Μπορεί να υπάρξει αστική αναγέννηση χωρίς «χαμένους»;

Η αναζωογόνηση των πόλεων αναφέρεται σε πρακτικές που έλαβαν διαστάσεις με την αποβιομηχάνιση του Δυτικού κόσμου, οπότε και δημιουργήθηκε η ανάγκη για εναλλακτικές οικονομικές διεξόδους. Κυρίαρχο πρότυπο αστικής αναζωογόνησης κατά τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξε ο λεγόμενος «εξευγενισμός» (gentrification), που συνίσταται στην επανεπένδυση σε υποβαθμισμένες κεντρικές περιοχές με αποτέλεσμα να προσελκύονται εύποροι κάτοικοι και πιο αποδοτικές δραστηριότητες, εκτοπίζοντας τους παλαιούς κατοίκους και τις προηγούμενες δραστηριότητες.

Ο «εξευγενισμός» αναπτύχθηκε κυρίως στον αγγλόφωνο κόσμο, όπου οι κοινωνικές ελίτ μετακινήθηκαν στα προάστια από την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης, αφήνοντας τα κέντρα στη βιομηχανία και τα εργατικά στρώματα. Οι ευρείες κοινωνικές και δημογραφικές αλλαγές στη μεταβιομηχανική μητρόπολη ενίσχυσαν την τάση «επιστροφής στο κέντρο» και την πίεση για αναζωογόνηση των υποβαθμισμένων βιομηχανικών-εργατικών περιοχών του. Στην ανάπτυξη αυτού του προτύπου αστικής αναζωογόνησης συνέβαλε σημαντικά και η μακρόχρονη κυριαρχία νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων που ώθησε πολλές πόλεις να αναδείξουν σε προνομιακή επιδίωξή τους την εκμετάλλευση των επενδυτικών ευκαιριών από την αναβάθμιση των κεντρικών τους περιοχών. Η προώθηση, ωστόσο, της αστικής αναζωογόνησης κατ’ αυτό τον τρόπο δημιούργησε νικητές και ηττημένους.

Βασικό ερώτημα στην εκδήλωση αυτή είναι το κατά πόσον οι πόλεις είναι αναγκασμένες να ακολουθήσουν ένα τέτοιο πρότυπο αστικής αναζωογόνησης ή αν υπάρχουν εναλλακτικές πολιτικές που να εξυπηρετούν ταυτόχρονα την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.