Ημερίδα iDance: Πώς μπορούμε να κάνουμε τον πολιτισμό πιο προσβάσιμο σε άτομα με αναπηρία;

Ομιλίες | Μικρή Σκηνή

12:00-12.45 | iDance: Παροχή πρόσβασης στην εκπαίδευση σύγχρονου χορού σε άτομα με αναπηρία

Πάνελ ομιλητών:
Μυρτώ Λάβδα, Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση
Ντόρα Βουγιούκα, Υπεύθυνη Δικτύωσης & Στρατηγικών Συνεργασιών της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση
Ειρήνη Κουρουβάνη, Χορεύτρια
Μαρία Κολιοπούλου, Χορογράφος/Χορεύτρια
Κωνσταντίνα Μπάρκουλη, Χορεύτρια
Σμαράγδα Βάγια, Χορεύτρια

12:45-13:30 | Η σχέση μεταξύ καλλιτέχνη και πολιτιστικών οργανισμών

Ομιλητές:
Carmen Papalia, καλλιτέχνης και ακτιβιστής σε θέματα αναπηρίας (ΗΠΑ/Καναδάς)
Georgia Krantz, ανεξάρτητη εκπαιδεύτρια και σύμβουλος για θέματα προσβασιμότητας (ΗΠΑ)

Ομιλία: «Πώς να κλείσεις τα μάτια σου» | Carmen Papalia

Το 2010, ο καλλιτέχνης και ακτιβιστής σε θέματα αναπηρίας Κάρμεν Παπάλια, από το Βανκούβερ του Καναδά, άρχισε να εναντιώνεται στις επιλογές στήριξης που ταύτιζαν την κανονικότητα με την έλλειψη αναπηρίας και να αυτοπροσδιορίζεται ως «μη οπτικός εκπαιδευόμενος». Αυτή η επιλογή ήταν σύμφωνη με την προσπάθειά του να απομακρυνθεί από όρους περιθωριοποίησης που χρησιμοποιούνται, όπως «τυφλός» και «άτομο με μειωμένη όραση», και τον βοήθησε να αντιληφθεί τη θέση του ως κάτι απελευθερωτικό.
Ο καλλιτέχνης θα μιλήσει για την κοινωνικά στρατευμένη δουλειά που έχει κάνει την τελευταία δεκαετία και για τους διάφορους τρόπους που έχει υιοθετήσει, άλλοτε με οργανωμένες στρατηγικές και άλλοτε βασισμένος στον αυτοσχεδιασμό, προκειμένου να εγκαθιδρύσει έναν χώρο για τον εαυτό του σε έναν κόσμο που εδώ και αιώνες πριμοδοτεί την οπτική εμπειρία.

Ομιλία: Συνεργασία με καλλιτέχνες με αναπηρία | Georgia Krantz

Ως εκπαιδεύτρια τέχνης, ιστορικός της τέχνης, εκπαιδεύτρια και σύμβουλος η Τζόρτζια Κραντς έχει εργαστεί για περισσότερο από μία δεκαετία για να δημιουργήσει μουσειακές εμπειρίες περισσότερο προσβάσιμες σε άτομα με αναπηρία. Στα εκπαιδευτικά της προγράμματα τονίζει τη σημασία της αλληλεπίδρασης των επισκεπτών ως μέσο αύξησης της συμμετοχικής διάδρασης, της ενδυνάμωσης των επισκεπτών μέσω της επίγνωσης των δικών τους ικανοτήτων, καθώς και τη σημασία του εύρους των διαθέσιμων πηγών και γνώσεων ως μέσο καλύτερης ερμηνείας, κατανόησης και συζήτησης. Σε αυτό το σχήμα, κεντρικό ρόλο κατέχει ο καλλιτέχνης. Πολλοί καλλιτέχνες θεωρούν τους εαυτούς τους εκπαιδευτές και είναι αυτή η σύνδεση μεταξύ της τέχνης ως πρακτικής και της εφαρμογής της τέχνης ως εκπαιδευτικό εργαλείο που θέλει να εξετάσει η Τζόρτζια Κραντς. Σε αυτή την ομιλία θα παρουσιάσει τρία διαφορετικά παραδείγματα συνεργασιών που ανέλαβε προκειμένου να διευρύνει την κουβέντα γύρω από την τέχνη και την εκπαίδευση.
Η ομιλία της Georgia Krantz γίνεται με την υποστήριξη της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα.

13:30-14:15 | Ενισχύστε τους μελλοντικούς ηγέτες

Ομιλητές:
Kate Marsh, καλλιτέχνης με αναπηρία/ερευνήτρια (Βρετανία)
Janice Parker, καλλιτέχνης/χορογράφος (Βρετανία)

Ομιλία: «Οι καλλιτέχνες του χορού ως φορείς αλλαγής» | Kate Marsh

Στο πλαίσιο της εισήγησής της, η Κέιτ Μαρς θα παρουσιάσει μια «εκ των έσω» ματιά σχετικά με την ταινία που γυρίστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Resilience and Inclusion: Dance Artists as Agents of Change (Αποκατάσταση και ενσωμάτωση: Οι καλλιτέχνες του χορού ως φορείς αλλαγής). Η δημιουργία αυτής της ταινίας τής έδωσε τη δυνατότητα να αναλάβει τη θέση καλλιτέχνιδας-ερευνήτριας κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Αυτός ο ξεχωριστός ρόλος σήμαινε ότι μπορούσε να θέτει ερωτήματα και να επιχειρεί να τα εξερευνήσει μέσω πρακτικής με τους συναδέλφους της. Η Μαρς θα παρουσιάσει την εμπειρία της και ως χορεύτρια με αναπηρία και ως χορογράφος και ως ερευνήτρια, σε ένα πρόγραμμα που έχει κεντρικό στόχο να ανακαλύψει τις «πραγματικότητες» των πρακτικών χορού για καλλιτέχνες με αναπηρία. Επιπλέον, θα εξετάσει τα οφέλη της εντατικής πρακτικής έρευνας στη συλλογή πολύτιμης γνώσης σχετικά με την «αληθινή» εμπειρία των καλλιτεχνών με αναπηρία στην πράξη.

Ομιλία: «Με τους όρους ποιανού» | Janice Parker

Η χορογράφος, υπέρμαχος της διαφορετικότητας και καλλιτέχνης Τζανίς Πάρκερ θα μοιραστεί την εμπειρία της από την εργασία στον τομέα του χορού για άτομα με αναπηρία τα τελευταία 40 χρόνια. Θα αμφισβητήσει τις τρέχουσες κυρίαρχες ιεραρχίες στην αισθητική, τη μορφή και τις διαδικασίες του χορού, καθώς επίσης στην πρόσβαση και την εκπαίδευση, θα δώσει παραδείγματα διαφορετικών δρόμων και επιλογών, θα εξετάσει τι σημαίνει για τα άτομα με αναπηρία να είναι ηγέτες στον χορό και θα ζητήσει από όλους μας να σκεφτούμε ποιες ενέργειες μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να αγκαλιάσουμε τη διαφορετικότητα, να δράσουμε ποικιλόμορφα και να παρουσιάσουμε δυνατότητες για το μέλλον.

14:15-15:00 | Δικτύωση & μεσημεριανό γεύμα

Εργαστήρια | 15:00-17:00

Εργαστήριο 1
«Open Access: Παρουσίαση»

Με τον Carmen Papalia, καλλιτέχνη και ακτιβιστή σε θέματα αναπηρίας
«Στα αγγλικά, με ταυτόχρονη διερμηνεία στα ελληνικά καθώς επίσης και στην ελληνική νοηματική γλώσσα».

Το 2015 –σε μια μορφή αντίδρασης στις αρνητικές εμπειρίες που βίωνε από τις θεσμικές υπηρεσίες υποστήριξης αναπήρων– ο καλλιτέχνης και ακτιβιστής σε θέματα αναπηρίας Κάρμεν Παπάλια, από το Βανκούβερ του Καναδά, δημιούργησε ένα νέο σχεσιακό μοντέλο για την προσβασιμότητα με το όνομα Open Access (Ελεύθερη Πρόσβαση).
Αποτελούμενο από πέντε αξιώματα, τα οποία περιγράφουν μια σχεσιακή πρακτική που αφορά την πρόθεση για στήριξη των άλλων, το Open Access δημιουργεί έναν χώρο για την εξέταση της μεσολάβησης και της εξουσίας σε όλο το φάσμα των κοινωνικών, πολιτισμικών και πολιτικών περιορισμών. Σε αυτό το συμμετοχικό εργαστήριο, σχετικά με τους τρόπους οργάνωσης προκειμένου να είναι εφικτή η προσβασιμότητα και η αμοιβαία βοήθεια, ο Παπάλια θα παρουσιάσει στους συμμετέχοντες το πλαίσιο του Open Access. Από την πρώτη παρουσίασή του, το 2015, ο Παπάλια έχει χρησιμοποιήσει το Open Access ως μία προσωπική δέσμευση για υποστήριξη, μια εκστρατεία προβολής για την κοινωνική προσβασιμότητα, καθώς και μια μεθοδολογία αξιολόγησης των συνθηκών προσβασιμότητας σε πολιτιστικούς φορείς.

Εργαστήριο 2
«Εργαστήριο χορού για άτομα με και χωρίς αναπηρία»

Με τη Μαρία Κολιοπούλου (χορογράφος/χορεύτρια), τον Ανδρέα Κολίσογλου (χορευτής) και την Ειρήνη Κουρούβανη (χορεύτρια)
«Στα ελληνικά, με ταυτόχρονη διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα».

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα iDance έχει στόχο την παροχή πρόσβασης στην εκπαίδευση σύγχρονου χορού σε άτομα με αναπηρία, οργανώνοντας εργαστήρια χορού για μεικτές ομάδες ατόμων, ανεξάρτητα με το αν έχουν ή όχι προηγούμενη ενασχόληση με τον χορό. Σε αυτό το εργαστήριο, οι συμμετέχοντες με ή χωρίς διαφορετικά είδη αναπηρίας θα έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν ορισμένες τεχνικές που χρησιμοποιούνται σε εργαστήρια χορού για άτομα με αναπηρία, τα οποία οργανώνονται κάθε χρόνο από τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, και να ανακαλύψουν με ποιον τρόπο μπορούμε όλοι να έχουμε πρόσβαση στον πολιτισμό μέσω του χορού.
Το εργαστήριο απευθύνεται σε άτομα με και χωρίς αναπηρία που δεν έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν σε παρόμοια εργαστήρια χορού στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και χωρίς απαραίτητη εμπειρία στο χορό.

Εργαστήριο 3
«Εκπαίδευση και εργασία στον χορό ως καλλιτέχνης με αναπηρία»

Με τις Kate Marsh (καλλιτέχνης με αναπηρία/ερευνήτρια) και Janice Parker (καλλιτέχνης/χορογράφος)
«Στα αγγλικά, με ταυτόχρονη διερμηνεία στα ελληνικά καθώς επίσης και στην ελληνική νοηματική γλώσσα».

Ένα εργαστήριο χορού και κίνησης για όλους, με ή χωρίς αναπηρία, επαγγελματίες ή αρχάριους στον χορό. Θα δουλέψουμε ξεκινώντας από το προσωπικό λεξιλόγιο κίνησης του κάθε ατόμου για να εξερευνήσουμε και να αναπτύξουμε πιθανότητες και προοπτικές γύρω από τρόπους κίνησης και απελευθέρωσης του λεξιλογίου του σώματος. Το εργαστήριο θα είναι αυτοσχεδιαστικό, αλλά και κατευθυνόμενο, με ευκαιρίες να δουλέψουμε ατομικά, αλλά και σε ομάδες, μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλον, αλλά και εστιάζοντας στον εαυτό μας.
Στο εργαστήριο αυτό θα έχουν προτεραιότητα να συμμετέχουν άτομα με και χωρίς αναπηρία που έχουν συμμετάσχει στο παρελθόν σε παρόμοια εργαστήρια χορού στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Georgia Krantz

Η Τζόρτζια Κραντς είναι ιστορικός της τέχνης, εκπαιδευτικός και ανεξάρτητη εκπαιδεύτρια και σύμβουλος σε θέματα προσβασιμότητας. Έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής της σταδιοδρομίας στη Νέα Υόρκη, όπου είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, συνεργάζεται με μουσεία και άλλα πολιτιστικά ιδρύματα για τη δημιουργία υποδομών για άτομα με αναπηρία και ειδικεύεται στην καλλιτεχνική εκπαίδευση για τυφλούς και άτομα με μειωμένη όραση. Έχει δουλέψει σε πολλά πολιτιστικά ιδρύματα, ανάμεσά τους στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (MoMA), στο Whitney Museum of American Art, στο Μουσείο Guggenheim και στο Lincoln Center for the Performing Arts.

Kate Marsh

Η Κέιτ Μαρς είναι καλλιτέχνης με αναπηρία και ερευνήτρια, που έχει συμμετάσχει σε παραστάσεις της χορευτικής ομάδας Candoco Dance και –ως προσκεκλημένη– της θεατρικής ομάδας Graeae Theatre Company. Το 2016 ολοκλήρωσε τη διδακτορική της έρευνα πάνω στον χορό, την αναπηρία και την ηγεσία. Αυτή την περίοδο εργάζεται ως συνεργάτρια παραγωγής στην εταιρεία Metal Culture και ως μεταδιδακτορική βοηθός ερευνήτρια στο C-DaRE του πανεπιστημίου του Κόβεντρι (Μεγάλη Βρετανία). Επίσης, συνεργάζεται με την καλλιτέχνιδα του χορού Welly O’Brien σε κοινές παραστάσεις.

Carmen Papalia

Ο Κάρμεν Παπάλια γεννήθηκε το 1981 στο Βανκούβερ, στην ανεξάρτητη από το καναδικό κράτος επικράτεια της Ακτής Σάλις. Είναι καλλιτέχνης και ακτιβιστής σε θέματα αναπηρίας, και χρησιμοποιεί στρατηγικές οργάνωσης και αυτοσχεδιασμό, προκειμένου να διευρύνει την πρόσβασή του στον δημόσιο χώρο, στα καλλιτεχνικά ιδρύματα και στην οπτική κουλτούρα. Η κοινωνικά στρατευμένη δουλειά του είναι μια έκφραση της επιλογής του να εναντιωθεί στις επιλογές στήριξης που ταυτίζουν την κανονικότητα με την έλλειψη αναπηρίας. Οι περίπατοι, τα εργαστήρια και οι παρεμβάσεις του Παπάλια έχουν παρουσιαστεί, μεταξύ άλλων, στο μουσείο Guggenheim της Νέας Υόρκης, στην Tate του Λίβερπουλ, στα μουσεία τέχνης του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, στο Grand Central Art Center της Σάντα Άνα και στην Gallery Gachet του Βανκούβερ. Ο Παπάλια αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο Simon Fraser του Βανκούβερ και έκανε μεταπτυχιακό στις Καλές Τέχνες, με ειδίκευση στην Τέχνη και την Κοινωνική Πρακτική, στο Portland State University.

Janice Parker

Η Τζανίς Πάρκερ είναι μια βραβευμένη καλλιτέχνης που ζει και εργάζεται στο Εδιμβούργο της Σκωτίας. Είναι καλλιτεχνική διευθύντρια της Janice Parker Projects, μιας ηθελημένα μικρής εταιρείας καλλιτεχνών, η οποία δραστηριοποιείται σε διάφορες μορφές τέχνης, σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η εταιρεία συνεργάζεται με μια πληθώρα ανθρώπων, χώρων, οργανισμών και πλαισίων, προκειμένου να στηρίξει την ανάπτυξη νέων μορφών χορού σε νέους χώρους και τόπους, να γαλουχήσει και να εκπαιδεύσει τη μελλοντική γενιά καλλιτεχνών χορού και να αμφισβητήσει και να καλλιεργήσει τις προσδοκίες και τις εμπειρίες σχετικά με το ποιος μπορεί να χορέψει και τι μπορεί να είναι ο χορός. Η Τζανίς διδάσκει, χορογραφεί, δίνει διαλέξεις και συνηγορεί υπέρ της διαφορετικότητας στον χορό.

Σμαράγδα Βάγια

Η Σμαράγδα Βάγια ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο ΤΕΙ Αθηνών στο τμήμα φυσικοθεραπείας, και εργάζεται ως φυσικοθεραπεύτρια στο τμήμα φυσικής αποκατάστασης στο «ΓΝΑ Γεώργιος Γεννηματάς». Η πρώτη της επαφή με την κίνηση ήταν στο τμήμα ακροβατικών και ρυθμικής γυμναστικής του σχολείου της. Κατά τα έτη 1995-2000 εντάχθηκε στη σχολή χορού «Ραλλού Μάνου» στο ερασιτεχνικό τμήμα μπαλέτου και τεχνικής Γκράχαμ. Λόγω της αυξανόμενης δυσκολίας στην όραση αναγκάστηκε να σταματήσει το μπαλέτο και να ασχοληθεί με λιγότερο απαιτητικές μορφές χορού. Υπήρξε τακτικό μέλος της χορευτικής ομάδας παραδοσιακών χορών του Φάρου Τυφλών της Ελλάδος, ενώ από το 2014 συμμετέχει στο μικτό τμήμα βλεπόντων και μη βλεπόντων στο πλαίσιο των προγραμμάτων Unlimited Access και iDance στη Στέγη του ιδρύματος Ωνάση.

Μαρία Κολιοπούλου

Η Μαρία Κολιοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε με υποτροφία στο τριετές τμήμα ανώτατων σπουδών BA(Hons) του Laban Centre for Movement and Dance. Παράλληλα παρακολούθησε σπουδές στη σχολή Βακαλό. Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας σύγχρονου χορού Πρόσχημα και από το 1996 έως σήμερα έχει παρουσιάσει έργα της στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει διδάξει στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ έχει δώσει σεμινάρια στην Κρατική Σχολή Χορού, στο Διεθνές Φεστιβάλ χορού Καλαμάτας, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, στην Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (ΙΜΚ). Συνεργάζεται με την Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση διδάσκοντας εργαστήρια κίνησης για άτομα με κινητική αναπηρία και χορευτές καθώς και αυθεντικό παιχνίδι σε νηπιαγωγεία και σχολεία.

Ανδρέας Κολίσογλου

Ο Ανδρέας Κολίσογλου είναι ψυχολόγος και ασχολείται με τον χορό και το θέατρο από το 2002. Το 2005 σε συνεργασία με τη δημοτική αρχή της Πετρούπολης συμμετείχε στην καθιέρωση του τμήματος πρωινής δημιουργικής απασχόλησης και του τμήματος χοροθεατρικής έκφρασης, ανθρώπων με αναπηρίες. Το 2010 δημιούργησε το τμήμα εκφραστικής κίνησης για άτομα με νοητική στέρηση στον Σύλλογο «Άνθρωπος Ελπίδα Πολιτισμός». Από το 2013 συνεργάζεται με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σε κύκλους σεμιναρίων χορού που απευθύνονται σε ανθρώπους με και χωρίς αναπηρία, οι οποίοι θέλουν να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους στον χορό και την αντίληψή τους γύρω από το σώμα με αναπηρία. Το 2014 εκπόνησε πιλοτική έρευνα με θέμα: «Ενσωματoβίωση / Ενδοσωματοβίωση των επαγγελματιών Ελλήνων χορευτών με κινητική αναπηρία».

Ειρήνη Κουρούβανη

Η Ειρήνη Κουρούβανη γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό του νομού Ηλείας με μια σπάνια αναπηρία που ονομάζεται αρθρογρύπωση. Είναι απόφοιτη του Πολιτικού Τμήματος της Νομικής Σχολής Αθηνών. Εργάζεται στον Δημόσιο Τομέα. Το 1992 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τον αισιόδοξο τρόπο που αντιμετωπίζει την ζωή πάρα της δυσχέρειες της αναπηρίας της. Έχει λάβει μέρος σε 4 παγκόσμια πρωταθλήματα 4 διαφορετικών αγωνισμάτων. Στον στίβο, στον αγωνιστικό χορό με αμαξίδιο, στην άρση βαρών σε πάγκο και στην ιστιοπλοΐα. Έχει χορέψει με την ομάδα χορού Λάθος Κίνηση και έχει λάβει μέρος στην υποβρύχια παράσταση χορού Drops of Breath. Έχει χορέψει στο Φεστιβάλ Αθηνών 2007 καθώς και στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας 2016. Τα τελευταία 4 χρόνια συμμετέχει ως δασκάλα χορού στα προγράμματα Unlimited Access και iDance της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Κωνσταντίνα Μπάρκουλη

Η Κωνσταντίνα Μπάρκουλη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1994.Το 2003 έγινε δεκτή στο φυτώριο της Κρατικής σχολής. Το 2015 αποφοίτησε με Άριστα από το επαγγελματικό τμήμα της Κρατικής σχολής Ορχηστικής Τέχνης. Τον Μάρτιο του 2014 χόρεψε στο New York City Centre, ως μέλος της Hellenic Dance Company, μαζί με το Martha Graham 2 Company. Ως χορεύτρια έχει συνεργαστεί με την Hellenic Dance Company, Yelp Dance Company, Στέλλα Σπύρου ("Omnira"-Μasdanza Festival Canary islands), Χάρη Κούσιο, Στάθη Δογάνη (ΜΕΤΑ πλατφόρμα παραστατικών τεχνών), Αναστασία Βαλσαμάκη (“Sync” –Aerowaves Festival 2017, Athens Festival 2017). Συμμετείχε στην Athens Biennale με το έργο «Δύο βήματα παρακάτω» (Yelp Dance Co.). Από το 2015 διδάσκει χορό και εχει επιμεληθεί κίνηση σε παιδικά θέατρα.