Το «ΜAMI» του Mario Banushi στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Ο Μάριο Μπάνουσι αναδύθηκε στο διεθνές καλλιτεχνικό στερέωμα από την πρώτη στιγμή που πάτησε στη σκηνή του ελληνικού θεάτρου. Σήμερα, στα 26 του χρόνια, κατακτά ακόμα μια κορυφή, καθώς η παράστασή του, «ΜΑΜΙ», μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, ταξιδεύει τον Ιούλιο στο περίφημο Φεστιβάλ της Αβινιόν (13-18 Ιουλίου, Gymnase Aubanel, Αβινιόν, Γαλλία). Πρόκειται για μια ιστορική στιγμή: είναι η πρώτη φορά που σκηνοθέτης αλβανικής καταγωγής παρουσιάζει έργο του στο εμβληματικό φεστιβάλ της Γαλλίας και της Ευρώπης. Παράλληλα, σηματοδοτεί την τέταρτη συμμετοχή της Στέγης στη σπουδαία αυτή διοργάνωση, έπειτα από τον «Κυκλισμό του Τετραγώνου» του Δημήτρη Δημητριάδη σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά (2014), το “6 a.m. How to disappear completely” των Blitz theater group (2016) και τον «Μεγάλο Δαμαστή» του Δημήτρη Παπαϊωάννου (2017).

Μετά την Αβινιόν, που είναι συμπαραγωγός στην παράσταση, το «ΜΑΜΙ» θα συνεχίσει το ταξίδι του σε μια λαμπρή διεθνή περιοδεία, κάνοντας στάσεις σε κορυφαία θέατρα και οργανισμούς της Ευρώπης – και όχι μόνο.

Αντλώντας έμπνευση από προσωπικά βιώματα, ο 26χρονος αλβανικής καταγωγής Mario Banushi, δημιουργός μιας ολότελα δικής του σκηνικής γλώσσας, στο «ΜΑΜΙ», που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στις 6 Φεβρουαρίου στη Στέγη προτού ξεκινήσει το διεθνές ταξίδι του, μας χαρίζει μια αξιομνημόνευτη περιπλάνηση στην πηγή της ζωής. Γιατί στην προσωπική μυθολογία του Banushi, οι σχεδόν ομόηχες λέξεις «μάμι» και «μαμ» γίνονται ταυτόσημες. Μάμι, όπως μητέρα. Μαμ, όπως φαΐ. Κάποιος βγάζει την καρδιά του και την προσφέρει στον άλλο σαν ένα καρβέλι αχνιστό ψωμί. Στην παράσταση, η Κεντρική Σκηνή της Στέγης μετατρέπεται σε ένα τοπίο μνήμης. Οικείο και, συνάμα, απόκοσμο. Οι ερμηνευτές, βυθισμένοι στη σιωπή, πλάθουν συμβάντα βαθιάς συγκίνησης και μας παρακινούν να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις δικές μας μνήμες, τις δικές μας σχέσεις και τη συναισθηματική κληρονομιά που κουβαλάμε.

Ο Mario Banushi περιοδεύει ήδη ανά τον κόσμο με τα πρώτα έργα του, "Goodbye, Lindita" (2023) και "Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia" (2023), και χαιρετίζεται διεθνώς ως το παιδί-θαύμα του ελληνικού θεάτρου. Κι ενώ το θέμα στις προηγούμενες παραστάσεις του ήταν το πένθος, στο MAMI στήνει ένα ανίερο ιερό στη σχέση μητέρας και παιδιού. Για να την υμνήσει. Να την ξορκίσει. Να τη γεμίσει τάματα και αναθέματα. Να την ερωτευτεί. Γιατί, όπως σημειώνει ο ίδιος: «Πάντα έλεγα ότι η γέννα είναι ένας ανάποδος έρωτας».

Ο Mario Banushi εξομολογείται για την παράσταση: «Όταν ήμουν περίπου ενός έτους, η μητέρα μου αναγκάστηκε να με αφήσει στη γιαγιά μου, στην Αλβανία, και να φύγει. Μέχρι τα δεκατρία μου, “μάμι” φώναζα τη γιαγιά μου. Όταν πια η μητέρα μου με πήρε μαζί της στην Αθήνα, μεγάλωσα στο διαμέρισμα πάνω από τον φούρνο όπου εργαζόταν, με τη μυρωδιά του φρεσκοψημένου ψωμιού. Μεγάλωσα με πολλές γυναίκες. Μεγάλωσα με νέες και ηλικιωμένες γυναίκες. Μεγάλωσα με περισσότερες από μία μητέρες. Αυτή η παράσταση είναι για εκείνες: μια ευχή, μια προσευχή στο βάρος που κουβαλάει η λέξη “μαμά” τόσο για εκείνη που το ακούει όσο και για εκείνον που το λέει. Ποιος φροντίζει ποιον – δεν κατάλαβα ποτέ αυτήν την περίπλοκη σχέση. Κι ούτε θα την καταλάβω. Αλλά προσπαθώ να την ξετυλίξω σαν έναν ομφάλιο λώρο, σαν το σπλάχνο που συνδέει τη ζωή με τις ρίζες της».

Η νέα δημιουργία από τον σκηνοθέτη-αποκάλυψη είναι ένα οπτικό ποίημα για τη σχέση μητέρας και παιδιού. Μια παράσταση-αντίδωρο στις γυναίκες που μας έθρεψαν.

«Ο Banushi αναδεικνύει με θαυμαστό τρόπο το πώς χρησιμοποιούν οι οικογένειες τον χρόνο μπροστά από την τηλεόραση για να εκμηδενίσουν τα συναισθήματά τους».
– Michael Billington, The Guardian, 6.4.2023

«Ο Mario Banushi, ένας Έλληνας δραματουργός αλβανικής καταγωγής, είναι ένα ανερχόμενο αστέρι που αντιπροσωπεύει το νέο πρόσωπο του ελληνικού θεάτρου».
– Arifa Akbar, The Guardian, 28.7.2023

«Ο Mario Banushi είναι σχετικά άγνωστος, αλλά η επιτυχία του Goodbye, Lindita έδειξε ξεκάθαρα ότι είναι ένα λαμπρό νέο ταλέντο που πρέπει να προσέξουμε».
– Nikki Bedi, BBC, Ιούλιος 2023

«Και από την Ελλάδα έρχεται ο σκηνοθέτης Mario Banushi με το θεατρικό του χωρίς λόγια Goodbye, Lindita, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως το έργο του επόμενου Romeo Castellucci».
– Murray Bramwell, InReview, 25 Οκτωβρίου 2023

«Η σκηνοθετική προσέγγιση του Mario Banushi μάς εκθέτει σε υψηλής συναισθηματικής θερμοκρασίας ονειρικές και ταυτόχρονα ποιητικές εικόνες του θανάτου, όπως και του τρόπου αντιμετώπισης του πένθους».
– Κριτική επιτροπή του βραβείου Politika, Οκτώβριος 2023

«Ο Mario Banushi είναι μια από τις σημαντικότερες νέες φωνές του ευρωπαϊκού θεάτρου».
– Lea Loeb, TheaterSpektakel, Αύγουστος 2024