Φωτογραφία: Nick Knight

Συνέντευξη του Χρήστου Παπαδόπουλου

Η Art Director του SHOWstudio, Younji Ku, ρωτά τον χορογράφο Χρήστο Παπαδόπουλο για τις εικαστικές αποχρώσεις στο έργο του.

Όταν μια κίνηση επαναλαμβάνεται στη χορογραφία, δημιουργεί ή επιβάλλει ένα νόημα. Οι άνθρωποι διαβάζουν διαφορετικά πράγματα μέσα σε αυτήν, αλλά εσύ είχες την πρόθεση να συλλάβεις ένα νόημα;

Η εκφράση «επιβάλλει ένα νόημα» παραείναι ισχυρή. Περισσότερο με ελκύει η ιδέα ότι η κίνηση μέσα από την επανάληψη αποκαλύπτει έναν τρόπο κατοίκησης του χώρου, για να χαράξει κανείς σταδιακά μια πορεία μέσα στο κομμάτι, μια πορεία αναστοχαστική, υποδηλώνοντας έτσι κάτι παραπάνω από ένα μοναδικό νόημα. Είναι μοναδικό μονάχα μέσα από το πρίσμα του υποκειμένου που εκτελεί την κίνηση, αλλά είναι μια μοναδικότητα που δεν απορρέει από το νόημα. Θα έλεγα, αντίθετα, ότι είναι ανοιχτή σε μια πολλαπλότητα νοημάτων.

Έχεις κατά νου μια συγκεκριμένη πρόθεση όταν ξεκινάς τη διαδικασία της χορογραφίας;

Προσπαθώ να σέβομαι τη διαδικασία, έτσι ώστε η πρόθεση να αποκαλυφθεί από μόνη της. Φυσικά, έχω σημεία αναφοράς, αλλά είμαι επίσης ανοιχτός σε τρόπους ερμηνείας, προσκαλώντας και άλλους ανθρώπους στη διαδικασία. Η πρόθεση είναι διαδικαστική· δεν υπονοεί απλώς τον προσανατολισμό προς ένα τέλος, αλλά αγκαλιάζει κάθε βήμα στον τρόπο που μοιράζονται και συναρθρώνονται οι ιδέες. Αυτός είναι και ο λόγος που επιλέγω να δημιουργήσω μέσα από τη συνεργασία με άλλους.

Ποιες ήταν οι αναφορές σου και οι πηγές έμπνευσης;

Βασική αναφορά αποτελεί αυτό που θα αποκαλούσα «δημιουργικότητα» στη φύση. Ασφαλώς και δεν υπάρχει πρόθεση εντυπωσιασμού στη φύση και τη συχνότητα των φαινομένων της. Μια άλλη αναφορά, είναι η περιοδικότητα των επαναληπτικών μοτίβων στη φύση· τα πράγματα συγχρονίζονται όχι μόνο επειδή λειτουργούν στο πλαίσιο ενός συστήματος, αλλά επειδή ο συγχρονισμός τους επιτρέπει σε ένα σύστημα να υπάρξει και πέρα από τη λειτουργία του. Αλλιώς, τα πουλιά θα πετούσαν απλώς σε ευθεία, τα ψάρια θα κολυμπούσαν σε ευθεία· γιατί να ακολουθούν σχήματα που είναι πολύ πιο περίπλοκα; Αν όμως τα πάντα ήταν «ευθυγραμμισμένα», κανονικά, πώς θα αναζητήσουμε συλλογικότητες και ατομικότητες;

Πόσο χρόνο χρειάστηκες για να προχωρήσεις από τη σύλληψη στην υλοποίηση του έργου;

Χ.Π.: Υπάρχει η πρακτική πλευρά των πραγμάτων –η περίοδος των προβών και της προετοιμασίας της παράστασης– και μετά μια ψυχολογική πλευρά, που είναι αρκετά δύσκολο να την ορίσεις ποσοτικά. Θέλω να πω, πότε έρχεται μια ιδέα στο μυαλό κάποιου; Για πόσο καιρό είναι εκεί, τρέφεται και μεγαλώνει μέχρι να αναδυθεί στην επιφάνεια;

Γιατί επιλέγεις ένα ύφος τόσο μίνιμαλ σε έναν χώρο που κατά κανόνα κεφαλαιοποιεί τις ακραίες εκφάνσεις του σώματος ενός χορευτή και της κινητικής φόρμας;

Εξαρτάται από το τι βλέπεις στο μίνιμαλ· το μίνιμαλ μπορεί να είναι εξαντλητικό σε ό,τι αφορά τη σωματικότητα. Μίνιμαλ δεν σημαίνει ελαχιστοποίηση της ενέργειας, ούτε λιγότερη επιδεξιότητα. Αν μιλάμε για τη φόρμα, το μίνιμαλ σχετίζεται με την επανακάλυψη του εαυτού σου εντός μιας φόρμας που ενδεχομένως αψηφά την υπεραφθονία, που ανθίσταται στην «δίψα» του βλέμματος για διαρκή ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Είναι, έως ένα ορισμένο επίπεδο, ένα είδος γύμνιας σε ό,τι αφορά την ερμηνεία.

«Προτεραιότητά μου –αν και μπορεί να μην είναι εμφανές με την πρώτη ματιά– είναι να εστιάζω στο άτομο...»

Πόση σημασία έχει για σένα η εξωτερική εμφάνιση των χορευτών σου;

Η δουλειά μου απαιτεί συγκεκριμένες σωματικές δεξιότητες, αλλά η εμφάνιση δεν αποτελεί προϋπόθεση.

Η χορογραφία σου έως ποιον βαθμό αναπαριστά τις ανθρώπινες συμπεριφορές;

Εννοείς εάν το κινητικό μου λεξιλόγιο έχει μια ρεαλιστική προσέγγιση; Διότι διαφορετικά θα ήταν σαν να έπρεπε να απαντήσω τι είναι αυτό που, εντός της καλλιτεχνικής πρακτικής, αξιώνει τον χαρακτηρισμό «αναπαράσταση του ανθρώπινου».

Οραματίζεσαι την κίνηση προτού ακούσεις τη μουσική ή, μήπως, η μουσική επηρεάζει τις κινήσεις που θέλεις να δημιουργήσεις;

Η κινησιολογική έρευνα προηγείται της μουσικής, αν και καμιά φορά συμβαδίζουν.

Πώς υπερασπίζεσαι με απόλυτη βεβαιότητα το έργο σου; Τι είναι αυτό που σε κάνει να νιώσεις πεπεισμένος ότι οι ιδέες σου έχουν όντως τεθεί σε εφαρμογή;

Η δημιουργία μιας κοινότητας που υποστηρίζει την αρχική ιδέα και εγγυάται την αποτελεσματική της εκτέλεση, αλλά επίσης η διεύρυνση της ιδέας προς κατευθύνσεις που ίσως να μην είχα καν φανταστεί.

Πώς φαντάζεσαι την εξέλιξη της δουλειάς σου;

Δεν σκοπεύω να παραμείνω προσκολλημένος σε μια συγκεκριμένη ετικέτα που να χαρακτηρίζει τη δουλειά μου. Δεν θέλω να περιοριστώ σε κινητικά στυλ και πρακτικές· στον πυρήνα της δουλειάς μου αναζητώ πάντα την ανθρώπινη διάσταση. Προτεραιότητά μου –αν και μπορεί να μην είναι εμφανές με την πρώτη ματιά– είναι να εστιάζω στο άτομο, στον τρόπο που αυτός/αυτή υπάρχει σε μια κοινότητα σωμάτων ή που επιλέγει να εκτίθεται. Θέλω από το έργο μου να αντηχεί την εσώτερη ανθρώπινη συνθήκη, είτε αυτή υποδηλώνεται από αφηρημένη κίνηση είτε από μια απλή χειρονομία. Μια κίνηση από και προς τον άνθρωπο.