Όλγα Καραγιώργου

Η Όλγα Καραγιώργου, εμπνεύστηκε και έχει την επιστημονική ευθύνη της εκπόνησης μαζί με ομάδα νέων ερευνητών του «ΤΑΚΤΙΚΟΝ», ενός ερευνητικού προγράμματος, η αρχική φάση του οποίου έλαβε χρηματοδότηση (ύψους 200.000 ευρώ) από τη δράση «ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΙΙ». Σκοπός του προγράμματος είναι η μελέτη της θεσμικής και κοινωνικής ιστορίας του Βυζαντίου, με κύριο ερευνητικό εργαλείο μία σειρά από αξιόπιστους και καλά χρονολογημένους καταλόγους όλων των κρατικών αξιωματούχων που έδρασαν στα βυζαντινά θέματα, τις μεγάλες πολιτικο-στρατιωτικές ενότητες που σφράγισαν τη διοικητική δομή της αυτοκρατορίας από τον 7ο έως τον 13ο αι.

Το όνομα «ΤΑΚΤΙΚΟΝ», με κεφαλαία γράμματα για την απρόσκοπτη ανάγνωση της λέξης τόσο στο ελληνικό όσο και στο λατινικό αλφάβητο, βαφτίστηκε έτσι από τα βυζαντινά «τακτικά», τα εγχειρίδια πρωτοκαθεδρίας που βοηθούσαν τον αρτικλίνη (το αυλικό αξιωματούχο που ήταν υπεύθυνος για την οργάνωση των επίσημων αυτοκρατορικών δείπνων) να τοποθετήσει τους διαφόρους αξιωματούχους στη σωστή τους θέση σύμφωνα με τους τίτλους και τo αξίωμά τους. Το «ΤΑΚΤΙΚΟΝ» έχει ως στόχο να προσφέρει ανάλογες υπηρεσίες στον σύγχρονο μελετητή του Βυζαντίου, παρέχοντας ένα διαδικτυακό εγχειρίδιο (https://taktikon.academyofathens.gr) που παρουσιάζει όλους τους Βυζαντινούς αξιωματούχους σε αυστηρή χρονολογική σειρά εντός του διοικητικού τομέα και του θέματος στο οποίο υπηρέτησαν.

Το «ΤΑΚΤΙΚΟΝ» γεννήθηκε στο πλαίσιο ενός προγράμματος που αφορούσε τρία μεγάλα θέματα της Μικράς Ασίας (Οψίκιο, Ανατολικοί, Κιβυρραιώτες), το οποίο υλοποιήθηκε στο Κέντρο Έρευνας της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης της Ακαδημίας Αθηνών (Φεβρουάριος 2014 – Οκτώβριος 2015). Μετά την ολοκλήρωση αυτού του προγράμματος, η έρευνα συνεχίζεται σε άλλες περιοχές-θέματα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας από την Όλγα Καραγιώργου και τους δύο κύριους ερευνητές του ΤΑΚΤΙΚΟΝ: τον Δρ. Χρήστο Μαλατρά και τον Δρ. Παντελή Χαραλαμπάκη.

Η έρευνα για τους σκοπούς του «ΤΑΚΤΙΚΟΝ» δεν περιορίζεται μόνο στην ενδελεχή αποδελτίωση ενός μεγάλου αριθμού πρωτογενών και δευτερογενών πηγών (συμπεριλαμβανομένων και πολλών έντυπων και διαδικτυακών καταλόγων δημοπρασιών μολυβδοβούλλων) που περιέχουν απαραίτητες πληροφορίες για το πρόγραμμα. Επεκτείνεται και στην επιτόπια έρευνα σιγιλλογραφικών συλλογών (πάνω από 75 δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές σε 15 χώρες, πολλές από αυτές αδημοσίευτες, αναφέρονται ήδη στο πρόγραμμα), συμπεριλαμβανομένων και των τεσσάρων μεγαλύτερων παγκοσμίως: Dumbarton Oaks, Washington, D.C. (περ. 17.000 μολυβδόβουλλα), Ερμιτάζ (περ. 13.000), Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας και Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών στο Παρίσι (περ. 9.000) και Νομισματικό Μουσείο στην Αθήνα (περ. 4.000).

Τα αποτελέσματα της έρευνας για το «ΤΑΚΤΙΚΟΝ» παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο άρθρο “State officials in the themes of Opsikion, the Anatolikoi and the Kibyrraiotai: new and recently revisited sigillographic evidence” [«Βυζαντινά Σύμμεικτα» 26 (2016), σ. 247-308]. Τα πορίσματα της εν εξελίξει έρευνας έχουν ανακοινωθεί σε διάφορα διεθνή συνέδρια. Τα Πρακτικά μίας διεθνούς Ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών (19 Ιουνίου 2015) με τη συμμετοχή 17 ερευνητών από επτά χώρες (Βουλγαρία, Γαλλία, Ελλάδα, Ρωσία, Τουρκία, Ουκρανία και ΗΠΑ), καθώς και τα συνολικά αποτελέσματα του Προγράμματος μέχρι και το τέλος του 2020, πρόκειται να δημοσιευτούν σε έναν τόμο 850 περίπου σελίδων από την Ακαδημία Αθηνών τον Οκτώβριο του 2021, με την ευγενή υποστήριξη του Ιδρύματος «JANET ZAKOS» για τη Μελέτη του Βυζαντίου (Γενεύη) και της εταιρείας ΚΑΠΟΥΑΝΟ Α.Ε.