Will Rawls: Boi

Αυτό το πρότζεκτ θα εξετάσει τα αρχαιοελληνικά ανδρικά αγάλματα των Κούρων και θα οικοδομήσει μια αντι-αφήγηση σχετικά με την ανδρική ταυτότητα, διαμορφωμένη μέσα από τη νεομυθολογία, τον χορό και την queer επιθυμία. Διερευνώντας το ερωτικό μελόδραμα και τον σωματικό τρόμο που έχουν θεμελιακή θέση στον αρχαιοελληνικό μύθο, το “Boi” θα καταλήξει σε μια ταινία που ιχνηλατεί την επιθυμία ξυπνήματος του βασικού πρωταγωνιστή για τις μορφές και τα φαντασιακά θηρία της περιοχής, αλλά και της σύνδεσής του με αυτά. Η αναπαράσταση της σάρκας σε ποικίλες καταστάσεις εμψύχωσης και μετασχηματισμού θα αποτελέσει έμπνευση για τη χορογραφία, η οποία διερευνά το πώς ο χορός είναι μια θεμελιώδης μηχανή για επανεγγραφή του σώματος. Μέρος της έρευνας για αυτή την αντι-αφήγηση θα εστιάσει στην αναπαράσταση μαύρων ανθρώπων (αφρικανικές μορφές) σε άλλα έργα της ελληνικής αρχαιότητας, όπως είναι ο αμφιπρόσωπος κάνθαρος του μουσείου του Πρίνστον. Ορισμένες από τις περιοχές που μπορεί να εμφανιστούν στην ταινία είναι η Βοιωτία, η Αττική, η Πάρος, η Νάξος, η Σάμος, η Λέσβος και η Γαύδος.

«Τραυματισμένοι και παραμορφωμένοι από τις επεμβάσεις του χρόνου, οι κούροι ήταν σέξι επιζώντες, και έγιναν το πρώτο μου γκέι πορνό σε μια εποχή πριν από το ίντερνετ. Απολάμβανα τις άκαμπτες χειρονομίες των γυμνών μου Ελλήνων, ενώ τις ανακάτευα με νοερά στιγμιότυπα των γυμνόστηθων συμμαθητών μου, βουτηγμένων στο Drakkar Noir, πριν από τους χορούς του λυκείου μας».

– απόσπασμα από το “Private Educations”

Ως χορογράφος, επενδύω σε ζητήματα ενσωματότητας, σάρκας, αίσθησης, απτικότητας και μιας εμπειρίας της τέχνης που είναι πέρα από οπτική. Για τον σκοπό αυτό, οργάνωσα μια εκδρομή στο Μουσείο Αφής της Αθήνας, το οποίο είναι ένα από τα πέντε μόνο μουσεία στον κόσμο που έχουν σχεδιαστεί για τυφλούς και άτομα με προβλήματα όρασης. Προσφέρει την ευκαιρία σε «όλους τους επισκέπτες με ή χωρίς προβλήματα όρασης... να προσεγγίσουν την Πολιτιστική Κληρονομιά και την Τέχνη μέσω της αίσθησης της αφής». Ενώ βρισκόμασταν εκεί, οι συνάδελφοι του AiR κι εγώ περιηγηθήκαμε με δεμένα τα μάτια στη συλλογή και αγγίξαμε αντίγραφα σημαντικών ελληνικών γλυπτών, περιλαμβανομένου ενός κούρου. Αυτή η εκδρομή είχε σκοπό να μεταφέρει την ιστορία της τέχνης σε ένα υπερ-παρόν, αισθητηριακό καθεστώς. Ήταν επίσης ένας τρόπος να δοκιμάσουμε όποιο είδος αφής μας ενέπνεε πάνω σε αυτές τις συμβατικά ανέγγιχτες, και συνεπώς απτικά ενδιαφέρουσες, φιγούρες.

Επιπλέον ερευνητικά πεδία για το “Boi” περιλαμβάνουν τη φυλετική διαγραφή στην αρχαιολογική πρακτική, τον επαναπατρισμό των αρχαιοτήτων και την ιστορία και την επιστήμη του αρχαιολογικού «αντιγράφου». Αυτή η περαιτέρω έρευνα με οδήγησε στο Μουσείο Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ της Αγγλίας, το οποίο διαθέτει μια ιστορική συλλογή γύψινων αντιγράφων από κλασικά ελληνικά γλυπτά. Ορισμένα από αυτά τα αντίγραφα είναι τα ίδια ιστορικά αντικείμενα, που χρονολογούνται από τις αγγλικές αρχαιολογικές αποστολές του 19ου αιώνα στη Μεσόγειο. Συναντήθηκα με την επικεφαλής επιμελήτρια Susanne Turner για να επισκεφθώ τη συλλογή και να μάθω για μερικά από τα χαρακτηριστικά αναγνώρισης των κούρων, όπως τα υπολείμματα χρώματος, τα στιλ μαλλιών, τα αινιγματικά χαμόγελα, τα ενδύματα και τον βηματισμό, καθώς και τον ρόλο που έπαιζαν οι κούροι σε ναούς και τάφους. Συζητήσαμε επίσης την αξία του αντιγράφου ως υποκατάστατου των πρωτότυπων γλυπτών που έχουν καταστραφεί λόγω έκθεσης στη φύση ή λόγω σύγχρονων πολεμικών συγκρούσεων. Το μουσείο διαθέτει επίσης γύψινα αντίγραφα ρωμαϊκών αναπαραγωγών ελληνικών γλυπτών. Η βιομηχανία αυτών των «φολιδωτών αντιγράφων» προκάλεσε ερωτήματα σχετικά με τη σταδιακή υφολογική απομάκρυνση από το «πρωτότυπο» και την πιθανότητα το «κακό αντίγραφο» να λειτουργήσει ως χώρος υπέρβασης των κανονιστικών αναπαραστάσεων της ανδρικής μορφής.

Μετά το Κέιμπριτζ, επισκέφθηκα την Tate Britain για να δω την αναδρομική έκθεση του Sir Isaac Julien, “What Freedom Is To Me”. Μεταξύ πολλών άλλων έργων, η Tate παρουσίασε την πολυκάναλη βίντεο-εγκατάσταση του 2022, “Once Again… (Statues Never Die)”, η οποία εξετάζει τη σχέση του πολιτικού φιλοσόφου «Alain Locke με τη συλλογή Barnes [Φιλαδέλφεια, ΗΠΑ], ...ενώ προσκαλεί σε κριτικές συζητήσεις γύρω από την αφρικανική υλική κουλτούρα που επηρέασε το πολιτιστικό κίνημα των μαύρων» (https://www.isaacjulien.com/projects/40/). Τα πλάνα του Julien γυρίστηκαν εν μέρει στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Πενσυλβάνια, όπου ένα μαύρος άντρας ποζάρει ημίγυμνος σε ένα στούντιο σχεδίου, περιτριγυρισμένος από αντίγραφα ελληνικών αρχαιοτήτων. Το μοντέλο επιθεωρείται από κοντά από διάφορους επισκέπτες του στούντιο, ενώ ένα voiceover δημιουργεί μια αντιπαραβολή μεταξύ τέχνης και επιθυμίας. Ο Julien «συνεχίζει την εξερεύνηση της queer υποκουλτούρας της Αναγέννησης του Χάρλεμ, εστιάζοντας στη σχέση μεταξύ του Locke και του γλύπτη Richmond Barthé...» (ό.π.). Το beaux-arts περιβάλλον του στούντιο του Julien αναδεικνύει τις ρατσιστικές, «φολιδωτές οικειότητες» μεταξύ καλλιτέχνη, μοντέλου, αντιγράφου και κινηματογραφιστή, παρέχοντας έναν χρήσιμο συγκριτικό φακό για την έρευνά μου.

Παρόλο που οι ιστορίες του Julien διαφέρουν από τις δικές μου, ελπίζω να χρησιμοποιήσω τον κούρο ως παρόμοιο σημείο αναφοράς για queer ανασκαφές στη φυλετική και έμφυλη εικονογραφία. Βλέπω εδώ περαιτέρω ευκαιρίες για να διερευνήσω τις στρεβλώσεις και τις απογοητεύσεις που συνδέονται με τη μαύρη ενσωματότητα, σε διάλογο με αυτές τις ανατομικά κατακερματισμένες, λευκές φιγούρες. Από τους κούρους συνήθως λείπουν μέρη του σώματος και φαίνονται ακρωτηριασμένοι, γεγονός που προσδίδει μια νοσηρή έμφαση στη σεξουαλικότητά τους. Συμβουλεύτηκα το βιβλίο “Exposed”, στο οποίο η Caroline Vout παρέχει παραδείγματα αποτρόπαιων, αποκείμενων αναπαραστάσεων του σώματος στην αρχαία ελληνική εικονογραφία. Ο νοσηρός διάλογος μεταξύ σώματος και γλυπτού ενισχύεται περαιτέρω από τη χρήση των κούρων ως αναθημάτων ή μνημείων σε ναούς και τάφους. Αυτή η αμφίσημη λειτουργία τους τυλίγει τους κούρους σε μια μυσταγωγία λατρείας και πένθους, την οποία βρίσκω συναρπαστική, και ενδεχομένως κωμική, ως ερωτική προϋπόθεση. Τέλος, επανέρχομαι σε διάφορες συναντήσεις μεταξύ διαφορετικών ειδών από την ελληνική μυθολογία – αυτές οι ιστορίες μεταμόρφωσης προσφέρουν πιθανές ανατροπές στην πλοκή της ταινίας μου. Συνολικά, αυτά τα δύο ταξίδια σε μουσεία επιβεβαίωσαν περαιτέρω για μένα τις φυλετικές και εθνικές φαντασιώσεις που διαπερνούν την αναπαραγωγή της ελληνικής αρχαιότητας στους ευρωπαϊκούς και βορειοαμερικανικούς καλλιτεχνικούς κύκλους.

Τελειώνοντας αυτή την περίληψη, παραθέτω ένα επιμελημένο απόσπασμα από την ανάγνωσή μου στο Onassis AiR Open Day #7 στις 30 Ιουνίου 2023:

«Υποθέτω ότι οι Βρετανοί αρχαιολόγοι θεώρησαν ότι τα ελληνικά γλυπτά διατηρούνται καλύτερα σε συνθήκες ελεγχόμενου κλίματος μέχρι να έρθει το τέλος του κόσμου από την κλιματική αλλαγή. Υποθέτω ότι όλοι μας είμαστε πιο προκατειλημμένοι με τα δικά μας χρονολόγια απ’ ό,τι με εκείνα των άλλων. Ό,τι συμβαίνει σε ένα γλυπτό όταν εκτίθεται στον ήλιο και τη βροχή, γυμνό ή γδυμένο, συνδέεται με ένα είδος πολιτισμικής πράξης. Το ίδιο ισχύει και για τα πραγματικά μας σώματα... Υποθέτω ότι είναι αλήθεια ότι παρόλο που θέλουμε να επιβιώσουμε, ξέρουμε ότι δεν θα επιβιώσουμε, και έτσι θέλουμε επίσης να καταρρεύσουμε με όποιον τρόπο επιθυμούμε, να αφήσουμε τον εαυτό μας να εκτεθεί στα στοιχεία της φύσης. Υποθέτω ότι μερικές φορές προτιμούμε τη φθορά από τις αρχαιολογικές προθέσεις κάποιου άλλου. Πέρα από την επιδίωξη της γνώσης, υποθέτω ότι η αρχαιολογία σχετίζεται με την κατάθλιψη – ή τη μελαγχολία – ή με μια νοσηρή εμμονή να σκάβουμε για να βρούμε αυτό που φαίνεται να διαλύεται και να εξαφανίζεται για πάντα... και μετά να ανασταίνεται αγωνιωδώς και να αντιγράφεται».

– απόσπασμα από το σημειωματάριό μου