Έκθεση "You and AI: Through the Algorithmic Lens"

Ενώ η τεχνητή νοημοσύνη αρχίζει να διαμορφώνει την καθημερινή μας ζωή, ποιος διαμορφώνει την τεχνητή νοημοσύνη; Πώς μας επηρεάζουν οι μηχανές που λαμβάνουν αποφάσεις, ενίοτε χωρίς καν να το γνωρίζουμε;

Πάντοτε, οι άνθρωποι φαντάζονταν τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε η τεχνητή νοημοσύνη να μεταμορφώσει την κοινωνία. Πώς θα μπορούσαν οι έξυπνες μηχανές να μας κάνουν πιο αποτελεσματικούς, πιο παραγωγικούς, και πιο προβλέψιμους.

Αυτό που κάποτε ήταν ένα όνειρο, σήμερα έχει γίνει πραγματικότητα. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι παντού. Από την τεχνολογία των έξυπνων κινητών τηλεφώνων, μέχρι τα συστήματα πλοήγησης, τις τηλεοράσεις, τη μουσική και τις πλατφόρμες που προτείνουν περιεχόμενο για προβολή, ακρόαση και ανάγνωση, ως τις διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης, και άλλα πολλά. Οι ίδιες τεχνολογίες, ωστόσο, χρησιμοποιούνται για αμφιλεγόμενους σκοπούς, όπως την αναγνώριση προσώπων, τη δημιουργία προφίλ με βάση συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, την προβλεπτική ανάλυση, και την αστυνόμευση.

Η έκθεση "You and AI" σας προσκαλεί να ανακαλύψετε το έργο καλλιτεχνών και ερευνητών όπως αυτό παρουσιάζεται στο δημόσιο χώρο του Πεδίου του Άρεως. Η έκθεση αμφισβητεί τις καθιερωμένες αντιλήψεις για την τεχνητή νοημοσύνη, διερευνά τους τρόπους δημιουργίας των συγκεκριμένων συστημάτων, καθώς και τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία, και θέτει το ερώτημα: πώς μπορούμε να ξαναφανταστούμε αυτά τα συστήματα για ένα καλύτερο μέλλον;

Ξεκινώντας από τις προσωπικές και οικιακές συσκευές (έξυπνους βοηθούς, αισθητήρες φωτός και θερμοκρασίας, ηλεκτρικές σκούπες-ρομπότ κ.λπ.), οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης έχουν επεκταθεί τώρα ταχύτατα και στο δημόσιο χώρο. Τα συστήματα που μας επιτηρούν και μας ταυτοποιούν (από την παρακολούθηση, την αναγνώριση προσώπου και τις κάμερες θερμικής απεικόνισης, μέχρι την ανίχνευση ασύρματων δικτύων) συνιστούν μερικούς μόνο από τους ορατούς και τους αόρατους τρόπους με τους οποίους η τεχνητή νοημοσύνη εφαρμόζεται στο δημόσιο χώρο. Η έκθεση "You and AI" έχει στόχο να ανοίξει τη συζήτηση γύρω από την αυξανόμενη εφαρμογή αυτών των συστημάτων, και γύρω από τον αντίκτυπό τους στην ανθρώπινη υποκειμενικότητα εντός των κοινωνικών, εργασιακών και δημοκρατικών πλαισίων, μέσα στο Πεδίο του Άρεως, μέσα σ’ έναν ιστορικά, πολιτικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά σημαίνοντα χώρο στο κέντρο της Αθήνας, έναν χώρο δημόσιας συγκέντρωσης και αναψυχής, που λειτουργεί ταυτόχρονα και ως βαρόμετρο κοινωνικοοικονομικών αλλαγών.

Η έκθεση αναπτύσσεται σε τρεις θεματικές περιοχές εντός του πάρκου, και διερευνά ιδέες σχετικές με την τεχνητή νοημοσύνη, τον αστικό χώρο και τη συμμετοχή, από το πώς αντιλαμβανόμαστε εμείς τον κόσμο και πώς αντιλαμβάνονται οι αλγόριθμοι εμάς, ως την αμφισβήτηση της σημασίας που έχει η νοημοσύνη για την τεχνητή νοημοσύνη.

Η πρώτη ενότητα της έκθεσης, «Τεχνητή νοημοσύνη, πολιτικός χώρος, συμμετοχή και δημοκρατία», περιλαμβάνει έργα που παρουσιάζουν διάφορους κόσμους μέσα από τεχνητά, αόρατα συστήματα, και μέσα από νέες ψηφιακές γραφειοκρατίες. Κόσμους που ποσοτικοποιούνται ολοένα και περισσότερο, και κατηγοριοποιούνται σε αλγοριθμικά συστήματα, και όπου τα πάντα επαναπροσδιορίζονται, γίνονται αποδεκτά ή αποκλείονται βάσει αυτοματισμών, και μηχανικών διαδικασιών λήψης αποφάσεων. Εμείς ελέγχουμε τη μηχανή, ή εκείνη εμάς; Βιώνουμε άραγε το περιβάλλον μας διαφορετικά μέσα από τα μάτια των τεχνολογιών που προσπαθούν να το κατανοήσουν;

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ουδέτερη. Ποιος λοιπόν έχει τη δύναμη; Και πώς διαμορφώνουν την κοινωνία μας οι προκαταλήψεις των μηχανών;

Τα έργα της δεύτερης ενότητας, «Όταν βλέπουμε και μας βλέπουν μέσα από αλγόριθμους», διερευνούν το πως τα αλγοριθμικά συστήματα συνήθως ερμηνεύουν αυτό που βλέπουν με περιορισμένους ή μονοπολιτισμικούς τρόπους, όπως το κάνουν συχνά και οι άνθρωποι. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ουδέτερη. Θα μπορούσαμε άραγε να μάθουμε να κατανοούμε καλύτερα τον κόσμο μας μαζί με τις μηχανές; Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να γίνει πιο δίκαιη και συμπεριληπτική;

Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να μας βοηθήσει να αντιληφθούμε άλλους, «μη ανθρώπινους» τύπους νοημοσύνης, χτίζοντας έτσι μια καλύτερη ισορροπία με τη φύση;

Το τελευταίο μέρος της έκθεσης, «Τεχνητή και φυσική νοημοσύνη», εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη νοημοσύνη, τη δημιουργικότητα, και τη σχέση μας με άλλα είδη. Παραδόξως, η τεχνητή νοημοσύνη, μια δύναμη που καταναλώνει τεράστιες ποσότητες ενέργειας και απαιτεί τεράστιους περιβαλλοντικούς και ανθρώπινους πόρους, χρησιμοποιείται συχνά για να κατανοήσει, ή για ν’ ανταποκριθεί στην περιβαλλοντική αλλαγή. Θα μπορούσε άραγε η τεχνητή νοημοσύνη να μας βοηθήσει να φανταστούμε τις ανθρώπινες και μη ανθρώπινες σχέσεις, να «θεραπεύσουμε» τον πλανήτη, ή να ανακτήσουμε εξαφανισμένα είδη;

Ευχαριστίες

Γεώργιος E. Πατούλης, Περιφερειάρχης Αττικής

Βασίλειος Κόκκαλης, Αντιπεριφερειάρχης Πολιτικής Προστασίας και Περιβάλλοντος

Γεώργιος Δημόπουλος, Αντιπεριφερειάρχης Κεντρικού Τομέα Αθηνών

Ευάγγελος Ματσούκης, Σύμβουλος Περιφερειάρχη & Σύμβουλος για θέματα υποδομών και λειτουργίας του Πεδίου του Άρεως

Διεύθυνση Πάρκων και Αλσών, Περιφέρεια Αττικής

Ευθύμιος Κοκμοτός, Διευθυντής Πάρκων και Αλσών

Καλλιόπη Νιώρα, Προϊσταμένη Τμήματος Σχεδιασμού και Προγραμματισμού

Φρόσω Σαμίου, Υπάλληλος Τμήματος Πεδίου του Άρεως

Αναστασία Πεταλά, Προϊσταμένη Τμήματος Γραμματειακής Υποστήριξης

Όλους τους υπαλλήλους του τμήματος του Πεδίου του Άρεως της Διεύθυνσης Πάρκων και Αλσών

Τον Περιβαλλοντικό Πολιτιστικό Σύλλογο «Επιμένουμε Πεδίο του Άρεως»

Με την ευγενική υποστήριξη της Περιφέρειας Αττικής

Η έκθεση “You and AI” πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικτύου European ARTificial Intelligence Lab (Ευρωπαϊκό Εργαστήριο TEXNHτής Νοημοσύνης) και συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.