Οι 36 μουσικές συνθέσεις του Arachnesound
AGF & Various
Ένα μουσικό πρότζεκτ που δημιουργήθηκε σε ανάθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, μια ακουστική συλλογή που δημιούργησε η AGF, σε συνεργασία με Ελληνίδες sound artists, ερμηνεύτριες, ερευνήτριες και ποιήτριες, μια animation ταινία από τον Ανδρέα Καραουλάνη που συνοδεύει τη μουσική, ένας ύμνος στις Ελληνίδες ποιήτριες από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Ανακαλύψτε πληροφορίες για τις 36 μουσικές συνθέσεις του "Arachnesound".
01 Αράχνη / συμμετέχει η Ισμήνη Σαμανίδου
02 BLACKATHENA / συμμετέχει η Reine Linda Nyongo
03 Κασσάνδρα / συμμετέχει η Σαβίνα Γιαννάτου
04 Σαπφώ (≈ 600 π.Χ.) / συμμετέχει η Μαρία Αράπογλου
05 Μύρτις (≈ 500 π.Χ.)
06 Κορίννα (≈ 500 π.Χ.)
07 Αρήτη (≈ 500 π.Χ.)
08 Πτολεμαΐς (≈ 330 π.Χ.) / συμμετέχει η Άννα Στερεοπούλου
09 Ιππαρχία (≈ 400 π.Χ.)
10 Νοσσίς (≈ 300 π.Χ.)
11 Λεόντιον (≈ 300 π.Χ.)
12 Ανύτη (≈ 300 π.Χ.)
13 Υπατία (≈ 370-416 μ.Χ). / συμμετέχει η Νικολέτα Χατζοπούλου
14 Κασσιανή (≈ 800 μ.Χ.)
15 Παμφίλη της Επιδαύρου (≈ 1ος αιώνας μ.Χ.)
16 Άννα Κομνηνή (1083-1153)
17 Αγανίκη Αινιάνος Μαζαράκη (1838-1892)
18 Καλλιρρόη Παρρέν (1861-1940)
19 Ειρήνη Κουντούρη (Ράικα) (1901-1936)
20 Μαρία Πολυδούρη (1902-1930) / συμμετέχει η Μαρία Παπαδομανωλάκη
21 Μέλπω Αξιώτη (1905-1973)
22 Ρίτα Μπούμη-Παπά (1906-1984)
23 Δόμνα Σαμίου (1928-2012)
24 ανώνυμες Βλάχες
25 Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ (1939-2020)
26 Κατερίνα Γώγου (1940-1993)
27 Ελένη Βαρίκα (1949-)
28 Λένα Πλάτωνος (1951-)
29 Ιωάννα Ζερβού
30 Κατερίνα Ηλιοπούλου (1967-)
31 Δήμητρα Ιωάννου (1967-)
32 Ευτυχία Παναγιώτου (1980-)
33 Κωνσταντίνα Κορρυβάντη (1986-)
34 Μαριάννα Καρακουλάκη (1989-)
35 Ερμαφρόδιτος
36 Κυμοπόλεια
Stills από την ταινία animation του "Arachnesound"
εικόνα1/5
Animation: Ανδρέας Καραουλάνης
Η διαδικασία έρευνας και δημιουργίας, μέσα από ένα προσωπικό ημερολόγιο της καλλιτέχνιδας
Music Track 01 Arachne feat Ismini Samanidou
«Η Αράχνη είναι πολύ σημαντική, επειδή ήταν από τις πρώτες ανθρώπινες ηρωίδες δικτύωσης χωρίς να φέρει τον τίτλο του θεού ή του βασιλιά.» Αναζητούσα κάποια καλλιτέχνιδα που να είχε ξαναδουλέψει με πραγματική ύφανση και ήχο. Η Ισμήνη Σαμανίδη ηχογράφησε κάμποσα υφαντικά μοτίβα και μου τα έστειλε.
Music Track 02 Blackathena feat Reine Linda Nyongo
Ήθελα να κάνω ένα κομμάτι για την ιδιοποίηση της Ιστορίας από τους λευκούς και για το πόσο επιβλαβής και βίαιη υπήρξε αυτή η διεργασία. Συνεργάστηκα με τη Reine Linda Nyongo, η οποία διάβασε ένα ποίημα που συνάρθρωσα γύρω από την έννοια της Μαύρης Αθηνάς, βασισμένη στο βιβλίο Black Athena. Η Λίντα είναι πρόεδρος της κονγκολέζικης (Μπραζαβίλ) κοινότητας στην Ελλάδα· λέει πως, λόγω της πανδημίας Covid, είναι πολύ δύσκολο να οργανωθούν οι αιτούντες άσυλο.
Music Track 03 Cassandra feat Savina Yannatou
Συνεργάστηκα με την πρωτοποριακή βοκαλίστα Σαβίνα Γιαννάτου, που για πολλούς είναι η κορυφαία πειραματική Ελληνίδα βοκαλίστα· συνεργαστήκαμε το 2018 για το φεστιβάλ “Tuned City”. Ήθελα να μη χρησιμοποιήσει καθόλου λέξεις, μια και η Κασσάνδρα είναι ένας επινοημένος επιδραστικός χαρακτήρας και ήθελα από εκείνη να ενσαρκώσει τη φωνή «δισεκατομμυρίων γυναικών» – που γνώριζαν! και δεν τις πίστεψαν ποτέ ή τις έκλεισαν σε ψυχιατρεία. Το βιβλίο Cassandra της Christa Wolf είναι το αγαπημένο μου όλων των εποχών, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την Ανατολική Γερμανία. Το διάβασα σε ηλικία 17 ετών και άλλαξε τη ζωή μου και με επηρέασε τρομερά, στο να γίνω φεμινίστρια, στο να κατανοήσω τι έχουν υποφέρει οι γυναίκες.
Music Track 04 Sappho of Lesbos c. 600 BC feat Maria Arapoglou
Μια συνεργασία με τη μουσικό Μαρία Αράπογλου από τη Θεσσαλονίκη πάνω στην ποίηση της Σαπφούς από τη Λέσβο (περ. 630-570 π.Χ.). Ηχογράφησα θρακιώτικη κιθάρα και αρχαιοελληνική γλώσσα. Η Σαπφώ είναι διάσημη προφανώς, ένα σύμβολο για τις λεσβίες. Για μένα, είναι σημαντικό πώς η φυλή, η κοινωνική τάξη και το φύλο επηρεάζουν όλες τις αφηγήσεις. Η Σαπφώ προερχόταν από πλούσια οικογένεια.
Music Track 05 Myrtis of Anthedon c. 500 BC
Η πηγή για την ιστορία που εξηγούσε γιατί ήταν άβατο για τις γυναίκες ένα ιερό άλσος αφιερωμένο σε κάποιον τοπικό ήρωα, η Μύρτις από την Ανθηδόνα αποκαλείται «γλυκόηχη» από τον Αντίπατρο τον Θεσσαλονικέα και «καθαρόφωνη» από την Κόριννα.
Music Track 06 Korinna c. 500 BC
Η Κόριννα είναι από τις ελάχιστες σωζόμενες ποιήτριες της αρχαίας Ελλάδας – του 6ου αιώνα π.Χ. (αν και αμφισβητείται η χρονολογία). Παρότι διασώζονται μόλις δύο ποιήματά της, έγραψε πέντε βιβλία ποίησης. Η ποίησή της αναφέρεται αρκετά σε άντρες και αντρικές θεότητες. Υπάρχει ένα απόσπασμα που θεώρησα ενδιαφέρον, όπου μιλάει για τη γη και το ότι η κατοχή γης σε μετατρέπει σε «θεό» και για τους τέσσερις θεούς που απήγαγαν τις 9 «θυγατέρες», το οποίο λέει τα πάντα για τον καπιταλισμό και την πατριαρχία.
Music Track 07 Arete of Cyrene c. 500 BC
Η Αρήτη η Κυρηναία φοίτησε στην Ακαδημία του Πλάτωνα και δίδαξε φυσική και ηθική φιλοσοφία σε πάνω από εκατό μαθητές, στις σχολές της Αττικής και των Αθηνών. Έγραψε γύρω στα 40 βιβλία φιλοσοφίας, παιδαγωγικής και φυσικών επιστημών, κανένα από τα οποία δεν διασώζεται.
Music Track 08 Ptolemais c. 330 BC feat Anna Stereopoulou
Μια συνεργασία με την Άννα Στερεοπούλου, μια ηλεκτροακουστική συνθέτρια στην Αθήνα και μέλος επίσης του δικτύου female:pressure, μέσω του οποίου γνωριζόμαστε. Το έργο της είναι πολύ θηλυκό και επίσης πολύ φεμινιστικό, καθώς και επιστημονικό. Πρότεινε να δουλέψει με τον μαθηματικό τύπο που συλλαβίζει στην αρχή του κομματιού. Η Πτολεμαΐς από την Κυρήνη ήταν θεωρητικός της αρμονίας και συγγραφέας πυθαγόρειων αρχών για τη μουσική. Ίσως να έζησε και τον 3ο αιώνα π.Χ. Είναι μία από τις γυναίκες συγγραφείς που συνδέθηκαν με τους Πυθαγόρειους. Αναφέρεται επίσης ως Νεοπυθαγόρεια φιλόσοφος, φυσικός, μουσικός, μαθηματικός, η οποία υποστήριξε την αντιμεταθετική ιδιότητα (πολλαπλασιασμού) των αριθμών. #Commutative_Property
Music Track 09 Hipparchia of Maroneia c. 320 BC
Η Ιππαρχία μπορεί να θεωρηθεί ως η «πρώτη φεμινίστρια». Συμμετείχε σε διαφόρων ειδών διαμαρτυρίες, ανάμεσά τους σε «εξωφρενικά πράγματα όπως το να κάνει έρωτα δημοσίως», και παντρεύτηκε από έρωτα, κάτι που δεν συνηθιζόταν. Έγραψε αρκετές φιλοσοφικές διατριβές (δεν διασώθηκε καμία), ντυνόταν με αντρικά ρούχα, ζούσε ισότιμα με τον σύντροφό της και σόκαρε την κοινωνία, απορρίπτοντας τις συμβατικές αξίες και προσδοκίες από τις γυναίκες.»
Εικόνες από την έρευνα
εικόνα1/9
Music Track 10 Nossis c. 300 BC
«Ερχόμαστε [οι γυναίκες] στον ναό για να δούμε της Αφροδίτης το ξόανο που αστράφτει με τη χρυσαφένια του εσθήτα· το πρόσφερε η Πολύαρχις που πλούτο τεράστιο απέκτησε χάρη στην ομορφιά του σώματός της.» Σκεφτόμουν το σώμα εδώ, τη σύνθετη ιδέα του πώς οι πολιτικές του σώματος είναι και δεν είναι φεμινιστικές και πώς οι γυναίκες παίζουν αυτό παιχνίδι.
Music Track 11 Leontion c. 300 BC
Κοιτούσα μια εικόνα που συνόδευε μια ιστορία σχετικά με τη Λεόντιον, εμφανώς μυθοπλαστική, αλλά η οποία απεικόνιζε μια γυναίκα να διακόπτεται από την ανάγνωση/μελέτη της από έναν άντρα που προσπαθεί να την ακουμπήσει/αγκαλιάσει. Χρησιμοποίησα τον ήχο βιβλίων και (του δικού μου) σώματος εδώ για να δημιουργήσω έναν ρυθμό.
Music Track 12 Anyte of Tegea c. 300 BC
Η Ανύτη ήταν μια Αρκάδισσα ποιήτρια (από την Τεγέα), μία από τις εννέα εξέχουσες ποιήτριες της αρχαιότητας («γήινες Μούσες») που αναφέρει ο Αντίπατρος ο Θεσσαλονικεύς σε επίγραμμά του στην Παλατινή Ανθολογία. Ήταν γνωστή για τα επιγράμματά της και εισήγαγε φυσιολατρικά θέματα στο είδος αυτό· το έργο της διασώζεται σήμερα μέσω της Ελληνικής Ανθολογίας, μιας συλλογής αρχαιοελληνικών επιγραμμάτων. Τα επιγράμματα είναι σύντομα ποιήματα, συχνά χαραγμένα πάνω σε αντικείμενα.
Music Track 13 Hypatia of Alexandria c. 370-416 AD feat Nicoleta Chatzopoulou
Θεωρώ τον ήχο της Νικολέτας Χατζοπούλου πολύ ακαδημαϊκό και ακριβή. Την προσκάλεσα να συζητήσουμε την ιδέα της Υπατίας και αποφάσισε να γράψει τη μουσική. Η Υπατία επιμελήθηκε το 3ο Βιβλίο της Αλμαγέστης (Μαθηματική σύνταξις) του Πτολεμαίου που αναφέρεται στο γεωκεντρικό μοντέλο του σύμπαντος. Υπάρχει μια μεγάλη σχέση με τη μουσική. «Τα μαθηματικά της αρχαιότητας διακρίνονταν αρχικά σε τέσσερις κλάδους: αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία και μουσική.» Κάποιοι αναφέρουν ότι η Υπατία ήταν μαύρη. Φονεύθηκε από τον όχλο που ξεσήκωσε κάποιος χριστιανός επίσκοπος. Η βιβλιοθήκη που περιείχε τα γραπτά της καταστράφηκε από τους Άραβες κατακτητές.
Music Track 14 Kassiani c. 800 AD
Η Κασσιανή ήταν Βυζαντινή ηγουμένη, ποιήτρια, υμνογράφος και μεταξύ των πρώτων μεσαιωνικών συνθετών που το έργο τους διασώζεται και μπορεί να ερμηνευτεί από σύγχρονους μελετητές και μουσικούς. Δεν έγραψε απλώς ποίηση, αλλά συνέθεσε και μουσική που να την συνοδεύει. Θεωρείται ένα «εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο» μεταξύ των συνθετών της εποχής της. Της αποδίδονται τουλάχιστον 23 αυθεντικοί ύμνοι.
Music Track 15 Pamphile of Epidaurus c. 1 AD
Συζητώντας με κάποιες ιστορικούς στο Twitter, η Leonora Neville μου πρότεινε να συμπεριλάβω και αυτήν. Εδώ, το ενδιαφέρον μου κίνησαν οι ατελείωτες συζητήσεις για το αν είναι ή όχι η συγγραφέας των κειμένων που της αποδίδονται.
Music Track 16 Anna Komnene 1083-1153
Η Άννα Κομνηνή ήταν Βυζαντινή πριγκίπισσα και Ελληνίδα λόγια, ιστορικός, φυσικός, πολύγλωσση, σκληρά εργαζόμενη. Έγραψε για τους πολέμους του πατέρα της. Μέχρι σήμερα οι αφηγήσεις της δεν γίνονται πιστευτές και αντιμετωπίζονται ως «έμφυλη ιστορία».
Music Track 17 Aganice Ainianos 1838–1892
Η Αγανίκη Αινιάνος συνέθεσε ποίηση για τον εαυτό της. Η εμπειρία της από τη ζωή στην ύπαιθρο παρείχε το πλαίσιο για τα ποιήματά της, ιδιαίτερα για εκείνα που μιλούν για τις φτωχές γυναίκες, τη φύση και την ομορφιά. Έγραψε στην καθομιλουμένη και όχι στην καθαρεύουσα και το ύφος της αποκαλύπτει μια αίσθηση ρεαλισμού, μακριά από τον ψευδορομαντισμό της εποχής.
Music Track 18 Kallirhoe Parren 1861-1940
Μιλήσαμε πολύ για την Καλλιρρόη Παρρέν: ισότητα, πολύ ήπια αλλά επίσης όχι εκδίκηση, μόνο λογική.
Music Track 19 Irene Kountouris aka Raika 1901-1936
Με εντυπωσιάζει το πώς η πατριαρχία καταφέρνει συστηματικά να καταπιέζει/εξαφανίζει τις γυναίκες που μιλούν, γράφουν, εκφράζονται. Η Σαβίνα μου μίλησε για εκείνη, αλλά και οι δυο μας δεν καταφέραμε να βρούμε πολλά πράγματα σχετικά. Η Σαβίνα θυμήθηκε ότι ήταν κομουνίστρια, που διαγράφηκε από το ΚΚΕ λόγω της φεμινιστικής στάσης της. Την συμπεριέλαβα επειδή θεωρώ ότι έχει λησμονηθεί. «Άρχισε η Ράικα με φόρα την ομιλία της. Εμάς τις γυναίκες από τον ενθουσιασμό μας που ακούγαμε πρώτη φορά να μιλάει γυναίκα σε τόσο μεγάλη συγκέντρωση, δεν μας χωρούσε το κάθισμα. Ξαφνικά εκεί που πήγαινε ωραία η ομιλία σταματά η Ράικα. Βήχει, ξεροβήχει, κοκκινίζει, τίποτα. Είχε πάθει τρακ. Αδύνατο να συνεχίσει. Φωνές “κουράγιο συντρόφισσα” από το ακροατήριο.»
Music Track 20 Maria Polydouri 1902-1930 Maria Papadomanolaki
Γνωρίζω τη Μαρία Παπαδομανωλάκη εδώ και λίγο καιρό. Συναντηθήκαμε για πρώτη φορά από κοντά στο “Tuned City” το 2018, στη Μεσσήνη. Με βοήθησε αρκετά σε αυτό το πρότζεκτ, στέλνοντάς μου email με προτάσεις και links για άλλες καλλιτέχνιδες και ποιήτριες. Η Πολυδούρη είναι τόσο διάσημη, με πολύ υλικό σχετικά με αυτήν και μελοποιήσεις της από μουσικούς, Η Μαρία επέλεξε το ποίημα και ηχογράφησε τον εαυτό της να το απαγγέλλει περπατώντας στην Κρήτη, κοντά σε ένα εργοτάξιο· η ίδια το αποκαλεί επιτελεστική ποιητική.
Music Track 21 Melpo Axioti 1903–1973
Διαβάζω για την κομουνίστρια συγγραφέα Μέλπω Αξιώτη, η οποία έζησε εξόριστη στο Βερολίνο της Ανατολικής Γερμανίας. Εξορίστηκε, επειδή ήταν κομουνίστρια, από την Ελλάδα και τη Γαλλία, αν είναι δυνατόν. Η Ελλάδα βίωσε έναν άγριο εμφύλιο πόλεμο για την επικράτηση κομουνισμού/καπιταλισμού. Νιώθω να συνδέομαι μαζί της επειδή ήταν κομουνίστρια και έγραψε αντιφασιστική φεμινιστική λογοτεχνία.
Music Track 23 Domna Samiou 1928-2012
Η Δόμνα Σαμίου είναι κορυφαία Ελληνίδα ερευνήτρια και ερμηνεύτρια ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Φαντάζομαι ότι υπήρξε θρυλική μορφή και νομίζω ότι το μότο της ήταν: να είσαι ΔΥΝΑΤΗ γυναίκα και να συνεχίζεις να φέρνεις τη φωνή στον κόσμο. Δούλεψε επίσης και με γυναικείες χορωδίες. Σκέφτομαι πώς έβρισκαν τρόπους οι γυναίκες να εκφράζονται κάτω από την πατριαρχία, δίνοντας φωνή σε φεμινιστικές ηχητικές τεχνολογίες.
#feministsonictechnologies
Music Track 24 unknown Vlach women
Η Χριστίνα μού μίλησε για τις Βλάχες, όταν την ρώτησα για άλλους αυτόχθονες λαούς στην Ελλάδα, τότε που συναντηθήκαμε στο καφέ στην Αθήνα. Αργότερα μου έστειλε περισσότερες πληροφορίες και πέρασα κάποιο διάστημα ερευνώντας. Δεν υπάρχει κάποια γνωστή γυναίκα συγγραφέας, αλλά βρήκα πολλά γαμήλια τραγούδια, γυναίκες να θρηνούν και να τραγουδούν, οπότε σκέφτηκα να περιλάβω μια αναφορά σε αυτό, για την εκπροσώπηση των αυτόχθονων γυναικών.
Music Track 25 Katerina Anghelaki-Rooke 1939-2020
Πέθανε πρόσφατα μια αγαπημένη Ελληνίδα ποιήτρια, η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ. Έχει αναμφίβολα κάνει φεμινιστικό έργο και υπήρξε επίσης σημαντική μεταφράστρια. Αρκετά δικά της βιβλία έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά. Έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών. Ήταν προσανατολισμένη πολύ προς τη χαρά.
Music Track 26 Katerina Gogou 1940-1993
Το ξέρετε καλά αυτό:
«Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύ […]
μη με πιάσουν στην κούραση
παπάδες και ακαδημαϊκοί
και πουστέψω.
Έχουν όλους τους τρόπους αυτοί. [….]
Μας περιμένουν στη γωνία
καλοί ψυχίατροι και κακοί αστυνόμοι. […]»
Music Track 27 Lena Platonos 1951
Λένα Πλάτωνος: είναι κυρίως γνωστή για τη μουσική της, αλλά η μουσική της, όπως και η δική σου, υπαγορεύεται από λέξεις/ποίηση. Οι περισσότεροι δίσκοι της επανακυκλοφόρησαν από την Dark Entries και, ως αποτέλεσμα, οι στίχοι της έχουν ως επί το πλείστον μεταφραστεί στα αγγλικά.
Music Track 29 Marianna Karakoulaki 1989
Η Μαριάννα Καρακουλάκη είναι διδακτορική ερευνήτρια και μεταπτυχιακή διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Ερευνά τη βία στα σύνορα και την πολιτική χωρίς σύνορα. Ηχογράφησα μια συνέντευξή της στο Al Jazeera και την επεξεργάστηκα για να μοιάζει σαν ένα μικρό κομμάτι ραπ μουσικής. Νομίζω πως η εποχή μας απαιτεί αυτό το είδος ποίησης και νομίζω πως η γλώσσα της είναι εγγενώς φεμινιστική. Είναι μέλος της AWID, της οργάνωσης που υποστηρίζει τα κινήματα φεμινιστριών, δικαιωμάτων των γυναικών και έμφυλης δικαιοσύνης να ευδοκιμήσουν, να αμφισβητήσουν τις καταπιέσεις και να συνδημιουργήσουν φεμινιστικές πραγματικότητες.
#FeministRealities
«Μη σταματάτε να αγωνίζεστε γιατί η μάχη δεν έχει τελειώσει· μόλις άρχισε.» – Μαριάννα Καρακουλάκη, 2016
Music Track 33 Kymopoleia
Με εντυπωσιάζει το πώς οι άντρες κατάφεραν να ξεφορτωθούμε όλες τις γυναικείες θεότητες από το μυαλό μας. Είμαι άθεη, προφανώς μεγάλωσα ως μαρξίστρια, αλλά το βασικό μου ερώτημα είναι πώς τόσο πολλοί άνθρωποι υποτάσσονται σε πατριαρχικές, μονοθεϊστικού τύπου αντιλήψεις.
