"Hanagatami" του Nobuhiko Ôbayashi

Ένας από τους σπουδαιότερους Ιάπωνες σκηνοθέτες, ο οποίος περιέργως παραμένει σχεδόν άγνωστος στη Δύση, εκπληρώνει ένα κινηματογραφικό όνειρο 40 ετών με το τελευταίο του αριστούργημα, “Hanagatami” (2017), μια διαχρονική ιστορία για την αγνότητα της νιότης στο χάος του πολέμου.

Το “Hanagatami” είναι η πιο πρόσφατη ταινία στη φιλμογραφία του –ίσως η τελευταία στην καριέρα του– και η ιστορία της δημιουργίας της είναι σχεδόν τόσο συναρπαστική όσο και η ίδια η ταινία. Βασισμένο στο ομότιτλο βιβλίο του Καζούο Νταν, το “Hanagatami” επρόκειτο να γίνει η πρώτη μεγάλου μήκους του μετά από χρόνια πειραματικών ταινιών μικρού μήκους και διαφημιστικών, αλλά τελικά τα Toho Studios τού πρότειναν να γυρίσει το “House” (1977). Έτσι, η ταινία δεν υλοποιήθηκε τότε, αλλά παρέμενε πάντα στο μυαλό του σκηνοθέτη της, ο οποίος επέστρεψε σε αυτήν μετά από σαράντα χρόνια.

Το 2017, ο Ομπαγιάσι διαγνώστηκε με καρκίνο στο τέταρτο στάδιο και, μαθαίνοντας πως έχει έξι μήνες ζωής, αποφάσισε πως θα έπρεπε επιτέλους να εκπληρώσει το όνειρό του και να φέρει το “Hanagatami” στη μεγάλη οθόνη. Δουλεύοντας το φιλμ με πυρετώδεις ρυθμούς, στη διάρκεια των χημειοθεραπειών του, αλλά χωρίς να θυσιάζει τίποτε από το καλλιτεχνικό του όραμα, γύρισε σε 40 διαφορετικές τοποθεσίες, παραδίδοντας μια επική, μεγαλόπνοη ταινία, που δεν μοιάζει με οτιδήποτε άλλο έχετε δει.

Ένας από τους τελευταίους εν ζωή σκηνοθέτες της Ιαπωνίας που έχουν βιώσει τη φριχτή εμπειρία του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, ο Νομπουχίκο Ομπαγιάσι επιστρέφει σε μια κομβική στιγμή της Ιστορίας. Τοποθετημένο το 1941, τη χρονιά που ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος παρασύρει στο χάος του την Ιαπωνία, το “Hanagatami” είναι το ακριβώς αντίθετο μιας τυπικής ταινίας εποχής στην οποία ένας ηλικιωμένος σκηνοθέτης αναπολεί το παρελθόν. Τουναντίον, πρόκειται για μια εντελώς μοντέρνα, αβανγκάρντ φαντασμαγορία ποιητικών στιγμών, ανυπέρβλητης κινηματογραφικής δύναμης και ιδιοφυούς γραφής. Ένα φιλμ τόσο ιδιοσυγκρασιακό που δεν σου αφήνει άλλη επιλογή από το να παραδοθείς στην ονειρική του υφή και να το αφήσεις να σε παρασύρει σε μια σαρωτική δίνη εικόνων, συναισθημάτων, συμβολισμών και κινηματογραφικής μαγείας.

Την άνοιξη του 1941, ο 16χρονος Τοσιχίκο επιστρέφει στην Ιαπωνία από το Άμστερνταμ και γράφεται στο σχολείο του Καράτσου, μιας μικρής πόλης στη δυτική ακτή της χώρας, φιλοξενούμενος στο σπίτι της θείας του, Κέικο, η οποία φροντίζει την άρρωστη κόρη της, Μίνα. Σύντομα, ο Τοσιχίκο θα γίνει φίλος με τους έφηβους της πόλης, οι οποίοι ήδη νιώθουν πάνω τους τη βαριά σκιά που ρίχνει ο πόλεμος στις ζωές τους.

Ο Νομπουχίκο Ομπαγιάσι είναι ο τελευταίος σπουδαίος δημιουργός της γενιάς του που παραμένει ακόμη εν ζωή. Γεννημένος το 1938, με μια καριέρα που διατρέχει εξήντα χρόνια, είναι ένας σκηνοθέτης που θεωρείται «δάσκαλος» και «μάγος του κινηματογράφου» στη χώρα του, αλλά το έργο του δεν έχει αναγνωριστεί στον υπόλοιπο κόσμο, με μοναδική ίσως εξαίρεση το “House”, την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, ένα σουρεαλιστικό φιλμ τρόμου που θεωρείται πλέον καλτ. χοντας ξεκινήσει ως σκηνοθέτης του πειραματικού σινεμά, τη δεκαετία του ’60, ο οποίος στη συνέχεια ανανέωσε την τέχνη της τηλεοπτικής διαφήμισης, έκανε το κινηματογραφικό ντεμπούτο του το 1977, με το “House”, ένα παραισθησιογόνο, σουρεαλιστικό φιλμ τρόμου, που είναι ίσως η μόνη γνωστή ταινία του στη Δύση, χάρη στην κυκλοφορία της από την Criterion Collection.

Η φιλμογραφία του περιλαμβάνει ταινίες κάθε είδους, από ρομαντικές έως θρίλερ, αλλά και μια σειρά από φιλμ που μιλούν για τη νιότη και τον τόπο του: είναι οι λεγόμενες furusato movies, οι «ταινίες της γενέτειρας», όπως τις αποκαλεί ο ίδιος. Το “Hanagatami” εντάσσεται σε αυτές, αλλά είναι συγχρόνως και το αποκορύφωμα μιας καριέρας που υπήρξε από την αρχή έως το τέλος στην αιχμή της κινηματογραφικής πρωτοπορίας. Ενήλικες ηθοποιοί υποδύονται τους νεαρούς πρωταγωνιστές –ενίοτε και παιδιά–, ενώ το χρώμα, η ψηφιακή επεξεργασία, αλλά και τα οπτικά εφέ μεταμορφώνουν την πραγματικότητα σε μια καλειδοσκοπική εμπειρία.