεβαιότητα

Με αφετηρία ένα ερώτημα καταδικασμένο να μείνει εν πολλοίς αναπάντητο, η Μαριάννα Χριστοφίδου ταξίδεψε στην Ιαπωνία στις αρχές του 2020, προκειμένου να συνεχίσει την έρευνα την οποία ξεκίνησε το 2018 σε μέρη που έχουν από καιρό σημαδευτεί από ανθρωπογενείς καταστροφές και τεκτονικές μετατοπίσεις, όπου η άρρηκτη σχέση μεταξύ αυτών των δυνάμεων συχνά αποσιωπάται. Κατά τη διάρκεια της παραμονής της ξέσπασε η πανδημία, η οποία άλλαξε εντελώς τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα, ενώ συγχρόνως έριξε διαφορετικό φως σε εικόνες που μέχρι πρότινος ήταν παραμερισμένες. Προχωρώντας με –και από– το υλικό που συνέλεξε σε όλο αυτό το διάστημα που μεσολάβησε, επέστρεψε στη χώρα δύο χρόνια αργότερα για να ξαναεστιάσει σε ό,τι είχε μείνει μετέωρο. Η ανάγκη της να παραμείνει ευαισθητοποιημένη απέναντι σε μορφές αργής βίας και στην υλική πραγματικότητα «εξαντλημένων» τόπων που μοιραζόμαστε από κοινού με άλλα έμβια όντα ήταν για την ίδια επιτακτική.

Κινούμενη από τις συναντήσεις της με ρημαγμένες οικολογίες και αμαυρωμένες ζωές και καθοδηγούμενη από το χαμηλόφωνο ηχόχρωμα των ενεργειακών δυνάμεων που έχουν την ικανότητα να μετατρέπουν τις καταστροφές σε πηγές δημιουργίας και ελπίδας, η Χριστοφίδου διερευνά αυτά τα ερωτήματα σε συνεργασία με καλλιτέχνες, ακτιβιστές, επιστήμονες και μελετητές εντός και εκτός Ιαπωνίας. Σε μια σειρά ζωντανών κινηματογραφικών επιτελεστικών-διαλέξεων θέτει το εξής ερώτημα: με ποιους τρόπους μπορούν να γίνουν ορατές και να ακουστούν οι δυνάμεις που ασκούνται σε ολοένα και πιο ευάλωτα σώματα (ανθρώπινα και πέραν αυτών), αναγνωρίζοντας την εμπλοκή μας σε αφηγήματα καταστροφικότητας; Ωθούμενη από εκείνους που υπομένουν, αγωνίζονται και δημιουργούν στον απόηχο καταστροφών, συχνά αντιμέτωποι με ένα αβέβαιο μέλλον, η Χριστοφίδου επιχειρεί μέσω φιλμ 16 χιλιοστών και δοκιμιακών αφηγήσεων να διεισδύσει σε ποικίλες ενσώματες οικολογίες της γνώσης. Αυτές αναδύονται από πρακτικές τόσο διαφορετικές όσο η διάσωση εκατοντάδων βοοειδών και η διαβίωση ενός κτηνοτρόφου καταμεσής ραδιενεργού εδάφους μετά την τριπλή καταστροφή της Φουκουσίμα ως μια δια βίου μορφή διαμαρτυρίας, ή η φεμινιστική οικοκριτική λογοτεχνία και ποίηση ως εργαλείο υποστήριξης των παθόντων από τη δηλητηρίαση με υδράργυρο στη Μιναμάτα.

Με την υποστήριξη του προγράμματος Tailor-made Fellοwships του Οnassis AiR, η Χριστοφίδου θα επιστρέψει στην Αθήνα την άνοιξη του 2023 για να συνεχίσει την καλλιτεχνική της έρευνα σε μια διττή κατεύθυνση. Αφενός θα αναπτύξει μια νέα παραλλαγή της διαρκώς μεταβαλλόμενης περφόρμανς «exercises in becoming uncertain», στην οποία, μεταξύ άλλων, το πυρηνικό αφύσικο συναντά το υδραργυρικό, οι εταιρικοί εθνικισμοί ματώνουν σε περιβαλλοντικές αδικίες και η γέννηση ενός νησιού συμπίπτει με την καταστροφή ενός οικοσυστήματος. Επιπλέον, σκοπεύει να επεκτείνει τις αναζητήσεις που διέπουν την έρευνά της τα τελευταία χρόνια στην Ιαπωνία στο τοπικό πλαίσιο της Ελλάδας, εστιάζοντας στις ηράκλειες προσπάθειες ανθρώπων και άλλων έμβιων όντων να μετατρέψουν τις αντιξοότητες σε δυνατότητες. Με ποικίλα εικαστικά μέσα (ταινία, τραγούδι, εγκαταστάσεις) η Χριστοφίδου επιθυμεί να στοχαστεί πάνω στο πώς τέτοιες εξουθενωτικές πορείες μετατρέπονται σε στρατηγική επιβίωσης για τη συνέχιση της ζωής εν μέσω κακοποίησης, βίας και καταστροφών επιτρέποντας έτσι σε μικρο-μορφές αντοχής να αντηχήσουν ηχηρά εμπρός σε έναν κόσμο που μοιάζει να καταρρέει.