Αφιέρωμα στον Δημήτρη Δημητριάδη

«Έργο τέχνης», «ονειρική παράσταση», «έφερε τον ωκεανό στο Ηρώδειο». Αυτά είναι μερικά από τα διθυραμβικά σχόλια που απέσπασε η πιο πρόσφατη παράσταση του Γιάννη Κόκκου στην Ελλάδα, «Ο ιπτάμενος Ολλανδός» του Ρίχαρντ Βάγκνερ με την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών 2013. Ο Κόκκος γεννήθηκε το 1944 στην Αθήνα και ζει στη Γαλλία από το 1963, διαπρέποντας αρχικά ως σκηνογράφος και στενός συνεργάτης του θρυλικού Γάλλου σκηνοθέτη Antoine Vitez, με τις παραστάσεις τους να συγκαταλέγονται στις σημαντικότερες του 20ού αιώνα («Ατλαζένιο γοβάκι», «Ηλέκτρα», «Άμλετ»). Από το 1987 ο Κόκκος έμελλε να καθιερωθεί ως σκηνογράφος της όπερας σε εμβληματικές παραγωγές στη Σκάλα του Μιλάνο («Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Gluck, «Λυκόφως των θεών» του Wagner, «Πελέας και Μελισάνθη» του Debussy), στην Όπερα της Βιέννης, στο Palais Garnier, στην Όπερα του Αμβούργου, στη Γενεύη και στο θέατρο Mariinsky στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας. Παράλληλα, άρχισε να εργάζεται και ως σκηνοθέτης, γνωρίζοντας μια νέα κορύφωση στην καριέρα του, με παραστάσεις όπως «Η Λευκή Πριγκίπισσα» του Ρίλκε και «Ορέστεια» του Ξενάκη. Έχει λάβει διεθνείς διακρίσεις και βραβεύσεις, μεταξύ άλλων το Prix du Syndicat de la Critique για τους «Τρώες» του Berlioz στο Châtelet (Παρίσι), το Commandeur des Arts et Lettres στη Γαλλία και το Laurence Olivier Prime στη Μεγάλη Βρετανία για την παράσταση «Η μεγαλοψυχία του Τίτου» του Μότσαρτ. Έχει σκηνογραφήσει και σκηνοθετήσει περισσότερα από εκατό θεατρικά έργα και όπερες, ανάμεσά τους και το «Πεθαίνω σαν χώρα» του Δημήτρη Δημητριάδη το 2003 στο Théâtre du Rond-Point.

Μεταμορφώνοντας το 2011 σε χώρο τέχνης ένα διατηρητέο βιομηχανικό κτίριο, που υπήρξε το μεγαλύτερο βυρσοδεψείο των Βαλκανίων κατά το 19ο αιώνα, η Έλλη Παπακωνσταντίνου και η θεατρική της ομάδα ODC απέκτησαν, για πρώτη φορά, μόνιμη έδρα: το «Βυρσοδεψείο» στο Βοτανικό. Η ταλαντούχα και αιρετική σκηνοθέτης έχει παρουσιάσει τη δουλειά της στο Royal Court Theatre του Λονδίνου, στο La MaMa Theatre της Νέας Υόρκης, στο Διεθνές Φεστιβάλ Πειραματικού Θεάτρου του Καΐρου, στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, στο Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, καθώς επίσης στο Εθνικό θέατρο της Ελλάδας, στο Φεστιβάλ Αθηνών, στο Θέατρο Τέχνης, στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών κ.α. Έχει τιμηθεί με το 1o βραβείο στο Φεστιβάλ Εδιμβούργου το 1997 και με το Fullbright Artist’s Award 2004-5 για τη συνεργασία της με το Music & Advanced Media Lab του Πανεπιστημίου Πρίνστον. Οι πιο πρόσφατες δουλειές της ήταν οι site-specific παραστάσεις «Μετά και Δέρμα» (στο Βυρσοδεψείο) και «Κουαρτέτο Βόυτσεκ» (στο Φεστιβάλ Αθηνών).

Με συχνά ταξίδια στο εξωτερικό και με βασικούς πόλους την Αθήνα και τη Μασσαλία της Γαλλίας, η ταχύτατα ανερχόμενη καλλιτέχνης Αργυρώ Χιώτη εμφανίζεται άλλοτε ως σκηνοθέτης, σε ιδιαίτερα σκηνικά θεάματα (σαν χορογραφημένες παρτιτούρες δράσεων), και άλλοτε ως ηθοποιός (την είδαμε πρόσφατα στον «Αρχιμάστορα Σόλνες» σε σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά και στο “l’homme de son lit” της Mireille Guerre). Είναι ιδρυτικό μέλος της θεατρικής ομάδας Vasistas, που απαρτίζεται από καλλιτέχνες διαφόρων εθνικοτήτων και με την οποία έχει συμμετάσχει στο εγχείρημα του Φάουστ στο Εθνικό Θέατρο και στην καντάτα Κασσάνδρα με το ensemble Latinitas Nostra. Η Χιώτη έχει σκηνοθετήσει για τους Vasistas παραστάσεις που παίχτηκαν στο Εθνικό Θέατρο, στο Φεστιβάλ Αθηνών και στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο θέατρο Αμόρε, στο Bios, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, στο 104 και στο Φεστιβάλ Mir. Πρώτη τους παραγωγή ήταν το “Get Over It” (βασισμένο στο μύθο της «Φαίδρας»), ενώ ακολούθησαν οι παραστάσεις «Κόκκινη Σκουφίτσα, εγώ και ο λύκος μου», “Silence”, «Phobia: ένα θέαμα» και “Spectacle”. Για την τελευταία έλαβαν την Τιμητική Διάκριση Νέων Δημιουργών 2011 από την Ένωση Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής.