Pärt/ Fauré

Το «Ρέκβιεμ» του Γκαμπριέλ Φωρέ γράφτηκε στο Παρίσι περισσότερο από έναν αιώνα πριν το «Λαμεντάτε» για πιάνο και ορχήστρα του Εσθονού Άρβο Παρτ. Και τα δύο έργα εκφράζουν τη στάση των δημιουργών τους μπροστά στην αυτονόητη, αλλά και συνταρακτική διαπίστωση, ότι ο χρόνος της παραμονής μας πάνω στη Γη είναι μετρημένος.

Ο Παρτ, συνθέτης του οποίου η μουσική έχει ένα μυστικιστικό και έντονα πνευματικό χαρακτήρα, κυριεύτηκε από την αίσθηση ότι είναι ανέτοιμος μπροστά στο χρόνο της ζωής που λιγοστεύει, όταν επισκέφθηκε τη γιγαντιαία εγκατάσταση με τίτλο «Μαρσύας» του γλύπτη Άνις Καπούρ στην Τέητ Μόντερν του Λονδίνου το 2002.

Η μουσική του αντίδραση στη θέα μιας τεράστιας κόκκινης μεμβράνης που ίπταται στο χώρο –αναφορά στο αίμα του άτυχου Σάτυρου που γδάρθηκε μετά την ήττα του από τον Απόλλωνα– είναι ένας θρήνος, όχι για τους νεκρούς, αλλά για τους ζωντανούς που έχουν να αντιμετωπίσουν τον πόνο και την απογοήτευση. Ο φόβος όμως για το τέλος της ζωής τελικά δημιούργησε ένα έργο όπου ο χρόνος μοιάζει να εκτείνεται στο άπειρο, όπως εξάλλου και ο χώρος της Τέητ που φιλοξένησε τον «Μαρσύα».

Από την άλλη, ο Φωρέ με το «Ρέκβιεμ» οραματίζεται ήδη την αντίπερα όχθη του Αχέροντα και μια μεταθανάτια ζωή σαν μια χαρούμενη απελευθέρωση, μια πορεία προς την ευτυχία, αντί μια εμπειρία υπέρτατης θλίψης. Προσπερνά την τόσο οικεία στην καθολική εκκλησιαστική μουσική έκφραση του φόβου μπροστά στην Ημέρα της Κρίσης, αναζητώντας την ηρεμία της αιώνιας ανάπαυσης. Η μουσική διαγράφει μια συνεχή ανάταση μέχρι την τελική, φωτεινή ευδαιμονία του "In Paradisum".