Στο πλαίσιο του προγράμματος Critical Practices το φθινόπωρο 2019 προσκαλέσαμε τον Λιβανέζο καλλιτέχνη Raed Yassin να σχεδιάσει ένα πρόγραμμα διάρκειας ενός μήνα ως μια συλλογική εμπειρία για τους πέντε συμμετέχοντες του προγράμματος. O Raed είχε την απόλυτη ελευθερία να σχεδιάσει, να καλέσει και να πάει τους συμμετέχοντες όπου εκείνος επιλέξει. Η μόνη προϋπόθεση ήταν να σχεδιάσει έναν μήνα που θα τους ταρακουνήσει, θα θέσει ερωτήματα και θα τους επιτρέψει να δουν τις πρακτικές τους από άλλη οπτική.

Οι συμμετέχοντες του Intensive Month για το Φθινόπωρο 2019 είναι: Μυρτώ Κατσιμίχα, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Μαρίνα Μήλιου-Θεοχαράκη, Inés Muñozcano, Πρόδρομος Τσινικόρης, Raed Yassin (mentor)

Οι προσκεκλημένοι του Raed Yassin για το Intensive Month το Φθινόπωρο 2019 είναι: Shady El Noshokaty, Mark Leckey, Markus Shimizu, Irena Tomažin

ΣΗΜΕΡΑ, Η ΟΡΑΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΕΙ ΩΣ Η ΑΣΘΕΝΕΣΤΕΡΗ ΑΙΣΘΗΣΗ ΜΑΣ, ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΕΡΚΟΡΕΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΠΕΡΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΕΙΚΟΝΩΝ. ΣΕ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ, ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΜΑΣ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΑΚΟΜΗ ΣΕ ΝΗΠΙΑΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΚΑΙ ΕΧΟΥΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΕΙ ΜΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΗ ΑΦΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ.

εικόνα1/8
Φωτογραφία: Νεφέλη Μυρωδιά

Το “soft-shell crab” είναι μια μαγειρική έκφραση που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα κατά άλλα συνηθισμένα καβούρια που αποβάλλουν το κέλυφός τους για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ώστε να μεγαλώσουν σε μέγεθος. Σπάνε σιγά σιγά τον εξωτερικό τους σκελετό, αποκαλύπτουν τα ευάλωτα τμήματά τους για λίγες μέρες, εκθέτοντας το σώμα τους σε κάθε είδους κινδύνους στην άγρια φύση, μέχρι να αναπτυχθεί το νέο τους κέλυφος. Κατά έναν τρόπο αποτελεί μια θαρραλέα πράξη, ένα τολμηρό και πειραματικό κατόρθωμα που επιτελείται για να μεγαλώσει το καβούρι και να αναπτυχθεί στον κόσμο. Η αποβολή του δέρματος και η περιφορά ενός σώματος απόλυτα ανυπεράσπιστου δίνει επίσης τη δυνατότητα στο καβούρι να οξύνει όλες του τις αισθήσεις κατά τη διάρκεια αυτών των φευγαλέων στιγμών κινδύνου. Η ευθυμία, η χαλαρότητα, η ελευθερία, ο πόνος και η νευρικότητα έρχονται στο προσκήνιο. Αυτή η κατάσταση ύπαρξης είναι πολύ διαφορετική από την αντίστοιχη του κροκόδειλου. Ένα σκληρόπετσο ερπετό, απολύτως απρόσβλητο από το περιβάλλον του, ανίκανο από την εποχή των δεινοσαύρων να αφομοιώσει μια νέα αίσθηση εαυτού.

Αξιοποιώντας ιδέες και φαινόμενα από τον φυσικό κόσμο όπως αυτά, η καλλιτεχνική μας προσέγγιση περιλαμβάνει την εύρεση ερεθισμάτων στα πιο ασυνήθιστα και απρόσμενα μέρη γύρω μας. Πώς καμουφλάρονται τα ζώα; Πού βρίσκει ο μύκητας χώρο για να αναπτυχθεί; Γιατί πολλαπλασιάζονται οι μικροοργανισμοί; Αυτά είναι κάποια ενδεικτικά σημεία έμπνευσης στα οποία θα μετατεθούμε για να προσπαθήσουμε να αντλήσουμε γνώση τόσο από αισθητική όσο και από εννοιολογική άποψη. Λειτουργώντας σαν ιοί που ευδοκιμούν ακόμα και στα πιο σκληρά περιβάλλοντα, ως καλλιτέχνες και επιμελητές, θα καταφέρουμε να κάνουμε ό,τι ειλικρινά χρειαζόμαστε και θέλουμε χωρίς να γινόμαστε ορατοί. Αυτή η μαγική αίσθηση αορατότητας είναι πολύ σημαντική στη φύση, όπως θα πρέπει να είναι και για μας που δημιουργούμε τέχνη σήμερα. Μέχρι στιγμής έχουμε ασχοληθεί υπέρ το δέον με ιδέες και πρακτικές που θεωρούμε κεντρικές για την καλλιτεχνική διαδικασία, εστιάζοντας γεωγραφικά σε ένα μόνο ημισφαίριο του κόσμου. Έτσι, αντιδρώντας στο status quo, θα ταξιδέψουμε στην περιφέρεια, τόσο κυριολεκτικά όσο και διανοητικά, για να βιώσουμε τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο και να υποκινήσουμε δράσεις αυτοσχεδιασμού. Θα εξετάσουμε έργα «ανυπότακτων» καλλιτεχνών και καλλιτέχνιδων και θα προσπαθήσουμε να βρούμε παραλληλισμούς στη φύση για όσα έχουν πετύχει στην τέχνη.

Θα εξετάσουμε επίσης τη σχέση της τεχνολογίας με τη φύση καθώς και τους τρόπους με τους οποίους η πρώτη μιμείται τη δεύτερη. Όπως και στις φυσικές διαδικασίες, η τεχνολογία λειτουργεί συχνά στο απόλυτο σκοτάδι και στην αορατότητα, δίνοντας μια εξωτερική εντύπωση μυστηρίου και δέους. Όπως οι μικροοργανισμοί που προσβάλλουν τα τρόφιμα, η αδυναμία μας να δούμε τη μορφή τους ή τη δράση τους με γυμνό μάτι δεν αποκλείει την πραγματικότητα στην οποία κατοικούν. Η τεχνολογία έχει κλέψει έννοιες από τη φύση (ιός, μιμίδιο κτλ.) και τις αξιοποιεί με παραμορφωμένες μεθόδους, τις οποίες εμείς απορροφούμε ως παραπλανητικές μεν αλλά χρήσιμες μεταφορικές ιδέες.

Σήμερα, η όραση μπορεί να θεωρηθεί ως η ασθενέστερη αίσθησή μας, εξαιτίας του υπερκορεσμού και της υπερκατανάλωσης εικόνων. Σε απόλυτη αντίθεση, οι άλλες αισθήσεις του σώματός μας βρίσκονται ακόμη σε νηπιακό στάδιο και έχουν διατηρήσει μια ορισμένη αφέλεια και αυθεντικότητα. Έτσι λοιπόν, ρωτάμε: πώς μπορούμε να εμπλουτίσουμε την οπτική μας εμπειρία αντλώντας από τις άλλες αισθήσεις μας; Όπως το “umami” είναι η πέμπτη γεύση στον γαστρονομικό κόσμο, θα μπορούσαμε να προσπαθήσουμε να ωθήσουμε τον εαυτό μας προς την έκτη αίσθηση: την εμπειρία. Δεν είναι όραση, ακοή, αφή ή όσφρηση καθαυτή. Πρόκειται για το βίωμα μιας εμπειρίας που αποδεικνύεται μια νέα αίσθηση για μας.

Raed Yassin, 2019