O Χρήστος Λούλης μιλάει στη Lara Johnson-Wheeler

Το έργο μάς βρίσκει τη στιγμή που έρχεται ο ρυθμός, που ορμάει μέσα και διαλύει τα πάντα.
— Χρήστος Λούλης

Τι σε παρακίνησε, τι σε έφερε στο θέατρο;

Το γεγονός ότι θα μπορούσα να κάνω κάτι πολύ σοβαρό χωρίς να παίρνω τον εαυτό μου πολύ στα σοβαρά.

Μαθαίνεις πράγματα για τον εαυτό σου μέσα από την ηθοποιία;

Ναι. Με έχει αλλάξει. Ήμουν κάποιος άλλος προτού γίνω ηθοποιός, είναι σαν μια δεύτερη γέννηση.

Στις Βάκχες, η μεταμόρφωση είναι κυρίαρχο θέμα. Με ενδιαφέρει το πώς συμβαίνει αυτό επί σκηνής.

Σε αυτή την παράσταση, θέλουμε να την δείξουμε ως τελετουργία, όχι ως πλοκή του έργου, αλλά ως παραβολή. Όταν κανείς δέχεται επίσκεψη από το πνεύμα του θεού, αυτό δεν είναι ευχάριστο. Είναι οδυνηρό, αλλά δεν μπορείς να το αποφύγεις. Είναι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσεις αυτά που συμβαίνουν στη ζωή σου. Αν κάνουμε μια αναδρομή στη ζωή μας, θα εντοπίσουμε πράγματα και στιγμές όπου γίναμε κάποιοι άλλοι και συνειδητοποιήσαμε καλύτερα τον εαυτό μας. Και εκείνες οι στιγμές που δεν ήταν πάντα ευχάριστες. Οι πιο πολλές από αυτές τις στιγμές είχαν πάλη, διαμάχη και πόνο.

Κατά πόσο αντλείτε από την προσωπική σας εμπειρία σε αυτή την παράσταση;

Όχι πολύ. Δεν είναι θέμα ψυχολογίας. Κουβαλάμε τους εαυτούς μας, αυτοί είμαστε.

Καθώς παρακολουθούσα την πρόβα –προφανώς οι διάλογοι είναι στα ελληνικά και καταλάβαινα μόνο όσα έβλεπα από τη σωματικότητα–, έβλεπα λοιπόν στοιχεία ψυχολογικού στρες στον τρόπο που αλληλεπιδρούσαν οι ηθοποιοί.

Ναι, γιατί θέλουμε να φτάσουμε όλοι μαζί στη στιγμή, υπάρχει στόχος και θέλουμε να φτάσουμε εκεί όλοι μαζί. Είναι δύσκολη στιγμή. Είναι δύσκολο ως ηθοποιός, ως άνθρωπος, να το κάνεις. Προσπαθούμε να μην προδώσουμε τη στιγμή, αυτό είναι το δύσκολο.

Πες μου για την ομάδα. Πώς είναι η συνεργασία σας;

Θαυμάσια. Είναι όλοι υπέροχοι. Έχω δουλέψει ξανά με τους περισσότερους και θα ξαναδουλέψω στο μέλλον. Πρώτη φορά δουλεύω με αυτόν τον σκηνοθέτη [τον Άρη Μπινιάρη], αλλά πάντα μου άρεσαν οι παραστάσεις του. Είναι πολύ ταλαντούχος και μοναδικός. Όταν φεύγει από τη σκηνή, αφήνει πίσω του μια λίμνη ιδρώτα. Μου αρέσει η δύναμή του. Δεν είναι από τους σκηνοθέτες που λένε περίτεχνες λέξεις με ιδιαίτερα νοήματα και θεωρίες για τούτο και τ’ άλλο. Μου αρέσει αυτό, γιατί δεν μου υποδεικνύει τι να φανταστώ ή πώς να νιώσω.

Κουβαλάμε τους εαυτούς μας, αυτοί είμαστε.

Ρώτησα τον Άρη πώς δουλεύει μαζί σας και μου είπε πως αναλογίζεται τις παραμέτρους και τα όρια των ηθοποιών σε συνάφεια με το τι κάνει αυτός ως μουσικός. Οι ηθοποιοί μπορούν να αυτοσχεδιάσουν μέσα στα όρια που ο ίδιος έχει θέσει.

Ναι, δεν μπορείς να αυτοσχεδιάσεις, αν δεν έχεις πλαίσιο. Έτσι απελευθερώνεσαι: θέτεις τους κανόνες και μετά αυτοσχεδιάζεις. Η μουσική είναι πολύ καλό πλαίσιο. Και το κείμενο επίσης.

Πρόσεξα έναν εγγενή ρυθμό, καθώς οι ηθοποιοί ανταποκρίνονται τόσο πολύ στη μουσική και στο τι συμβαίνει. Πόσο άλλαξε αυτή η τόσο έντονη μουσική τον τρόπο που κινείστε στη σκηνή;

Εκατό τις εκατό. Το έργο είναι μια μάχη ανάμεσα στην αρμονία και το χάος. Αν ο Απόλλων είναι ο θεός της λύρας και της αρμονίας, ο Διόνυσος είναι ο θεός των κρουστών και του ρυθμού. Αυτοί πάντα συγκρούονται. Αν θέλεις να το δείξεις μουσικά, ο ρυθμός είναι απαραίτητος. Ο ρυθμός έρχεται να κάνει τη ρήξη. Το έργο μάς βρίσκει τη στιγμή που έρχεται ο ρυθμός, που ορμάει μέσα και διαλύει τα πάντα. Κυριεύει τα μέλη μας. Δεν μπορείς να μιλήσεις, αν δεν ζεις μέσα στο σώμα σου. Μας είδες, ακόμα μαθαίνουμε, τώρα το κάνουμε δικό μας. Είμαστε πολύ μέσα σε αυτό σωματικά.

Λέγεται συχνά πως οι αρχαίοι επηρεάζουν τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα. Μου φαίνεται πως εδώ αντιστρέφονται τα πράγματα και θα ήθελα να σε ρωτήσω σε ποιον βαθμό η σύγχρονη ελληνική κουλτούρα επηρεάζει τον τρόπο που οι άνθρωποι βλέπουν τους αρχαίους.

Πολύ ωραίο, δεν το είχα σκεφτεί. Κυρίως τα τελευταία δέκα χρόνια παρατηρείται αυτό που λες. Πριν από 15-20 χρόνια, αν γινόταν κάτι τέτοιο, αποτελούσε σκάνδαλο. Εμείς οι Έλληνες είμαστε προνομιούχοι επειδή έχουμε προγόνους που έκαναν όλα αυτά τα πράγματα. Αλλά αυτά που έκαναν ήταν τόσο μεγάλα, θαυμαστά και εντυπωσιακά, που μας γονατίζουν και δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι καινούργιο. Έχουμε αυτό το βάρος της καταγωγής, της κληρονομιάς. Έτσι, τώρα βλέπουμε τους άλλους, τι κάνετε εσείς, τι κάνουν οι άλλοι, η υπόλοιπη Ευρώπη, ο υπόλοιπος κόσμος. Τώρα αρχίζουμε να κρίνουμε και να βλέπουμε την κληρονομιά μέσα από τον φακό του σήμερα. Προσπαθούμε να ξαναθέσουμε το ερώτημα – είναι πολύ δύσκολο και ευαίσθητο θέμα. Δεν ξέρω πού θα μας βγάλει.

Πιστεύεις πως η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση ανοίγει αυτό τον διάλογο;

Φυσικά. Επειδή δεν αποσκοπούν στην εμπορική επιτυχία, εμείς μπορούμε να καλέσουμε νέους ανθρώπους που πιστεύομε πως εκπροσωπούν το μέλλον και να τους δώσουμε βήμα. Ο ρόλος τους είναι πολύ σημαντικός, γιατί τώρα δεν υπάρχουν άλλα μέσα να δοθεί προτεραιότητα στους νέους ή βοήθεια από την πολιτεία. Η πολιτεία δεν βοηθάει τους νέους.

Για το τέλος, θα ήθελα να επιστρέψουμε σε αυτό που έγινε σήμερα. Θέλω να συγκρίνουμε τη σημερινή σκηνική εμπειρία, τη φωτογράφηση από τον Nick Knight. Η μεταμόρφωσή σας στη σκηνή είναι σωματική, γίνεται με σκηνικά βοηθήματα. Αλλάζετε τις κινήσεις σας. Θέλω να σε ρωτήσω αν βλέπεις κάποια διαφορά ανάμεσα σε αυτό και στη σημερινή σας εμφάνιση, όπου φοράτε ρούχα επώνυμων σχεδιαστών: Margiela, Gareth Pugh.

Δε νομίζω πως υπάρχει διαφορά. Πιστεύω πως η μόδα είναι τέχνη. Όταν φοράς επώνυμα ρούχα, το κάνεις για να γίνεις κάτι άλλο. Πρέπει να πας κάπου ή να συναντήσεις κάποιον. Υπάρχει ένα θέμα με τη μόδα και την τέχνη. Είσαι στο διαμέρισμά σου και φοράς επώνυμα ρούχα και τη στιγμή που βγαίνεις έξω και περπατάς στο πεζοδρόμιο, αυτή η μόδα έχει πεθάνει. Όπως και η τέχνη.