Κινηματογραφική Αθήνα

Καμία άλλη τέχνη δεν έχει επηρεάσει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τις πόλεις όσο αυτή του κινηματογράφου. Ο κινηματογραφικός φακός καταγράφει την πολεοδομική εξέλιξη, τους μετασχηματισμούς του αστικού χώρου και τις αρχιτεκτονικές μεταβολές των μεγαλουπόλεων. Επιπλέον, οι κινηματογραφικές αφηγήσεις αποτυπώνουν τις κοινωνικές συνθήκες, τα κυρίαρχα πρότυπα διαβίωσης και το πνεύμα της κάθε εποχής. Η τέχνη του κινηματογράφου γεννήθηκε μέσα στις μητροπόλεις του 20ού αιώνα, κατέγραψε τα πρώτα βήματα ανοικοδόμησής τους και συνέβαλε στη διαμόρφωση της ταυτότητάς τους.

Ο εμπορικός κινηματογράφος της δεκαετίας του 1960 αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα οχήματα διάδοσης του μοντερνισμού στην Ελλάδα. Οι νεοαναγειρόμενες πολυκατοικίες, οι ανέσεις των αστικών διαμερισμάτων, η χρήση του αυτοκινήτου, αλλά και οι φωτεινές επιγραφές στον αθηναϊκό δημόσιο χώρο αποτέλεσαν βασικά στοιχεία των κινηματογραφικών αφηγήσεων της περιόδου, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση των νέων προτύπων διαβίωσης. Ελάχιστα χρόνια αργότερα, ο πειραματικός κινηματογράφος της μεταπολίτευσης αποτύπωσε τα προβλήματα των ελληνικών πόλεων, κατέγραψε την αίσθηση αποξένωσης και μετατράπηκε σε ένα ισχυρό μέσο κριτικής του ελληνικού αστικού μοντέλου. Η εξέλιξη της ελληνικής πόλης συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο κινηματογραφικής διερεύνησης μέχρι τις μέρες μας. Η νέα ανθρωπογεωγραφία της πόλης και η κρίση της αστικής οικογένειας αποτελούν βασικές θεματικές των νεότερων κινηματογραφικών αφηγήσεων. Αντίστοιχα, η αποσύνθεση του αθηναϊκού κέντρου, οι μετασχηματισμοί των προαστίων και η κρίση του αστικού διαμερίσματος αποτυπώνονται με τον πλέον εύστοχο τρόπο μέσα από τον κινηματογραφικό φακό των νεότερων δημιουργών.

Η συζήτηση θα αγγίξει γενικά μεθοδολογικά ζητήματα διερεύνησης των σχέσεων μεταξύ κινηματογράφου, αρχιτεκτονικής και πόλης, ενώ θα επικεντρωθεί στις αναπαραστάσεις του αθηναϊκού χώρου στον ελληνικό κινηματογράφο από την περίοδο της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης μέχρι τα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης.