Laure Jaffuel

Γεννημένη και μεγαλωμένη στη Μεσογειακή ακτή της Νότιας Γαλλίας, η Laure Jaffuel (γεν. 1987) είναι Γαλλίδα designer με έδρα την Αθήνα.

Το ενδιαφέρον της εστιάζει στο πλαίσιο μέσα στο οποίο παρουσιάζεται το έργο της και πιο συγκεκριμένα στον σχεδιασμό και την κατασκευή καταστάσεων που λειτουργούν ως περιβάλλοντα για τα αντικείμενα που δημιουργεί. Σε διάλογο με άλλους καλλιτέχνες, designers, Djs, αρχιτέκτονες κτλ. παράγει χώρους, δρώμενα, καταστάσεις, ηχητικά έργα, αντικείμενα, πάρτυ και σκηνογραφίες που αναδεικνύουν τη δημιουργική ενέργεια του συλλογικού μέσα από τη σύγκλιση διαφορετικών πρακτικών. Στην πρακτική της δίνει ιδιαίτερη σημασία στη χειροποίητη και τοπική παραγωγή και στους τεχνίτες και χρησιμοποιεί τη γνώση και τα υλικά που βρίσκονται στο άμεσο περιβάλλον της.

Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού στον σχεδιασμό αντικειμένων από την École Nationale Supérieure des Arts Décoratifs (ENSAD) στο Παρίσι και μεταπτυχιακού στις εφαρμοσμένες τέχνες από το Dirty Art Department του Sandberg Instituut στο Άμστερνταμ. Ολοκλήρωσε μαθήματα σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι και σε πολλά σχεδιαστικά γραφεία στη Nέα Yόρκη. Την περίοδο 2014–2020 δίδασκε στο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών ‘Studio for Immediate Spaces’ Sandberg Instituut (Άμστερνταμ), ενώ παράλληλα διδάσκει και πραγματοποιεί εργαστήρια σε διάφορες καλλιτεχνικές σχολές όπως HEAD (Γενεύη), TALM (Ανζέ) και Saint-Etienne Higher School of Art and Design–ESADSE (Σεντ Ετιέν).

Εργάζεται σε ποικίλα περιβάλλοντα που κυμαίνονται από δημόσιους χώρους, πολιτιστικά ιδρύματα και γραφεία, μέχρι κλαμπ, καταλήψεις και κοινωνικές οργανώσεις, όπως το Centre Pompidou (Παρίσι), το Communitism (Αθήνα), Le Consulat de la Gaîté (Παρίσι), De School Club (Άμστερνταμ), Het Nieuwe Instituut (Ρότερνταμ), Kassandras (Αθήνα), Krux (Άμστερνταμ), Macao (Μιλάνο), το κέντρο τέχνης για παιδιά ‘Mille Formes’ (Κλερμόν-Φεράν), η δημοτική ενότητα Κλερμόν-Φεράν, το Sandberg Instituut (Άμστερνταμ), το Wanderlust Club (Παρίσι), το Zentrum für Kunst und Urbanistik (Βερολίνο) και η 10η Biennale Internationale Design Saint-Étienne (Σεντ Ετιέν), μεταξύ άλλων.

Η Laure Jaffuel είναι συμμετέχουσα των προγραμμάτων Critical Practices του Οnassis AiR 2019-20 και Tailor-made Fellowships 2022-23.

Με βάση τον ορισμό της UNESCO, δημόσιο χώρο αποτελεί μια έκταση ή ένα μέρος που είναι ανοιχτό και προσβάσιμο σε όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το φύλο, την εθν(ικ)ότητα, την ηλικία, την κοινωνικο-οικονομική τάξη, τις πεποιθήσεις, την εμφάνιση, την αρτιμέλεια κ.λπ. Στην πραγματικότητα, θα ήθελα να αφαιρέσω από αυτόν τον ορισμό ό,τι έπεται του «ανεξάρτητα από». Ένα μέρος ανοιχτό σε όλους ανεξάρτητα από οτιδήποτε.

Όπως ένα πάρτι, ο δημόσιος χώρος είναι «πάντα ανοιχτός επειδή δεν είναι προκαθορισμένος, μπορεί είναι οργανωμένος αλλά, μέχρι να λάβει χώρα, δεν έχει επιτύχει τον σκοπό του», όπως λέει ο Hakim Bey (Peter Lamborn Wilson) στο βιβλίο 'Temporary Autonomous Zone'. Θεωρώ ότι αυτός ο ορισμός βρίσκει ιδιαίτερο αντίκρυσμα στην Aθήνα, όπου η τοπική οργάνωση της πόλης έχει γίνει από τους ανθρώπους, για τους ανθρώπους, παράγοντας έναν πολύ οριζόντιο, ζωντανό και πολύμορφο δημόσιο χώρο.

Την περίοδο συμμετοχής μου στο ερευνητικό πρόγραμμα Critical Practices του Οnassis AiR καταπιάστηκα με τρία ερωτήματα: 1. Τι είναι δημόσιος χώρος; 2. Πώς διαφορετικές τυπολογίες του δημόσιου χώρου στην Aθήνα αξιοποιούν στρατηγικές με στόχο την αλληλεγγύη, την κοινωνική ανταλλαγή και τη συλλογική εμπειρία; 3. Πώς μπορούμε να αντιληφθούμε τον αθηναϊκό δημόσιο χώρο ως πρότυπο για ένα κοινωνικό σύστημα που συγκροτείται με βάση την τοπική οργάνωση;

Χρησιμοποίησα μια μεθοδολογία από τη στρατηγική «ανοιχτού σχεδιασμού» (“open-ended design”), επιτρέποντας έτσι στο πρότζεκτ να εξελιχθεί, να οριστεί και να επαναπροσδιοριστεί με βάση τα μεταβαλλόμενα πλαίσια, έχοντας επίτηδες ως αφετηρία έναν διαρκώς εξελισσόμενο ορισμό. Οργάνωσα συνεντεύξεις και άτυπες συζητήσεις προκειμένου να συμπεριλάβω και άλλες φωνές στην έρευνα και να δημιουργήσω έναν ανοιχτό διάλογο με διαφορετικούς δρώντες της αθηναϊκής σκηνής, ειδικούς και μη, από αρχιτέκτονες μέχρι περιπτεράδες, από πολεοδόμους μέχρι εκπροσώπους των δήμων, από εργαζόμενους στον κοινωνικο-πολιτιστικό τομέα μέχρι ανθρώπους της γειτονιάς, από φοιτητές μέχρι καλλιτέχνες κ.λπ.

Η έρευνα συνέπεσε και διεξήχθη την περίοδο της πανδημίας COVID-19 και της απαγόρευσης της κυκλοφορίας τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2020. Το ερώτημα για το τι αποτελεί «δημόσιο χώρο» σε αυτό το ιδιότυπο πλαίσιο έγινε πιο επιτακτικό. Αυτή η κρίσιμη κατάσταση κατά κάποιον τρόπο επισήμανε ότι παραμένει, ακόμα και σε καιρούς κοινωνικής αποστέρησης, ένα καθολικό και θεμελιώδες θέμα για τη σύγχρονη κοινωνία και ένα διαχρονικό ζήτημα.

Ως συνέχεια του προγράμματος καλλιτεχνικής φιλοξενίας, τα συμπεράσματα της έρευνας θα δημοσιευτούν υπό τη μορφή μιας έκδοσης, η οποία γίνεται αντιληπτή ως μια συλλογική πλατφόρμα που θα συμπεριλάβει αποσπάσματα από συνεντεύξεις και κείμενα/εικόνες από εξωτερικούς συνεργάτες μετά από πρόσκλησή μου. Η επιμέλεια ως μια άλλη μορφή γραφής που δίνει φωνή σε όλους. Αυτό το εκδοτικό εγχείρημα επιδιώκει να προτείνει μια οντολογική προσέγγιση του δημόσιου χώρου και των κοινών, υιοθετώντας εσκεμμένα μια ποιητική και μυθοπλαστική γλώσσα για να ασχοληθεί με ένα κρίσιμο πολιτικό ζήτημα.

Αναλαμβάνοντας τον ρόλο της επιμελήτριας, χρησιμοποίησα την ίδια μεθοδολογία σχεδιασμού που κανονικά ακολουθώ για τη δημιουργία αντικειμένων, προκειμένου να υλοποιήσω αυτή την έκδοση. Εστίασα στις δυνατότητες και όχι στη λειτουργία, δημιούργησα ένα βιβλίο όπως θα δημιουργούσα ένα αντικείμενο. Επιμελήθηκα την υλικότητα και το σχήμα του εξίσου με το περιεχόμενό του. Η ενασχόληση με το ζήτημα του δημόσιου χώρου για μένα δεν θα μπορούσε να είναι ένας μονόλογος. Το πρότζεκτ ανατρέχει σε όλες τις συζητήσεις που είχα με διάφορους ανθρώπους κατά τη διάρκεια της έρευνας και επιδιώκει να συνεχίσει να εκκινεί συζητήσεις γι’ αυτό το ζήτημα. Όπως ένας αθηναϊκός δρόμος, αυτή η έκδοση λειτουργεί ως ένας πολυεπίπεδος χώρος, μια υβριδική μορφή, και ευελπιστώ ότι θα πει κάποιες ιστορίες ή θα αποτελέσει αφορμή για κουβέντα με έναν άγνωστο.

Μέντορες: Μαρία Θάλεια Καρρά & Όλγα Χατζηδάκη (locus athens), Φάνης Δαλέζιος (DOLCE)