Τζάνις Ράφα (Ραφαηλίδου)

Η Τζάνις Ράφα (γενν. Ραφαηλίδου, 1984, Ελλάδα) ζει και εργάζεται μεταξύ Άμστερνταμ και Αθήνας. Ήταν φιλοξενούμενη καλλιτέχνις στη Rijksakademie (2013–14) ως υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση και ήταν επίσης υπότροφος του ARTWORKS Προγράμματος Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (2020). Έχει μεταπτυχιακό και διδακτορικό στις Καλές Τέχνες (University of Leeds, 2012).

Η πρώτη της ατομική θεσμική έκθεση στην Ελλάδα θα παρουσιαστεί στο ΕΜΣΤ | Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης τον Απρίλιο του 2025. Συμμετείχε με δουλειά της στην 59η Μπιενάλε της Βενετίας, με τίτλο “The Milk of Dreams”, σε επιμέλεια της Cecilia Alemani (2022).

Το σύνολο του έργου της συνδυάζει το φιλμ, τις εγκαταστάσεις βίντεο, τη γλυπτική, τις χωρικές εγκαταστάσεις, το κείμενο και το σχέδιο, όπου η μη ανθρώπινη και μη λογοκεντρική δράση αναγνωρίζεται για να αποκτήσει πολιτικές και ηθικές διαστάσεις, εν είδει αρχαιολογίας. Τα έργα κινούμενης εικόνας της τοποθετούνται στο περιθώριο του αστικού, ενώ τα στοιχειώνουν αδέσποτα σκυλιά, roadkill, θηράματα κυνηγιού, ξεχασμένα ερείπια και η αίσθηση της εγκατάλειψης. Νεκρά και ζωντανά, ανθρώπινα και μη ανθρώπινα όντα συνυπάρχουν σε μια συμφωνία ονείρου και αισθησιασμού, διαμορφώνοντας μια οπτική γλώσσα που βασίζεται στη σιγή του ανθρώπινου, τη σωματικότητα και τις υφές. Η κρυπτική και οικουμενική φύση αυτών των κινηματογραφικών κόσμων έχει ως αφετηρία ένα συγκεκριμένο είδος ρεαλισμού που απέχει σημαντικά από τη συνηθισμένη του αναπαράσταση, καθώς βρίσκεται σε αναζήτηση του αόρατου, του μυθικού και του απόκρυφου.

Η δουλειά της έχει παρουσιαστεί σε διάφορους χώρους, μεταξύ των οποίων και στα Eye Filmmuseum (ατομική έκθεση, 2023 / 2021 / 2016), opbo studio (ατομική έκθεση, 2023), Centraal Museum (ατομική έκθεση, 2019), MAXXI (2022 / 2020), Fundació Antoni Tàpies (2021), Goethe-Institut Athen (2021), State of Concept Athens (2020), Manifesta 12 (2018), Palazzo Medici Riccardi (2017), Centre d’art Contemporain Chanot (2017), Mardin Biennial (2018), Kunsthalle Munster (2017), Martin van Zomeren (2016 / 2014), Palazzo Strozzi (2015).

Τα πρόσφατα έργα της έχουν λάβει την υποστήριξη του Eye Filmmuseum, του ART for the World, του Fondazione In Between Art Film, του Mondriaan Fund, του Netherland Film Fund και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Το έργο της Ράφα έχει συμπεριληφθεί σε πολλές συλλογές ιδρυμάτων και ιδιωτικές συλλογές, όπως σε αυτές του Stedelijk Museum, του Centraal Museum, του Eye Filmmuseum, του Museum Voorlinden, του Fondazione In Between Art Film και του Ιδρύματος Ωνάση.

Τα τελευταία χρόνια, η Ράφα έχει επεκτείνει την δουλειά της στον κινηματογράφο, ως σκηνοθέτρια και σεναριογράφος, μετά την πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία, “Kala Azar” («Καλα-αζάρ», 2020). Αυτή την περίοδο βρίσκεται στην ανάπτυξη της δεύτερης μεγάλου μήκους ταινίας, με τίτλο «Το μέλλον είναι μια γέρικη αγελάδα» (2025/26), σε συνεργασία με τη Heretic productions.

Η Τζάνις Ράφα (Ραφαηλίδου) συμμετείχε στο πρόγραμμα Tailor-made Residencies 2023/24 του Onassis AiR.