«Δαιμονισμένοι» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι

Μηδενιστές και προφήτες, τρομοκράτες και επαναστάτες, εκτελεστές και αυτόχειρες κατακλύζουν τη Στέγη. Το απέραντο μυθιστορηματικό υλικό των «Δαιμονισμένων» (1870-72) αναδομείται θεατρικά από τον Ρώσο σκηνοθέτη Κονσταντίν Μπογκομόλοφ (γενν. 1975), σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που η Στέγη καλεί έναν ξένο σκηνοθέτη να εργαστεί με Έλληνες ηθοποιούς.

Η επιλογή δεν είναι τυχαία. Με μια πεντάωρη διασκευή των «Αδερφών Καραμάζοφ» στη Στέγη, που αποθεώθηκε από θεατές και κριτικούς, ο Μπογκομόλοφ συστήθηκε το 2016 στο ελληνικό κοινό, μεταφέροντας το εμβληματικό μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι από τον ύστερο 19ο αιώνα στα σαλόνια των σημερινών Ρώσων ολιγαρχών. Η σάτιρά του ήταν ανελέητη και το καλλιτεχνικό του εκτόπισμα αδιαμφισβήτητο.

Ο ρηξικέλευθος Ρώσος σκηνοθέτης επανέρχεται τώρα με Ντοστογιέφσκι και, με τον ελληνικό του θίασο, μας μεταφέρει στο σκοτεινό σύμπαν του Σταβρόγκιν, του Βερχοβένσκι και των υπόλοιπων αντιηρώων του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. Έργο πολυφωνικό και οριακό, πολιτικός λίβελος και ταυτόχρονα φιλοσοφικό μυθιστόρημα, εξομολογητικό και συνάμα σαρκαστικό, οι «Δαιμονισμένοι» εστιάζουν στη δράση ενός κύκλου νεαρών μηδενιστών.

«Σκοτεινά ένστικτα και αρχαϊκοί δαίμονες αφυπνίζονται από τα βάθη της φύσης μας και μας παραπλανούν. Μήπως, όμως, αυτοί οι δαίμονες είναι οι νέοι μας θεοί και η νέα μας αλήθεια; Πού θα μας οδηγήσει αυτή η αναζήτηση μιας νέας αλήθειας – σε μια νέα λύτρωση ή σε ένα νέο φασισμό;» Αυτό διερωτάται με σκεπτικισμό ο Μπογκομόλοφ και μεταφέρει τη δράση των ντοστογιεφσκικών αντιηρώων από τη ρωσική πολίχνη των προεπαναστατικών χρόνων στο σήμερα.

Οι «Δαιμονισμένοι» δεν υπήρξαν ποτέ άλλοτε πιο σημερινοί, «ελληνικοί», «ρωσικοί» και οικουμενικοί.