Transitions 3. Central Europe

«Το εναλλακτικό θέατρο δίπλα στον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό της Ζιλίνα στη Σλοβακία, κατασκευασμένο το 2009 από εθελοντές, με καφάσια μπύρας και οροφή τη γέφυρα του… αυτοκινητόδρομου∙ ο μεταβιομηχανικός χώρος της Łaźnia Nowa, στριμωγμένος ανάμεσα στα τεράστια μπλοκ σοσιαλιστικών κατοικιών της Νόβα Χούτα, του πάλαι ποτέ βιομηχανικού κέντρου της κομουνιστικής Πολωνίας, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κρακοβία∙ η Komuna Warszawa, δραστήρια ακτιβιστική σκηνή στο υποβαθμισμένο προάστιο της Πράγα, στη δεξιά όχθη του ποταμού Βιστούλα, εκεί από όπου το 1944 ο σοβιετικός στρατός παρακολουθούσε αμέτοχος τη Βαρσοβία να μετατρέπεται σε σωρό ερειπίων από τους Ναζί…

Στα ταξίδια που έκανα για την έρευνά μου στην Ουγγαρία, την Πολωνία, την Τσεχία και τη Σλοβακία, τις τέσσερις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που συνασπίστηκαν το 1991 δημιουργώντας το Visegrad Group, η Ιστορία ήταν παρούσα σε κάθε μου βήμα. Πέρα από τους συχνά αμφιλεγόμενους χώρους μνήμης που δημιουργήθηκαν στη μετα-κομουνιστική περίοδο, σε μια προσπάθεια εθνικής διαχείρισης των τραυμάτων του παρελθόντος, όπως στο Μουσείο για την Εξέγερση της Βαρσοβίας ή το Μουσείο Τρόμου στον αριθμό 60 της οδού Andrássy στη Βουδαπέστη, λίγα μόλις μέτρα από την Πλατεία των Ηρώων, οι ιστορικές αφηγήσεις βρίσκονταν πάντα στον πυρήνα της ανεξάρτητης κεντροευρωπαϊκής σκηνής. Μαζί τους, θέματα όπως ο εθνικισμός, η ελευθερία της έκφρασης, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ανεργία και ο ρατσισμός, η απομυθοποίηση των εθνικών συμβόλων, η υπονόμευση των ταμπού, η ενοχή και η θυματοποίηση.

Η νέα γενιά δημιουργών της Κεντρικής Ευρώπης, τους οποίους προσκαλεί στην Αθήνα το τρίτο φεστιβάλ Transitions, ισορροπεί ανάμεσα στα κλασικά κείμενα της στιβαρής λογοτεχνικής τους παράδοσης και σε πειραματικές, μεικτές φόρμες που κινούνται στα όρια του κινηματογράφου, της θεατρικής εγκατάστασης, της περφόρμανς, του χορού και του θεάτρου ντοκουμέντου. Για τους καλλιτέχνες του Transitions 3, οι οποίοι βίωσαν την απότομη μετάβαση στον «άγριο καπιταλισμό» και τον κόσμο της ελεύθερης αγοράς, το θέατρο αποτελεί μια πράξη κατεξοχήν πολιτική, καθώς μετέχει ενεργά στο δημόσιο διάλογο παίρνοντας θέση στα σύγχρονα κοινωνικά, ιδεολογικά και οικονομικά αδιέξοδα.

Το γεωπολιτικό φεστιβάλ της Στέγης ανοίγει στις 11 Νοεμβρίου με την παγκόσμια πρεμιέρα της νέας δουλειάς του Árpád Schilling και της περίφημης ομάδας του Krétakör, από τη Βουδαπέστη, η οποία έχει τον τίτλο «Η μέρα της οργής» και είναι μια ριζοσπαστική «μουσική κωμωδία με κάθαρση» για τους εγκαταλελειμμένους πολίτες της σημερινής Ευρώπης. Ο τρίτος και τελευταίος κύκλος του Transitions περιλαμβάνει παραστάσεις, σεμινάρια, συζητήσεις, αναγνώσεις, προβολές, αλλά και δύο σημαντικές μετακλήσεις από τους δύο προηγούμενους κύκλους: o Dan Perjovschi, ηγετική μορφή του ρουμάνικου ακτιβισμού και της πολιτικοποιημένης τέχνης, τον οποίο γνωρίσαμε στο πλαίσιο του αφιερωμένου στα Βαλκάνια πρώτου Transitions, έρχεται ξανά στη Στέγη με μια νέα εικαστική παρέμβαση, ενώ η Lola Arias από το Μπουένος Άιρες, η οποία άνοιξε πέρυσι το φεστιβάλ-αφιέρωμα στη Λατινική Αμερική, επιστρέφει στις 17 Νοεμβρίου με μια παράσταση-ακρόαση, με θέμα τη συλλογική μνήμη και την πολιτική συμμετοχή.»

—Κάτια Αρφαρά, Καλλιτεχνική διευθύντρια του Transitions