Moriah Evans: Τα κατάλοιπα επιμένουν
Το 2020 η Moriah Evans άρχισε να αναπτύσσει να εργάζεται στο πρότζεκτ «Remains Persist», το οποίο έκανε πρεμιέρα στο Performance Space New York τον Δεκέμβριο του 2022 αλλά θα συνεχίσει να παρουσιάζεται σε διαφορετικές εκδοχές τα επόμενα χρόνια. Το «Remains Persist» είναι μια ενσώματη διερεύνηση της εξουσίας· μια μελέτη που θεωρεί το σώμα ως έναν δίαυλο αναστοχασμού της εσωτερικής μας δυναμικής να ξαναγράψουμε τον τρόπο με τον οποίο απασχολούμε τον εαυτό μας και τη σκηνή.
Το «Remains Persist» δημιουργήθηκε από απομεινάρια –μεταξύ άλλων, από ιστορίες των προγόνων, βιωμένες εμπειρίες της φυλετικότητας, κοινωνικές καταστροφές, κοινωνικοπολιτικές ιεραρχίες, εκτοπισμούς, φαντασίες, φαντασιώσεις και απολαύσεις–, στοιχεία που ενδημούν με διαφορετικό τρόπο σε κάθε σώμα. Αντλώντας από φεμινιστικές θεωρίες, ιστορίες τέχνης και χορού, καθώς και πρακτικές χορού ή σωματικές πρακτικές, το «Remains Persist» αμφισβητεί την υπεροχή του ορατού και χρησιμοποιεί με τις αόρατες πληροφορίες που βρίσκονται αποθηκευμένες βαθιά μέσα στη σωματικότητα και στις σχέσεις ανάμεσά μας.
Αρκεί να σκεφτούμε ότι, όπως υποστηρίζουν οι μελετητές της σύγχρονης επιγενετικής, όλα τα δεινά και οι χαρές του εξελικτικού χρόνου, τα σωματικά και ψυχολογικά τραύματα και οι θρίαμβοι, καθώς και οι κληρονομικές μορφές διαγενεακής μνήμης αποθηκεύονται στο σώμα. Αντί να αντιμετωπίζει αυτό το φυσιολογικό και ψυχολογικό υλικό ως απόβλητο που πρέπει να αποβληθεί ή να κατασταλεί από τον οργανισμό, το «Remains Persist» το αξιοποιεί ως πηγή ενέργειας και παραγωγική δύναμη. Μέσα από αυτά τα κατάλοιπα ξεσπούν η κίνηση και η γλώσσα. Όταν ουρλιάζουμε, παραληρούμε ή μιλάμε ποιητικά, δεν είναι απλώς «οι λέξεις [που] γίνονται σάρκα, μυς και κόκαλο, εμψυχωμένες από ελπίδα και επιθυμία» (όπως γράφει η Sylvia Wynter). Είναι επίσης και η σάρκα, ο μυς και το κόκκαλο που εμψυχώνονται από ελπίδα και επιθυμία, ώσπου φτιάχνουν λέξεις. Στο «Remains Persist» το σώμα που χορεύει είναι ένας δίαυλος για τη θεώρηση της δυναμικής που ενυπάρχει μέσα μας.
Με την υποστήριξη του προγράμματος Tailor-made Fellοwships του Οnassis AiR, η Evans θα συνεχίσει να αναπτύσσει το έργο. Θα διερευνήσει συγκεκριμένα τα απομεινάρια της δικής της πρακτικής, εξετάζοντας συσσωρευμένα τεκμήρια και θραύσματα της δουλειάς της ως χορογράφου, χορεύτριας και εμπνεύστριας πολιτιστικών δράσεων. Η Evans θα αποδομήσει, θα ανασυνθέσει, θα απορροφήσει εκ νέου και θα ξαναγράψει επί του παρόντος αυτές τις πληροφορίες, σε επικαιροποιημένες εκδοχές. Οι καρποί αυτής της ερευνητικής περιόδου θα φανερωθούν στο στούντιο, καθώς και στο πλαίσιο κάποιων συγκεκριμένων επιτελεστικών πρακτικών στην Aθήνα. Η Evans θα συνεχίσει να προσπαθεί να φτιάχνει κάτι νέο από ό,τι υπάρχει ήδη – στον εαυτό της, στη δουλειά της και στο εκάστοτε πλαίσιο.
εικόνα 1 / 10
εικόνα 2 / 10
εικόνα 3 / 10
εικόνα 4 / 10
εικόνα 5 / 10
εικόνα 6 / 10
εικόνα 7 / 10
εικόνα 8 / 10
εικόνα 9 / 10
εικόνα 10 / 10
Ο τίτλος του πρότζεκτ, “Remains Persist”, τα λέει όλα. Ό,τι απομένει επιμένει. Αυτό ισχύει τόσο για την Αθήνα όσο και για τους εσωτερικούς μηχανισμούς του σώματός μου, και τολμώ να πω και για τα σώματα των άλλων. Η συλλογική μας ενσωματότητα διακατέχεται από παρελθοντικές ιστορίες, ανέκδοτα, αφηγήσεις, μάχες, έρωτες, στιγμές. Μπορούμε άραγε αυτό να το αξιοποιήσουμε πιο σκόπιμα και ενεργητικά – όχι μόνο όταν τα κατάλοιπα και τα φαντασματικά ίχνη του παρελθόντος μας κυριεύουν;
Τα θραύσματα βρίσκονται παντού. Περιέχουν κομμάτια πληροφοριών, ίσως και ενδείξεις, που βοηθούν στην κατανόηση. Κάποια στιγμή το 2020, στο αποκορύφωμα της παγκόσμιας πανδημίας του Covid-19, με συνάρπασε η προσπάθεια παραίτησης – παραίτησης από τον εαυτό μου, το σώμα μου, τη σάρκα μου, τα πράγματά μου. Δεν ήξερα πώς να το κάνω αυτό, και εξακολουθώ να μην ξέρω πώς να το κάνω. Αλλά τώρα ξέρω πώς να προσπαθήσω να το κάνω – «παραιτούμενη και παραδιδόμενη σε αυτό που υπάρχει την παρούσα στιγμή» ή «αποδεχόμενη κάτι που είναι ήδη παρόν αλλά αόρατο». Αυτά είναι παραδείγματα κάποιων ασκήσεων που βελτίωσα όσο ήμουν στην Αθήνα. Ένα αξίωμα της ερευνητικής μου μεθοδολογίας ήταν ότι για να διερευνήσουμε αυτό που απομένει και επιμένει, αυτό που είναι πάντα ήδη εκεί, πρέπει πρώτα να παραιτηθούμε.
Ως ένα πρώτο βήμα κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στην Αθήνα, οργάνωσα για τα μέλη της κοινότητας του Onassis AiR το “1x1 Resignation Study Clinic” στο Καλλιμάρμαρο. Στη συνέχεια συνεργάστηκα με τη Σωτηρία Κουτσοπέτρου, τη Δέσποινα Σαΐνα και την Αναστασία Διαβαστή. Γνώρισα τη Σωτηρία και τη Δέσποινα στο masterclass που έδωσα στο πλαίσιο των Onassis Dance Days. Η Αναστασία είναι συνεργάτιδα και Onassis AiR Fellow από το πρότζεκτ “IT” και το Movement Ι του School of Infinite Rehearsals. Ήμασταν μια τετράδα γυναικών που κινούμασταν στην πόλη της Αθήνας, συνήθως αργά το πρωί. Συναντιόμασταν σε έναν συγκεκριμένο προορισμό, στη συνέχεια κάναμε μια «μελέτη παραίτησης» (resignation study) και μετά επιδιδόμασταν σε κάτι σαν dérive που ξεδιπλωνόταν από τη μια τοποθεσία στην τοποθεσία της επόμενης μελέτης παραίτησης. Οι «μελέτες παραίτησης» εκτυλίσσονταν σε όλη την πόλη, αλλά περνούσαμε αρκετό χρόνο στον λόφο των Μουσών, πρώτα στην κορυφή, στο μνημείο του Φιλοπάππου, και στη συνέχεια πιο κάτω σε διάφορα σημεία. Ανεβήκαμε στον λόφο του Αρδηττού, δίπλα στο Καλλιμάρμαρο, καθώς και στην κορυφή του Λυκαβηττού, και κατεβήκαμε βρίσκοντας τελικά τον δρόμο μας σε κάποια σκαλοπάτια στο κοντινό Κολωνάκι. Αυτές οι σπουδές κίνησης λειτούργησαν ως μια διαλογιστική παρέμβαση στον δημόσιο χώρο – προκάλεσαν βλέμματα, παρατηρήσεις, απορίες, χαρά, εκτίμηση, αλλά και την πάντα παρούσα απογοήτευση από τις επιπόλαιες ματιές των ανθρώπων που περνούν τη μέρα τους μέσα στην πολύβουη Αθήνα.
Πολλές ώρες και μέρες τις πέρασα επίσης στα ενδότερα του στούντιο χορού στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, ή στο Onassis AiR μπροστά από μια οθόνη υπολογιστή, μια προβολή ή ένα βιβλίο, καθώς και με την κοινότητα των άλλων υποτρόφων του Onassis AiR. Το μεγαλύτερο διάστημα αναλογιζόμουν θραύσματα του παρελθόντος σε σχέση με την ενσώματη παρουσία στους σημερινούς δρόμους και τους λόφους της Αθήνας. Η Αθήνα ως μύθος. Ο θρύλος μοιάζει σαν ένας τόπος στον οποίο οι εικασίες για το παρελθόν συνιστούν παρουσία. Αρχαία, μοντέρνα και σύγχρονα ερείπια λειτουργούν ως μια χαρτογράφηση των υπολειμμάτων σε όλη την πόλη – κάποια θραύσματα αναμειγνύονται και γίνονται μυθικές και ιστορικές αφηγήσεις και άλλα είναι ξεχασμένα ή κοινωνικά δύσκολο να συμφιλιωθούν. Έφυγα από την Αθήνα εμπνευσμένη για να συνεχίσω αυτή την πρακτική των Μελετών Παραίτησης σε διάφορες πόλεις που θα βρεθώ.
Στην πρακτική μου, γενικότερα, υπάρχει πάντα η επιθυμία να χορέψω και η επιθυμία να ακούσω. Ενσωματώνοντας τόσο την ιστορία του χορού όσο και τον κοινωνικό διάλογο του εκάστοτε πλαισίου στο οποίο εντάσσεται το έργο μου, οι χορογραφίες μου θέτουν υπό αμφισβήτηση τις προκατασκευασμένες αντιλήψεις για το τι κάνει ο χορός και πώς το κάνει. Οι χορογραφίες μου είναι έργα που πάνε πέρα από την οργάνωση των σωμάτων και της κίνησης στον χώρο – αποτελούν ευρείες εξερευνήσεις ιδεολογικών πεποιθήσεων και περιλαμβάνουν φεμινιστικές, κοινωνιολογικές και ανθρωπολογικές εκτιμήσεις. Τα τελευταία χρόνια εξετάζω (σε μια προσπάθεια να αψηφήσω) διάφορες ιεραρχίες γύρω από την ενσωματότητα, αναπτύσσοντας κινήσεις που προέρχονται από το αόρατο – τα όργανα και τα έντερα μιας χορεύτριας (“Configure”, 2018), τις βαθιά ριζωμένες κοινωνικές συμπεριφορές (“REPOSE”, 2021), καθώς και τα συναισθηματικά, σωματικά και αισθητηριακά συστήματα (“Remains Persist”, 2022). Δίνω προτεραιότητα στις αθέατες εσωτερικές παρορμήσεις και συνήθειες που πυροδοτούν την κίνηση σε ένα σώμα που χορεύει (ή σε οποιοδήποτε άτομο πραγματικά). Και πιστεύω ότι αυτές οι μεμονωμένες καταστάσεις και ορμές μπορούν να γίνουν τεχνικές και να αποτελέσουν έναν κωδικοποιημένο τρόπο για να εξερευνήσουμε και να ενσωματώσουμε μια ενεργητικότητα ενάντια στη φόρμα.
Ο χορός χτίζεται πολύ συχνά μέσα από ένα διαθέσιμο ευρετήριο κίνησης που προσφέρεται για μουσικότητα, ενεργητικά σχήματα, ποικίλους ρυθμούς και μορφές. Ο χορός είναι μια δομή. Αλλά ένα μεγάλο μέρος της λογικής αυτής της δομής δεν φτάνει στο κοινό. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο χορός γίνεται ένα ενιαίο «αναπαραστατικό» πράγμα, μια πράξη, παρά το βαρύ άθροισμα των πολλών μερών του. Αντί να αναδείξω την εξωτερική επίδειξη του σώματος, προσπαθώ να κάνω ορατές μέσα από τον χορευτή και τον χορό τις φιλοσοφίες και τις ιδεολογίες πίσω από αυτή την αυστηρότητα και την τεχνική. Κάθε χορός που δημιουργώ αποτελεί ένα συνεργατικά δομημένο σύστημα ενσάρκωσης και περφόρμανς. Στόχος μου είναι τα έργα μου να επαναπροσδιορίσουν τις μεθόδους δημιουργίας, επιτέλεσης και κατανάλωσης της παρουσίας. Χρησιμοποιώ τη χορογραφία για να εξετάσω όχι μόνο τι είναι ο χορός, τι είναι το θέατρο, τι είναι το σύστημα της τέχνης, αλλά τι μπορεί ο χορός, το θέατρο και το σύστημα της τέχνης να κάνουν ως σύνολο δυνάμεων.
