MAMI | Mario Banushi

Δημιουργός μιας ολότελα δικής του σκηνικής γλώσσας, ο 26χρονος αλβανικής καταγωγής Mario Banushi περιοδεύει ήδη ανά τον κόσμο με τα πρώτα έργα του, «Goodbye, Lindita» (2023) και «Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia» (2023), και χαιρετίζεται διεθνώς ως το παιδί-θαύμα του ελληνικού θεάτρου. Κι ενώ το θέμα στις προηγούμενες παραστάσεις του ήταν το πένθος, στο «ΜΑΜΙ» είναι η πηγή της ζωής. Γιατί στην προσωπική μυθολογία του Banushi, οι σχεδόν ομόηχες λέξεις «μάμι» και «μαμ» γίνονται ταυτόσημες. Μάμι, όπως μητέρα. Μαμ, όπως φαΐ. Κάποιος βγάζει την καρδιά του και την προσφέρει στον άλλο σαν ένα καρβέλι αχνιστό ψωμί.

Αντλώντας έμπνευση από προσωπικά βιώματα, στήνει ένα ανίερο ιερό στη σχέση μητέρας και παιδιού. Για να την υμνήσει. Να την ξορκίσει. Να τη γεμίσει τάματα και αναθέματα. Να την ερωτευτεί. Γιατί, όπως σημειώνει ο ίδιος: «Πάντα έλεγα ότι η γέννα είναι ένας ανάποδος έρωτας».

Η σκηνή μετατρέπεται σε ένα τοπίο μνήμης. Οικείο και, συνάμα, απόκοσμο. Οι ερμηνευτές, βυθισμένοι στη σιωπή, πλάθουν συμβάντα βαθιάς συγκίνησης και μας παρακινούν να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις δικές μας μνήμες, τις δικές μας σχέσεις και τη συναισθηματική κληρονομιά που κουβαλάμε.

Η νέα δημιουργία του σκηνοθέτη-αποκάλυψη είναι ένα οπτικό ποίημα για τη σχέση μητέρας και παιδιού. Μια παράσταση-αντίδωρο στις γυναίκες που μας έθρεψαν.

Όταν ήμουν περίπου ενός έτους, η μητέρα μου αναγκάστηκε να με αφήσει στη γιαγιά μου, στην Αλβανία, και να φύγει. Μέχρι τα δεκατρία μου, “μάμι” φώναζα τη γιαγιά μου. Όταν πια η μητέρα μου με πήρε μαζί της στην Αθήνα, μεγάλωσα στο διαμέρισμα πάνω από τον φούρνο όπου εργαζόταν, με τη μυρωδιά του φρεσκοψημένου ψωμιού. Μεγάλωσα με πολλές γυναίκες. Μεγάλωσα με νέες και ηλικιωμένες γυναίκες. Μεγάλωσα με περισσότερες από μία μητέρες. Αυτή η παράσταση είναι για εκείνες: μια ευχή, μια προσευχή στο βάρος που κουβαλάει η λέξη “μαμά” τόσο για εκείνη που το ακούει όσο και για εκείνον που το λέει. Ποιος φροντίζει ποιον – δεν κατάλαβα ποτέ αυτήν την περίπλοκη σχέση. Κι ούτε θα την καταλάβω. Αλλά προσπαθώ να την ξετυλίξω σαν έναν ομφάλιο λώρο, σαν το σπλάχνο που συνδέει τη ζωή με τις ρίζες της.

-Mario Banushi

–O Mario Banushi έχει κάνει μια εντυπωσιακή είσοδο στο θέατρο τα τελευταία δύο χρόνια που δραστηριοποιείται στον χώρο. Μετά την πρώτη του παράσταση, “Ragada” (2022), συνεργάστηκε με σημαντικούς οργανισμούς στην Ελλάδα και συνέθεσε δύο παραστάσεις που εκτόξευσαν τη φήμη του διεθνώς: “Goodbye, Lindita” (Εθνικό Θέατρο, 2023) και “Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia” (Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, 2023). Από το 2023 έως σήμερα οι παραστάσεις του έχουν παρουσιαστεί σε περισσότερες από δέκα χώρες, από τη Γερμανία έως την Αυστραλία και από την Ιταλία έως τη Σουηδία, σε σημαντικά φεστιβάλ, όπως τα Festival de Otoño (Μαδρίτη, Ισπανία), Zürcher Theaterspektakel (Ζυρίχη, Ελβετία), Teszt Festival (Τιμισοάρα, Ρουμανία), Adelaide Festival (Αδελαΐδα, Αυστραλία), Brandhaarden Festival στο International Theatre Amsterdam (Άμστερνταμ, Ολλανδία), Fast Forward Festival (Δρέσδη, Γερμανία), BITEF (Βελιγράδι, Σερβία) κ.ά.

–Τη σεζόν 2023-24, ο Mario Banushi ως Onassis AiR Dramaturgy Fellow, δουλεύοντας πάνω στα όνειρα, τις μνήμες, τις γεύσεις και τα έθιμα που θα αποτελούσαν και έμπνευση για το έργο του, “MAMI”, παρουσίασε την περφόρμανς “Mam, I Remember Everything (Dream/Trauma)” στο 12ο Open Day του Onassis AiR. Εκεί, οι εικόνες της μάνας, του φαγητού, της ιεροτελεστίας, της φροντίδας και της αγάπης βρήκαν τον τρόπο να μεταφράσουν ένα όνειρο ζωντανά χωρίς να φθείρουν το ακατέργαστο, πρωταρχικό του υλικό.

–Κύριο χαρακτηριστικό στις παραστάσεις του Mario Banushi είναι το σπίτι, η στέγη, η φωλιά της μητέρας. Στα έργα “Ragada”, “Goodbye, Lindita” και “Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia”, ο θεατής είναι σαν να βρίσκεται κι αυτός μέσα στο οικείο περιβάλλον του σπιτιού. Τα γνώριμα σε όλους μας αντικείμενα μεταλλάσσονται και επαναχρησιμοποιούνται. Οι χαρακτήρες, όσο και αν ξεφεύγουν από την πραγματικότητά τους, παραμένουν πάντα μέσα στους τέσσερις τοίχους. Το εσωτερικό του σπιτιού αλλάζει κι αυτό και παίρνει μορφή τάφου, ναού. Στο “ΜΑΜΙ”, ο Mario Banushi στρέφεται για πρώτη φορά έξω από το σπίτι. Ο χώρος συνεχίζει να είναι οικείος. Βρισκόμαστε στην επαρχία, έξω από το σπίτι και δίπλα στον δρόμο, που φωτίζεται μόνο από μια λάμπα ηλεκτρισμού. Σε αυτό το οικείο τοπίο, περνάμε αυτή τη φορά από το κλειστό σύστημα του σπιτιού και την οικογένεια στον έξω κόσμο, στον περίγυρο.

–Έχουν γράψει για τον Mario Banushi:

«Ο Banushi αναδεικνύει με θαυμαστό τρόπο το πώς χρησιμοποιούν οι οικογένειες τον χρόνο μπροστά από την τηλεόραση για να εκμηδενίσουν τα συναισθήματά τους».
– The Guardian, 6 Απριλίου 2023

«Ο Mario Banushi, ένας Έλληνας δραματουργός αλβανικής καταγωγής, είναι ένα ανερχόμενο αστέρι που αντιπροσωπεύει το νέο πρόσωπο του ελληνικού θεάτρου».
– The Guardian, 28 Ιουλίου 2023

«Ο Mario Banushi είναι μια από τις σημαντικότερες νέες φωνές του ευρωπαϊκού θεάτρου».
– TheaterSpektakel, Αύγουστος 2024

«Και από την Ελλάδα έρχεται ο σκηνοθέτης Mario Banushi με το θεατρικό του χωρίς λόγια “Goodbye, Lindita”, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως το έργο του επόμενου Romeo Castellucci».
– InDaily, 25 Οκτωβρίου 2023

«Η σκηνοθετική προσέγγιση του Mario Banushi μάς εκθέτει σε υψηλής συναισθηματικής θερμοκρασίας ονειρικές και ταυτόχρονα ποιητικές εικόνες του θανάτου, όπως και του τρόπου αντιμετώπισης του πένθους».
– Κριτική επιτροπή του βραβείου Politika, Οκτώβριος 2023