Η διαμόρφωση πολιτιστικής πολιτικής σε εποχή κρίσης

Η πολιτική διαχείριση του σύγχρονου πολιτισμού έχει μια σχετικά σύντομη ιστορία, η οποία ξεκινάει ουσιαστικά στα πρώτα χρόνια ή –ανάλογα με τη χώρα– στις πρώτες δεκαετίες μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ως αναπόσπαστο μέρος της ανάπτυξης μιας κοινωνίας πρόνοιας.

Στο διάστημα αυτό, αν και με σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών, οι στρατηγικές που υιοθετήθηκαν αντανακλούσαν τις σημαντικότερες μεταβολές στο πολιτικό, το κοινωνικό και το οικονομικό πεδίο.

Οι σημερινές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες είναι εξαιρετικά ρευστές. Τα ευρύτερα ζητήματα πολιτικής ανασυγκρότησης που ανακύπτουν μας υποχρεώνουν σε μια επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης του πολιτισμού με την οικονομική ανάπτυξη και την πολιτιστική βιομηχανία, με την κοινότητα και το ανήκειν, με τις νέες συλλογικότητες, με την ιθαγένεια, καθώς και με τις στάσεις, τις νοοτροπίες και τις συμπεριφορές που συγκροτούν την πολιτισμική πτυχή της κοινωνίας.

Μέσα σε αυτό το ευρύτερο περιβάλλον αποκτά ιδιαίτερη σημασία η διαχείριση των πολιτισμικών πόρων ως απαραίτητη συνιστώσα μιας πολιτιστικής πολιτικής. Οφείλουμε να εντοπίσουμε τους ανθρώπινους και συμβολικούς πολιτισμικούς πόρους, να καταγράψουμε και να αξιολογήσουμε τα παγιωμένα σχήματα των σχέσεων και τα συστήματα ιεραρχήσεων, τις διακρίσεις, τις ανισότητες, τους αποκλεισμούς, με λίγα λόγια καθετί που δρα προς όφελος ή σε βάρος του κοινού κεφαλαίου που διαθέτει η κοινότητα. Όσο ευρύτερη είναι η αποδοχή διαφορετικών ομάδων μέσα στην κοινότητα και όσο πιο μεγάλη ελευθερία έχουν οι ομάδες αυτές για να δράσουν προς αξιοποίηση των πόρων, τόσο ευρύτερη θα είναι η συμμετοχή και η συνοχή που θα εξασφαλιστεί.

Η διεύρυνση και ο εμπλουτισμός των «πολιτισμικών Λόγων» κατεδαφίζει ακόμη και τα τελευταία μονοπώλια μέσα σε ένα πολιτιστικό Δέλτα νέων θεσμών, νέων αντιλήψεων, νέας καλλιτεχνικής έκφρασης. Η κρίση των τελευταίων ετών, στην Ευρώπη και στη χώρα μας, επιτάχυνε τις διαδικασίες ανασυγκρότησης και τις κατέστησε πιο πιεστικές. Για το χώρο του πολιτισμού και τους ανθρώπους που δρουν σε αυτόν, η ανάγκη επεξεργασίας ενός πολιτιστικού σχεδίου ανάπτυξης, που να είναι ταυτόχρονα κοινωνική και οικονομική, εντάσσεται στις προτεραιότητες προκειμένου να κατανοήσουμε την κρίση και να βρούμε το δρόμο εξόδου από αυτήν.

Στη συζήτηση θα εξεταστεί η ανάγκη συγκρότησης μιας σύγχρονης πολιτιστικής πολιτικής, η οποία θα προκύψει από το διάλογο των κρατικών οργανισμών με ισότιμους συνομιλητές – τα ιδρύματα, τους φορείς και τους δρώντες της κοινωνίας των πολιτών.