I AM (VR) | Susanne Kennedy & Markus Selg σε συνεργασία με τον Rodrik Biersteker

Ξέρεις ποι@ είσαι; Πού βαδίζεις; Τι ζητάς…; Μην ανησυχείς. Ήρθε η ώρα να λάβεις τον ψηφιακό σου χρησμό. Γιατί το Ι AM (VR) είναι μια εμπειρία εικονικής πραγματικότητας που καλεί τον θεατή σε έναν από τους λιγότερο γνωστούς χώρους της Στέγης, φορώντας ένα VR headset, να βρεθεί σε μυστηριώδη δωμάτια, να ανοίξει πόρτες στο άγνωστο και να διαβεί τούνελ που, σαν άλλες συμπαντικές σκουληκότρυπες, οδηγούν στον χωροχρόνο και από εκεί σε νέους πλανήτες, κάτω από νέους ουρανούς και μπροστά σε νέα μαντεία. Κι όπως θα πει η φωνή-οδηγός σε αυτό το ψυχεδελικό ταξίδι αυτογνωσίας: «Εάν σκεφτείς τη φωτιά, φλέγεσαι. Εάν σκεφτείς τον πόλεμο, θα τον προκαλέσεις. Όλα εξαρτώνται από τη φαντασία σου».

Λίγους μήνες μετά την έκθεση ψηφιακής τέχνης του Onassis Culture στο Πεδίον του Άρεως, Plásmata: Bodies, Dreams, and Data, η Στέγη παρουσιάζει το πρώτο έργο εικονικής πραγματικότητας της διακεκριμένης σκηνοθέτριας του θεάτρου, Susanne Kennedy και του Markus Selg, σε συνεργασία με τον Rodrik Biersteker.

Εδώ και μια δεκαπενταετία, η Κένεντι πειραματίζεται ριζοσπαστικά, εισάγοντας στη σκηνή τη δραματουργία του διαδικτύου και τον παγανισμό του κυβερνοχώρου – ακόμη κι όταν ανεβάζει έργα τόσο «κλασικά» όσο τις «Τρεις Αδερφές» του Α. Π. Τσέχοφ, τις οποίες και πρόβαλε το ψηφιακό κανάλι του Ιδρύματος Ωνάση το 2020.

Στο I AM (VR), αντλώντας έμπνευση από το μαντείο των Δελφών και το επίγραμμα «γνώθι σαυτόν» που καλωσόριζε τους επισκέπτες του, η Σουζάνε Κένεντι και οι multimedia καλλιτέχνες-συνεργάτες της, Μάρκους Σελγκ και Ρόντρικ Μπίρστεκερ, δημιουργούν ένα περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας που ταξιδεύει τους επισκέπτες του για 35΄ σε μια παραισθησιογόνα συνθήκη. Σε μια μεταθεατρική συνθήκη ψηφιακής αντίληψης, παιχνιδιού και διάδρασης, που μόνο με το μότο «ονειρεύομαι, άρα υπάρχω – πραγματικά και εικονικά» μπορεί να περιγραφεί.

-Η Σουζάνε Κένεντι σπούδασε σκηνοθεσία στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών (Hogeschool voor de Kunsten) του Άμστερνταμ και πρωτοεμφανίστηκε ως σκηνοθέτρια στην Ολλανδία. Το 2011 προσκλήθηκε από το Kammerspiele του Μονάχου, με το οποίο και συνεργάζεται μέχρι σήμερα, δουλεύοντας παράλληλα και με τη βερολινέζικη Volksbühne. To 14ο ευρωπαϊκό βραβείο «Νέες Θεατρικές Πραγματικότητες» (2017) αποτελεί την κορυφαία διάκριση της μέχρι τώρα πορείας της, το οποίο κέρδισε για την προσέγγισή της στις «Αυτόχειρες παρθένες», το ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζέφρι Ευγενίδη που μετέφερε κινηματογραφικά και η Sofia Coppola. Η παράσταση φιλοξενήθηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών το 2019.

-Η αφετηρία του “I AM” βρίσκεται στο δελφικό επίγραμμα «γνώθι σεαυτόν». Η φράση, που στις μέρες μας την ερμηνεύουμε ως την αρετή γνώσης του εαυτού, θεωρείται πως αποτέλεσε ένα από τα τρία χαραγμένα παραγγέλματα στο αέτωμα του Ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς – κάτι που επιβεβαιώνει και η γραπτή μαρτυρία του Παυσανία. Η πατρότητα της φράσης είναι άγνωστη. Κατά καιρούς, έχει αποδοθεί στον Σωκράτη, στον Ηράκλειτο, στον κύκλο των Επτά Σοφών, αλλά και στη Φημονόη, την πρώτη Πυθία του Μαντείου.

-Ένα σύγχρονο μαντείο, στην καρδιά ενός βράχου, οραματίστηκε η βραβευμένη εικαστικός Cecilie Waagner Falkenstrøm για τη συμμετοχή της στο πλαίσιο της έκθεσης “Plásmata: Bodies, Dreams, and Data”, που πραγματοποιήθηκε στο Πεδίον του Άρεως το καλοκαίρι του 2022, σε παραγωγή της Στέγης. Το έργο της, με τίτλο “Frank”, δεν ήταν παρά ένας τεχνητός χώρος, «φορτωμένος» με φιλοσοφικά δεδομένα, μια προσπάθεια αντιπαραβολής του θαυμασμού και του φόβου των ανθρώπων για το φαινόμενο της τεχνητής νοημοσύνης.

-O όρος «τεχνοσαμανισμός» (technoshamanism) εμφανίζεται στον Δυτικό κόσμο κατά τη δεκαετία του 1980 και περιγράφει το πολιτισμικό κίνημα αλληλεπίδρασης των εφαρμοσμένων τεχνολογιών με αναφορές σε πνευματικές και θρησκευτικές παραδόσεις και της ενσωμάτωσης της εμπειρίας του κυβερνοχώρου στη σαμανική πρακτική. Στα όρια του νεοπαγανισμού, επιδίωξη του τεχνοσαμανισμού είναι η αναζήτηση μυστικιστικών εμπειριών και υψηλών επιπέδων συνειδητότητας. Χωρίς πνευματικό ηγέτη ή άλλον αρχηγό, το κίνημα απόλαυσε μεγάλη προβολή στα χρόνια του Timothy Leary, μιας από τις πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της επιστήμης της ψυχολογίας στην Αμερική. Συνδεδεμένος από τα νεανικά του χρόνια με την έρευνα για τη θεραπευτική δράση των ψυχοτρόπων ουσιών, λίγο πριν από τον θάνατό του (1996) –και έχοντας προσελκύσει οπαδούς από την Generation Χ– στράφηκε στο περιβάλλον του κυβερνοχώρου ως ένα ανεξάντλητο πεδίο «αναρχικών» ψυχολογικών μεταβάσεων.