(A)pollonia

Τα τελευταία χρόνια το ελληνικό κοινό έχει γνωρίσει μια σειρά παραστάσεων του Κρυστόφ Βαρλικόφσκι, ενός από τους σημαντικότερους δημιουργούς θεάτρου και όπερας της εποχής μας.

Η «(Α)πολλωνία» πρωτοπαρουσιάστηκε το Μάιο του 2009 ως η εναρκτήρια παραγωγή της νέας υπερμεγέθους αίθουσας πολλαπλών χρήσεων του Νόβυ Τεάτρ της Βαρσοβίας, που διευθύνει ο ίδιος ο σκηνοθέτης, και στη συνέχεια έτυχε θριαμβευτικής υποδοχής στο Φεστιβάλ της Αβινιόν.

Ο σκηνοθέτης γίνεται πραγματικός συγγραφέας στην παράσταση αυτή, η οποία δεν αποτελεί ερμηνεία ενός έργου αλλά ένα γιγαντιαίων διαστάσεων κολλάζ κειμένων, εικόνων, σκηνικών παραδόσεων και τεχνικών, ιστορικών ζητημάτων, προσώπων, μύθων. Η παράσταση είναι ένας από σκηνής στοχασμός πάνω στην έννοια της θυσίας, κυρίως μέσω τριών γυναικείων μορφών: της Ιφιγένειας, της Άλκηστης και της Απολλωνίας Μαχτσύνσκα, μιας Πολωνής που έχασε τη ζωή της στην προσπάθειά της να σώσει 25 Πολωνοεβραίους κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Ο Βαρλικόφσκι προστρέχει σε μια σειρά ετερόκλητων κειμένων, από την «Ορέστεια και την Άλκηστη» έως τις «Ευμενίδες» του Τζόναθαν Λίτελ, επιθυμώντας να προσεγγίσει τη θυσία όχι μόνον ως ηρωική, αλλά και ως μάταιη και δυσανάλογη στην ανθρώπινη φύση πράξη, που υπογραμμίζει τη σκληρότητα και τις παράλογες δομές του πολέμου.

Το ζήτημα του Ολοκαυτώματος διατρέχει όλη την παράσταση. Ο σκηνοθέτης επιχειρεί να το εξετάσει τόσο από την πλευρά του θύματος, όσο κι από εκείνη του θύτη, συνδέοντας πολύ συχνά μυθολογικές μορφές με ιστορικά ερωτήματα που πλανώνται ακόμη αναπάντητα. Ο Αγαμέμνονας μιλά μέσα από τα λόγια ενός αξιωματικού των Ες-Ες, ενώ η Άλκηστη στο τελευταίο της δείπνο πριν το θάνατό της παραληρεί για τα δικαιώματα των ζώων. Τα κατά βάση εξωθεατρικά κείμενα δίνουν ευκαιρίες υψηλών σολιστικών ερμηνειών στους εξαιρετικούς ηθοποιούς του θιάσου.

Στην «(Α)πολλωνία» η ογκώδης, εντυπωσιακή σκηνική μηχανή, οι υπερμεγέθεις και πολύπλοκες προβολές, που παρακολουθούν στενά κάθε αντίδραση των ερμηνευτών, η οπερατική σύνθεση, τίθενται στην υπηρεσία του οικείου, της εξομολόγησης, του από σκηνής στοχασμού.