Αρχείο Γιώργου Κίσσα

Νατάσσα Μπλάτσιου: άγραφη γη

Η «άγραφη γη» είναι ένα cross media ντοκιμαντέρ που υφαίνει ένα οικείο πορτρέτο της οροσειράς των Αγράφων και των ορεινών κοινοτήτων που έρχονται αντιμέτωπες με την μαζική κατασκευή αιολικών πάρκων. Το έργο διερευνά πώς η οροσειρά των Αγράφων, που αποτέλεσε για αιώνες το κέντρο του πολιτισμού τους, σήμερα μεταμορφώνεται αμετάκλητα. Εμβαθύνει στο περιβάλλον που αλλοιώνεται, στον συλλογικό αγώνα ενάντια στην εκβιομηχάνιση της φύσης, ενώ παράλληλα μελετά τη σχέση που αναπτύσσουν οι διαφορετικές γενιές με τη γη τους και πώς αυτή έχει μεταβληθεί μέσα στον χρόνο.

Ένα πολυμεσικό βιβλίο διερευνά τους δεσμούς που διατηρούν οι άνθρωποι με τη γη τους. Τα τοπία ερμηνεύονται εκ νέου και η τεχνολογία χρησιμοποιείται για να αναδείξει τις διαστρωματώσεις της ανθρώπινης Ιστορίας, ενσωματώνοντας μνήμες του εμφυλίου, οικογενειακές ιστορίες, ιδανικά και όνειρα. Το έργο συνυφαίνει το ορατό με το αόρατο, το φυσικό με το ψηφιακό, το οικείο με το πολιτικό, και δημιουργεί γέφυρες μεταξύ των ασύνδετων αφηγημάτων γύρω από την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος σε περιόδους κλιματικής και ενεργειακής κρίσης, σε αντιπαραβολή με την αποκαλούμενη ανάπτυξη.

«Η απώλεια της μνήμης δημιουργεί ένα περιβάλλον σιωπής στο οποίο οι αγώνες μας έχουν ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με την κακοφωνία των πληρωμένων μέσων και τα πολιτικά ψεύδη υπό στρατιωτική προστασία» (Silvia Federici, “Re-enchanting the World: Feminism and the Politics ofthe Commons,” 2018)

Νατάσσα Μπλάτσιου

Είναι η «κενή» φύση ένας πολύτιμος χώρος ή μια σπατάλη χώρου;

Μπορούμε να καταστρέφουμε τη φύση για να σώσουμε τη φύση;

Σημείωμα δημιουργού

Το πρόγραμμα καλλιτεχνικής φιλοξενίας του Onassis AiR μου παρείχε πολύτιμο χρόνο έρευνας ανάμεσα στη φάση ανάπτυξης των ιδεών και της επιτόπιας έρευνας και στην τελική παραγωγή ενός πολυμεσικού βιβλίου, που αποτελεί μέρος της μακρόχρονης δημιουργίας του ντοκιμαντέρ “unwritten land”. Το έργο εξερευνά τη μεταβολή του τοπίου της οροσειράς των Αγράφων μέσα από τη σχέση τριών γενιών με τον τόπο τους και τη συμμετοχή τους στον συλλογικό αγώνα ενάντια στην εκβιομηχάνιση του φυσικού περιβάλλοντος.

Το χρονικό διάστημα του Onassis AiR residency μου επέτρεψε να επικεντρωθώ στη σύνθεση του υλικού έρευνας το οποίο είχα συλλέξει από τα ταξίδια μου στην περιοχή των Αγράφων τα τελευταία τρία χρόνια, όπως ιστορικά βιβλία, απομνημονεύματα, ζωγραφικά έργα, χάρτες, ανέκδοτα ιδιωτικά αρχεία και οπτικές αποτυπώσεις. Παράλληλα, επιμελήθηκα έναν μεγάλο όγκο φωτογραφιών, προφορικών ιστοριών και προσωπικών σημειώσεων, δημιουργώντας ένα πρωτότυπο (prototype) της πολυμεσικής αφήγησης, το οποίο παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 8ου Open Day του Onassis AiR.

Για το Open Day, δημιούργησα μια εγκατάσταση με απτικά μέσα και ψηφιακά στοιχεία (ήχο και εικόνα). Θραύσματα ιστοριών τις οποίες αφηγούνταν οι διαφορετικές γενιές που κατοικούν στις μικρές κοινότητες των βουνών των Αγράφων, αρχεία μνήμης και χειρόγραφες αυτοβιογραφικές σημειώσεις από τη ζωή στην ύπαιθρο συνέθεσαν ένα διαγενεακό αφήγημα για τη φύση, τη μνήμη, τη μοναξιά και την απομόνωση, την απώλεια και το αβέβαιο μέλλον, συνδυάζοντας την παρατήρηση με τον αναστοχασμό. Τα επίκαιρα ρεπορτάζ με τα σχέδια για την κατασκευή δεκάδων αιολικών εγκαταστάσεων βρέθηκαν δίπλα σε άχρονα ηχοτοπία, πέτρες, αγριολούλουδα και βότανα. Οι επισκέπτες, εξοπλισμένοι με iPad που λειτουργούσαν ως μέσα αναπαραγωγής ήχου και υποτίτλων, μπορούσαν να περπατήσουν το «μονοπάτι» του “unwritten land” ή να περιπλανηθούν ελεύθερα, επιλέγοντας τυχαία ιστορίες και ηχοτοπία.

Μέσα από την ανεκτίμητη διαδικασία της έκθεσης, είχα τη δυνατότητα να εξερευνήσω διάφορες καλλιτεχνικές εκφράσεις που θα μπορούσε να συμπεριλάβει το έργο μου, να επιβεβαιώσω την αξία της περιπλάνησης, ακόμα και όταν πρόκειται απλώς για την αναπαράστασή της, και να πειραματιστώ με τη συνύπαρξη διαφόρων μέσων αφήγησης. Η αλληλεπίδραση με το κοινό με ανατροφοδότησε και μου έδωσε την ευκαιρία να διερευνήσω νέες πολύτιμες συνεργασίες.

Το πρόγραμμα Onassis AiR μου πρόσφερε επίσης πολύτιμες ευκαιρίες δικτύωσης στους τομείς της παραγωγής βιβλίων και των νέων τεχνολογιών. Μέσα από οργανωμένες συναντήσεις, καταστάλαξα σε τεχνολογίες που είναι σχετικές με το έργο μου και κατανόησα καλύτερα τον προϋπολογισμό της παραγωγής και της διανομής. Επιπλέον, είχα την ευκαιρία να συζητήσω για το έργο μου με άλλους/άλλες δημιουργούς που μοιραζόμαστε παρόμοιες πρακτικές, οπτικές και ανησυχίες.

Το αποτέλεσμα της συμμετοχής μου στο πρόγραμμα του Onassis AiR ήταν πως το έργο μου πήρε έναν ανανεωμένο και πιο πλούσιο αφηγηματικά δρόμο, καθώς προχωρά προς την παραγωγή. Εξίσου σημαντική ήταν για μένα ως δημιουργό η ζωντανή και οικεία καλλιτεχνική κοινότητα του Onassis AiR, στην οποία μπορώ να συμμετέχω και να επιστρέφω.