Γιολάντα Μαρκοπούλου: Λευκός Νάνος

Καλλιτεχνικό σημείωμα

Το "White Dwarf" (Λευκός Νάνος) είναι μια διαδραστική VR performance. Ο πυρήνας του έργου είναι η ομότιτλη στερεοσκοπική 360 ταινία εικονικής πραγματικότητας –η οποία στέκει και ως αυτόνομο έργο– αλλά σίγουρα η πλαισίωση της ταινίας με το διαδραστικό περιβάλλον συνθέτει το έργο διαφορετικά προσφέροντας μία ολιστική εμπειρία για τους θεατές.

Η έρευνα για την δημιουργία της ταινίας ήταν εκτενής και σίγουρα πέρασε από πολλά στάδια. Τα «Κοσμοκωμικά» του ‘Ιταλο Καλβίνο μας έβαλαν σε έναν κόσμο φανταστικό, συμπαντικό κρατώντας μας παραλληλα και στη γη ανά στιγμές. Από ένα διήγημά του οδηγηθήκαμε στην ιστορία της πρώτης ατομικής βόμβας και ψάχνοντας ανακαλύψαμε πολλές διαφορετικές πτυχές των γεγονότων που τελικά έγιναν η μαγιά για το σενάριο του έργου. Κρατήσαμε και στοιχεία αμιγώς πραγματικά όπως την ίδια την φωνή του Robert Oppenheimer –πατέρα της ατομικής βόμβας– από διάφορες ομιλίες του που λειτουργεί ως voice over και μας φέρνει αντιμέτωπους με σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την επιστήμη και την πολιτική.

Εξαρχής έλεγα ότι θα ήθελα να παρουσιαστεί με έναν ιδιαίτερο και όχι προβλέψιμο τρόπο η ταινία. Να κρατήσω ζωντανά κάποια παραστατικά κομμάτια από το έργο έτσι ώστε να συνομιλήσουν με το VR –ένα νέο μέσο, που δεν είναι πολύ οικείο σε ένα ευρύ κοινό. Ως Onassis AiR Fellow ερεύνησα αυτή τη δυνατότητα και με αφορμή την πρεμιέρα του έργου στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κατάφερα να κάνω μία πρώτη εκδοχή παρουσίασης της VR εγκατάστασης/περφόρμανς, όπως την είχα ονειρευτεί. Ήταν μία μοναδική ευκαιρία αυτή που μου δόθηκε να κάνει πρεμιέρα το έργο στο εν λόγω φεστιβάλ, εγκαινιάζοντας παράλληλα το νεοσύστατο τμήμα Immersive-All Around Cinema.

Το VR είναι μια ακόμη επιλογή για να ’ αφηγηθείς μια ιστορία. Πάντα ξεκινώ από το τι θέλω να πω για ένα θέμα που με απασχολεί βαθιά. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο θεατής μπαίνει στα παπούτσια ενός ήρωα μέσα στο ίδιο το περιβάλλον του έργου, ενεργοποιείται και βιώνει την εμπειρία όντας κομμάτι της ιστορίας.

Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Mε το που ανοίγει η πόρτα και εισέρχονται οι θεατές στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο, θέλουμε να βυθίζονται αμέσως στο σύμπαν του έργου πριν καν βάλουν τα γυαλιά VR. Τους δίνουμε ένα συγκεκριμένο ρόλο που καλούνται να επαληθεύσουν όσο εξερευνούν τον χώρο στην πορεία του έργου. Οι θεατές τελικά βιώνουν μια εμπειρία που θολώνει τα όρια μεταξύ εικονικής και φυσικής πραγματικότητας και γίνονται συμμέτοχοι σε «ένα επιστημονικό πείραμα». Καλούνται να πάρουν θέση απέναντι στα φλέγοντα ζητήματα της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας.

Παράλληλα, δημιουργώντας τη συνθήκη όπου οι θεατές μπαίνουν στην εγκατάσταση ανά ομάδες των 6 ή και παραπάνω ατόμων, υπάρχουν στιγμές όπου σχετίζονται μεταξύ τους. Γίνονται μάρτυρες της ιστορίας, ο καθένας με τον τρόπο του, μοναχικά όταν έρθει η ώρα για την VR θέαση. Αυτομάτως όμως όλη αυτή η συνύπαρξη στον χώρο προσδίδει και έναν συλλογικό χαρακτήρα. Με ενδιαφέρει να δημιουργήσω τις συνθήκες έτσι ώστε κάθε ομάδα θεατών είτε γνωρίζονται εκ των προτέρων είτε όχι, να μοιράζονται κάτι μοναδικό, έστω για όσο κρατά. Υπάρχει μια εφήμερη συμμετοχικότητα/συλλογικότητα που χαρακτηρίζει αυτή την εμπειρία.