Νεοελληνικός Διαφωτισμός - Παιδεία: Οι Σχολές των Ιωαννίνων μέσω των Διαθηκών (17ος - αρχές 19ου αιώνα)

Ξεπερνώντας τα λεγόμενα περί «Κρυφού Σχολειού» και μέσα από τη χρήση τεκμηρίων, στόχος μας είναι η προσέγγιση της εικόνας της Παιδείας κατά την περίοδο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Εξαιρετικό προς αυτό το παράδειγμα των Ιωαννίνων, όπου ήδη από τον 17ο αιώνα αποτελούν κορυφαίο διαμετακομιστικό πόλο ολόκληρου του ελλαδικού χώρου. Γιαννιώτες έμποροι κινούνται δραστήρια προς τις ιταλικές ακτές, προς την καρδιά της Ευρώπης, αλλά και προς την όλο και πιο φιλόξενη Ρωσία, δημιουργώντας συμπαγείς παροικίες, διαπρέπουσες όχι μόνον στο εμπόριο αλλά και στα Γράμματα.

Η κοσμοπολιτική αυτή εμπορική τάξη, ξεφεύγει από τα κατεστημένα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενώ παράλληλα επιδίδεται σε χορηγίες για την ίδρυση νεωτερικών Σχολείων. Η ίδρυση των Σχολών αυτών, αλλά και η διδασκαλία επιστημονικών μαθημάτων, είναι αποτέλεσμα τριών παραγόντων: προΰπαρξη άτυπα λειτουργούντων Σχολείων, πνευματικό κεφάλαιο και οικονομική ευρωστία του «πεφωτισμένου» εμπόρου της ελληνικής Διασποράς.