Η Πόλη και οι Πολίτες: Μια συζήτηση με τον Richard Sennett

Η κοινωνική συμβίωση στις σύγχρονες πόλεις παρουσιάζει ολοένα μεγαλύτερες περιπλοκές. Κατοικούμε σε πόλεις που επεκτείνονται διαρκώς, την ώρα που η ζωή γίνεται όλο και πιο πολύ ιδιωτική υπόθεση. Οι όγκοι των κτιρίων μεγαλώνουν, αλλά μαζί μεγαλώνει και μία αίσθηση ανασφάλειας που προκαλείται τόσο από την αύξηση της εγκληματικότητας όσο και από την ανεργία και το «ελαστικό» εργασιακό περιβάλλον. Οι δημόσιοι χώροι, όπου υπάρχουν, έχουν χάσει τον παραδοσιακό τους ρόλο ως σημεία συνάντησης και ανθρώπινης επαφής. Στο εσωτερικό των πόλεων οι διαχωρισμοί, οι διακρίσεις, η απομόνωση κάθε είδους είναι μάλλον ο κανόνας, παρά η εξαίρεση.

Μια παγκόσμιας εμβέλειας προσωπικότητα των γραμμάτων, ο Αμερικανός κοινωνιολόγος Richard Sennett μιλά στη Στέγη για το κατά πόσο όλα αυτά υπονομεύουν την ιδιότητα του πολίτη στο περιβάλλον της σύγχρονης πόλης, κατά πόσο πλήττουν το δημοκρατικό κοινωνικό συμβόλαιο που εντάσσει τη συνύπαρξη σε ένα πλέγμα δικαιωμάτων, υποχρεώσεων και ανθρωπιστικών αρχών, αλλά και για το ποιες είναι οι σύγχρονες προτάσεις για μια ποιοτική αστική διαβίωση.

Ο Ρίτσαρντ Σέννεττ, που γεννήθηκε στο Σικάγο και σήμερα είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας στο London School of Economics και στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, έκανε αρχικά ανώτερες μουσικές σπουδές –στο τσέλο και στη διεύθυνση ορχήστρας¬ αλλά ένας τραυματισμός στο χέρι τον ανάγκασε να τις εγκαταλείψει.

Ευτύχησε να έχει καθηγήτρια, στη Νέα Υόρκη, τη Hannah Arrendt, η οποία τον ώθησε προς την κοινωνιολογία. Έχει διδάξει στο Χάρβαρντ, στο MIT και στο Καίημπριτζ, ενώ υπήρξε ιδρυτής και διευθυντής, επί μία δεκαετία, του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Διανοούμενος με ευρυμάθεια και πρωτότυπη σκέψη, έχει αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους στον κόσμο στοχαστές στα θέματα της ανάπτυξης των πόλεων, της φύσης της εργασίας στη σύγχρονη κοινωνία, αλλά και της κοινωνιολογίας του πολιτισμού.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του σε ελληνική εφημερίδα, έκανε την πρόβλεψη ότι η σημερινή παγκόσμια κρίση θα μας ακολουθεί για δεκαετίες και υποστήριξε ότι η εικόνα της διαρκούς ανάπτυξης με την οποία συνδέουμε τον καπιταλισμό είναι λαθεμένη, θυμίζοντας τη στασιμότητα στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία κατά την περίοδο ανάμεσα στο 1880 και το 1914.

Το συγγραφικό έργο του Σέννεττ είναι ιδιαίτερα πλούσιο. Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί τα βιβλία του «Η τυραννία της οικειότητας» (Νεφέλη, 1999), «Οι χρήσεις της αταξίας» (Τροπή, 2003), «Η κουλτούρα του νέου καπιταλισμού» (Σαββάλας, 2008), «Ο ελαστικοποιημένος άνθρωπος» (Πεδίο, 2010), «Ο τεχνίτης» (Νησίδες, 2011).

Με τον Αμερικανό κοινωνιολόγο θα συνομιλήσουν η αρχιτέκτονας Μαρία Θεοδώρου, ιδρυτικό μέλος και διευθύντρια της School of ARCHitecture for All (SARCHA), σχολή που επιδιώκει να εμβαθύνει στις σχέσεις αρχιτεκτονικής και οικονομίας στη σύγχρονη πόλη, και ο Τάσος Χαλκιόπουλος, blogger και συνιδρυτής της ομάδας Atenistas.

Η δράση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Έργου «Η Ελληνική Σκέψη σε διάλογο: Προγράμματα Βιωματικής Μάθησης», το οποίο εντάσσεται στην Πράξη «Ακαδημία Πλάτωνος: Η Πολιτεία και ο Πολίτης». Το Έργο σχεδιάστηκε από τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάσης και υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από Εθνικούς Πόρους.