Movement | Κινηματογράφος

“Mare Clausum – The Sea Watch vs Libyan Coast Guard Case ” των Forensic Oceanography & Forensic Architecture, 2018
28 λεπτά (με αγγλικούς υπότιτλους)

Στις 6 Νοεμβρίου του 2017, η διασωστική ΜΚΟ Sea Watch (SW) και ένα περιπολικό σκάφος της Λιβυκής Ακτοφυλακής (LYCG) κατευθύνονται ταυτοχρόνως προς μια ρημαγμένη βάρκα που μεταφέρει μετανάστες, πλέοντας σε διεθνή ύδατα. Η βάρκα, που είχε αναχωρήσει από την Τρίπολη μερικές ώρες νωρίτερα, μετέφερε 130 με 150 επιβάτες. Κάπως έτσι ξεκίνησε μια συγκρουσιακή επιχείρηση διάσωσης, κι ενώ η SW κατάφερε εντέλει να σώσει και να μεταφέρει με ασφάλεια στην Ιταλία 59 επιβάτες, τουλάχιστον 20 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους πριν ή κατά τη διάρκεια αυτών των γεγονότων – ενώ 47 επιβάτες εξαναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Λιβύη. Εκεί αρκετοί βίωσαν σοβαρές παραβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως προφυλάκιση, ξυλοδαρμούς και αιχμαλωσίες από απαγωγείς που, αφού αγόρασαν τους ομήρους, τους υπέβαλαν σε βασανιστήρια για να ζητήσουν λύτρα από τις οικογένειές τους.

“The Crime of Rescue – The Iuventa Case” των Forensic Oceanography & Forensic Architecture, 2018
33 λεπτά (με αγγλικούς υπότιτλους)

Από το τέλος του 2016 και με αποκορύφωμα το καλοκαίρι του 2017, μια ολοένα και πιο εντατική εκστρατεία απονομιμοποίησης και ποινικοποίησης έχει βάλει στο στόχαστρο τις ΜΚΟ που εμπλέκονται με την έρευνα και τη διάσωση. Στις 2 Αυγούστου, το πλοίο Iuventa της γερμανικής ΜΚΟ Jugend Rettet (που σημαίνει «διασωστική νεολαία») κατασχέθηκε από το ιταλικό δικαστικό σώμα, λόγω της υποψίας πως εμπλέκεται με «την υποστήριξη της παράνομης μετανάστευσης» και της συνωμοσίας με διακινητές κατά τη διάρκεια τριών διαφορετικών διασωστικών επιχειρήσεων. Η πρώτη έγινε στις 10 Σεπτεμβρίου του 2016, ενώ η δεύτερη και τρίτη έγιναν στις 18 Ιουνίου του 2017. Η απόφαση για την κατάσχεση ελήφθη λίγες μόνο ημέρες μετά την άρνηση αυτής της οργάνωσης, όπως και πολλών άλλων ΜΚΟ, να υπογράψουν έναν «κώδικα δεοντολογίας» που θα περιόριζε δραματικά τις δραστηριότητές τους. Το βίντεο που παρουσιάζεται εδώ επιχειρεί μια διασταύρωση της επίσημης εκδοχής των αρχών γι’ αυτά τα τρία περιστατικά, αλλά και την κατάρριψη της καταγγελίας τους.

"Kwassa Kwassa" Tuan Andrew Nguyen & SUPERFLEX, 2015
17 λεπτά (με αγγλικούς υπότιτλους)

Το “Kwassa Kwassa” είναι μια κινηματογραφική δουλειά των SUPERFLEX, η οποία αποτυπώνει την κατασκευή ενός σκάφους στη νήσο Αντζουάν, στο αρχιπέλαγος Κομορών ανάμεσα στη Μαδαγασκάρη και τη Μοζαμβίκη. Αν και συνήθως χρησιμοποιούνται για αλιεία, σκάφη σαν κι αυτό που βλέπουμε να κατασκευάζεται στην ταινία συχνά αξιοποιούνται για τη μεταφορά μεταναστών στη γειτονική νήσο Μαγιότ, η οποία αποτελεί υπερπόντια γαλλική επικράτεια και είναι η πιο μακρινή περιοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα νησιά απέχουν 70 χιλιόμετρα το ένα από το άλλο – μάλιστα, χωρίζονται από ένα φαινομενικά σύντομο, πλην απειλητικό ταξίδι που έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 10.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Το “Kwassa Kwassa” αντιμετωπίζει τη βάρκα ως μια εννοιολογική κατασκευή, η οποία αποσκοπεί στη μεταφορά μεταναστών μέσα από ένα επικίνδυνο και πολιτικά σύνθετο ταξίδι. Το σκάφος γίνεται φορέας πολλών περισσότερων στοιχείων από το συμβολικό του νόημα ως δοχείου ονείρων για τη δημιουργία μιας καλύτερης ζωής στην αντίπερα όχθη: είναι επίσης καρπός μιας πολύ απαιτητικής χειρωνακτικής τέχνης, όπως και το υλικό όχημα που μεταφέρει ανθρώπινες ζωές προς την ασφάλεια – άλλωστε, η μετάφραση του τίτλου από την κομοριανή γλώσσα παρουσιάζει την προβληματική του «ασταθούς σκάφους».

“Wonderland” του Erkan Özgen, 2016
4 λεπτά (χωρίς διάλογο)

Ο δεκατριάχρονος Μοχάμεντ είναι κωφός και μουγγός. Η ταινία αφηγείται χωρίς λόγια την απόδρασή του από τη Συρία. Η έντονη γλώσσα του σώματος που χρησιμοποιεί καθιστά πιθανή την ύπαρξη κάθε άλλης γλώσσας. «Νομίζω πως κάθε άνθρωπος με γλώσσα και αυτιά –που όμως δεν έκανε καμιά προσπάθεια να τα χρησιμοποιήσει– πρέπει να έρθει αντιμέτωπος με τη γλώσσα του σώματος του Μοχάμεντ», λέει ο σκηνοθέτης.

“The Land Between” του David Fedele, 2013
78 λεπτά (με ελληνικούς υπότιτλους)

Το “The Land Between” χαρίζει μια ευαίσθητη, εκ των ένδον ματιά στις κρυφές και απέλπιδες ζωές των Αφρικανών μεταναστών από την υποσαχάρια ζώνη, οι οποίοι ζουν στα βουνά του βόρειου Μαρόκου. Οι περισσότεροι από αυτούς ονειρεύονται το πέρασμα στην Ευρώπη, κάτι που προϋποθέτει την υπερπήδηση ενός ακραία στρατικοποιημένου φράχτη στα σύνορα με τη Μελίγια – μια πόλη-θύλακα της Ισπανίας στην αφρικανική ήπειρο.

“El Mar La Mar” των Joshua Bonnetta, J.P. Sniadecki, 2017
95 λεπτά (με αγγλικούς υπότιτλους)

Μια μαγνητική, καθηλωτική περιήγηση στην έρημο Σονόραν που εκτείνεται στα σύνορα Ηνωμένων Πολιτειών και Μεξικού, το “El Mar La Μar” συνυφαίνει συγκλονιστικές προφορικές αφηγήσεις από την περιοχή με εικόνες από τη χλωρίδα, την πανίδα και ίχνη ή αντικείμενα που αφήνουν στο πέρασμά τους οι ταξιδιώτες, γυρισμένες σε φιλμ 16 χιλ. που εμφανίστηκε στο χέρι. Τα υποκείμενα μιλούν για τις έντονες, μυθικές εμπειρίες που έχουν στην έρημο: ένας άντρας κάνει λόγο για ένα τέρας πέντε μέτρα ύψους που φέρεται να στοιχειώνει την περιοχή, ενώ ένας συνοριοφύλακας ξετυλίγει μια εξίσου παράξενη ιστορία για την πάλη ενός ανθρώπου μ’ ένα θηρίο. Ένα ηχητικά πλούσιο σάουντρακ υπογραμμίζει το απόκοσμο της ατμόσφαιρας, ενώ το κελάηδημα των πουλιών και άλλοι θόρυβοι της νύχτας ενδημούν αόρατα στο λιτό τοπίο.

“Untitled” των Michael Glawogger, Monika Willi, 2017
105 λεπτά (με ελληνικούς υπότιτλους)

«Θέλω να παρουσιάσω μια εικόνα του κόσμου που μπορεί να προκύψει μόνο μέσα από την αδυναμία προσήλωσης σε ένα συγκεκριμένο θέμα, μέσα από την άρνηση του να κρίνεις αυστηρά, μέσα από την άσκοπη πορεία. Από μια περιπλάνηση χωρίς καμία πυξίδα, πέρα από την περιέργεια και το ένστικτο» (Michael Glawogger). Λίγο παραπάνω από δύο χρόνια μετά τον ξαφνικό θάνατο του Michael Glawogger τον Απρίλιο του 2014, η μοντέζ Μόνικα Βίλι ολοκληρώνει μια ταινία από το υλικό της παραγωγής που διήρκεσε τέσσερις μήνες και δεκαεννιά μέρες, με γυρίσματα στα Βαλκάνια, στην Ιταλία και στη βορειοδυτική και δυτική Αφρική. Ένα ταξίδι στον κόσμο, που μας προσκαλεί να παρατηρήσουμε, να ακούσουμε, να γευτούμε την εμπειρία με το βλέμμα συγκεντρωμένο, θαρραλέο και σε διέγερση. Η εύνοια της τύχης ήταν το καθοριστικό στοιχείο της ταινίας – τόσο στα γυρίσματα όσο και στο στάδιο του μοντάζ.

“I Love Kuduro” του Mário Patrocínio, 2014
96 λεπτά (με αγγλικούς υπότιτλους)

Το kuduro (που στην κυριολεξία του σημαίνει «σκληρός πισινός») είναι ένα αστικό πολιτισμικό κίνημα που γεννήθηκε στην Ανγκόλα την τελευταία δεκαετία του εμφυλίου πολέμου. To είδος που γεννήθηκε στις ντίσκο και στα ρέιβ στην καρδιά της πρωτεύουσας Λουάντα, ένα κράμα ανάμεσα στα house και techno beats και στους παραδοσιακούς ρυθμούς της Ανγκόλας, διέρρευσε από το κέντρο στα προάστια. Εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Ανγκόλα, μέσα από την Αφρική και τώρα σε όλο τον κόσμο. Η ταινία «I LOVE KUDURO» ακολουθεί τους σταρ που έγιναν τα μεγαλύτερα είδωλα αυτού του αστικού φαινομένου, το οποίο σήμερα επηρεάζει μυριάδες νεαρών Αφρικανών.

“Electro Chaabi” της Hind Meddeb, 2013
97 λεπτά (με αγγλικούς υπότιτλους)

Ζώντας σε ένα περιβάλλον διαφθοράς και κοινωνικής απομόνωσης, οι νέοι στις παραγκουπόλεις του Καΐρου βγάζουν τη νύχτα χορεύοντας «ηλέκτρο κααμπί». Αντλώντας στοιχεία από τη βρόμικη μουσική που ακούγεται στα υπαίθρια πάρτι και στους γάμους, ο ήχος αυτός συνδυάζει το ήθος της πανκ με το ύφος του χιπ χοπ, αλλά και τον ξέφρενο καταρράκτη ηλεκτρονικών beats. Αν το “Buena Vista Social Club” σύστησε στον κόσμο τη χαμένη, παραγνωρισμένη μουσική της Κούβας, το “Electro Chaabi” φέρνει στα αυτιά όλου του πλανήτη τους μαινόμενους, κάθιδρους ρυθμούς της καρδιάς του Καΐρου και της ανήσυχης, εξεγερτικής θέρμης της νεολαίας του.

“A Story of Sahel Sounds” των Florian Kläger, Markus Milcke, Tobias Adam, 2016
83 λεπτά (με αγγλικούς υπότιτλους)

Το πρότζεκτ Sahel Sounds του Christopher Kirkley είναι μπλογκ, δισκογραφική εταιρεία και μαζί πλατφόρμα εξερεύνησης της τέχνης και της μουσικής της περιοχής του Σάχελ, μέσα από μη-παραδοσιακή εθνογραφική έρευνα πεδίου. Η ταινία, που γυρίστηκε σε τρεις ηπείρους, γεφυρώνει κάθε πολιτισμική και γεωγραφική απόσταση, ενώ επίσης εξυμνεί τις μουσικές περφόρμανς σύγχρονων καλλιτεχνών από τον Νίγηρα, αφήνοντας περιθώρια στοχασμού για τον ρόλο της εθνομουσικολογίας σήμερα.

“The Invisible Hands” των Μαρίνα Γιώτη, Γιώργου Σαλαμέ, 2017
97 min. (με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους)

Ο αιρετικός underground Αμερικανολιβανέζος μουσικός και εθνομουσικολόγος Alan Bishop (“Sun City Girls”, “Sublime Frequencies”) προσγειώνεται ως ξένος στο Κάιρο λίγο μετά την επανάσταση του 2011 και ενώνει τις δυνάμεις του με τρεις νέους Αιγύπτιους μουσικούς για να μεταφράσουν τα παλιά τραγούδια του στα Αραβικά. Υπό την καθοδήγηση του Bishop, αυτή η απρόσμενη συνεργασία μεταμορφώνεται στο συγκρότημα The Invisible Hands. Αποτελούμενη από σκηνές fly-on-the-wall, υλικό αρχείου, παράλογες cameo εμφανίσεις και ποιητικές ημερολογιακές αφηγήσεις του Bishop, η ταινία εκτυλίσσεται μεταξύ δύο κρίσιμων εκλογών που σφράγισαν την περίοδο μετά την «Αραβική Άνοιξη» στην Αίγυπτο, αντιπαραβάλλοντας την ιλαροτραγωδία της πολιτικής με την καλλιτεχνική δημιουργία σε μια ταραγμένη περιοχή της περιφέρειας. Με τους: Alan Bishop, Aya Hemeda, Cherif El Masri, and Adham Zidan.