Κύκλος Ερευνητικών Σεμιναρίων Αρχείου Καβάφη 2020-2021

Το αρχείο Καβάφη στη δημόσια σφαίρα. Νέες χρήσεις – νέες προσεγγίσεις

Το σεμινάριο θα επικεντρωθεί στη λειτουργία και αξιοποίηση του αρχείου Καβάφη σε περιβάλλοντα και κοινότητες πέραν εκείνων της ακαδημαϊκής έρευνας, η οποία καθίσταται δυνατή ύστερα από τη δημοσιοποίηση της ψηφιακής συλλογής. Συγκεκριμένα, μέσα από τον σχολιασμό αρχειακών τεκμηρίων θα επιχειρηθεί η διερεύνηση νέων δυνατοτήτων χρήσης του αρχείου Καβάφη ως πόρου σε πεδία όπως εκείνα της δημοσιογραφίας, του ελεύθερου δοκιμίου και της λογοτεχνικής κριτικής, καθώς και άλλων όψεων της ευρύτερης λειτουργίας του αρχείου στη δημόσια σφαίρα.

Ομιλητές
Τιτίκα Δημητρούλια (Καθηγήτρια στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κριτικός λογοτεχνίας)
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου (κριτικός λογοτεχνίας)

Συντονιστής: Τάκης Καγιαλής (Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο)

Προστατεύοντας τα τεκμήρια: Η διατήρηση αρχειακού και βιβλιακού υλικού

Στο πλαίσιο του σεμιναρίου, θα παρουσιαστούν τα είδη του αρχειακού υλικού, οι παράγοντες φθοράς του, καθώς και ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις φθοράς που απαιτούν διαφορετική προσέγγιση ως προς τη συντήρηση και την αποκατάσταση των τεκμηρίων, με σκοπό είτε την παράταση της διάρκειας ζωής τους είτε την αποκατάσταση της αισθητικής τους αρτιότητας. Παράλληλα, θα παρουσιαστούν τα μέτρα και τα μέσα διατήρησης και προστασίας τεκμηρίων, με στόχο τη διάσωση όχι μόνο της πληροφορίας που αυτά περιέχουν, αλλά και των πληροφοριών που φέρει το ίδιο το υπόστρωμά τους.

Το σεμινάριο απευθύνεται σε φοιτητές και επαγγελματίες διαφόρων ειδικοτήτων από τους χώρους των αρχείων, των βιβλιοθηκών και των μουσείων.

Ομιλήτριες
Αγγελική Στασινού (Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης, ΜΑ, Προϊσταμένη Τμήματος Συντήρησης και Διατήρησης Αρχειακού Υλικού των Γενικών Αρχείων του Κράτους)
Πηνελόπη Μπάνου (Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης, ΜΑ, Τμήμα Συντήρησης και Διατήρησης Αρχειακού Υλικού των Γενικών Αρχείων του Κράτους)

Συντονίστρια: Αμαλία Παππά (Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια, Γενικά Αρχεία του Κράτους)

Το αρχείο Καβάφη και οι φοιτητές

Στο πλαίσιο του σεμιναριακού μαθήματος «Νεοελληνική Φιλολογία και Ψηφιακές Τεχνολογίες», το οποίο διδάχθηκε το χειμερινό εξάμηνο 2019-2020 στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, φοιτήτριες και φοιτητές ήρθαν σε επαφή με την ψηφιακή συλλογή του Αρχείου Καβάφη και εκπόνησαν εργασίες σχετικές με το πολυδιάστατο υλικό του αρχείου. Τα κυριότερα πορίσματα ορισμένων από αυτών των εργασιών, οι οποίες αναδεικνύουν ψηφίδες από τις ερευνητικές και εκπαιδευτικές προοπτικές και χρήσεις του αρχείου, θα παρουσιαστούν από τους φοιτητές, με την υποστήριξη και τον σχολιασμό του διδάσκοντα Αλέξανδρου Κατσιγιάννη.

Ομιλητής
Αλέξανδρος Κατσιγιάννης (Επίκουρος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης)
Συμμετέχουν φοιτητές και φοιτήτριες νεοελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης

Συντονιστής: Τάκης Καγιαλής (Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο)

Το αρχείο Καβάφη από την οπτική της Ιστορίας και της Ιστορίας Τέχνης

Εισήγηση Α: «Το Αρχείο Καβάφη και η Αιγυπτιακή Ιστορία: Τεκμήρια για τη Βρετανική Εισβολή του 1882»

Σκοπός της εισήγησης αυτής είναι να αναδείξει την αξία του αρχείου Καβάφη ως πηγής για τη μελέτη της σύγχρονης Αιγύπτου και, ιδίως, της βρετανικής εισβολής του 1882, που κατέληξε στην αποικιοποίηση της χώρας. Τα τεκμήρια που θα συζητηθούν ανοίγουν νέες προοπτικές για την έρευνα των ιστορικών της σύγχρονης Αιγύπτου, της Βρετανικής Αποικιοκρατίας, της ελληνικής παροικίας στην Αίγυπτο, της πολυπολιτισμικής Αλεξάνδρειας και των μελετητών της ζωής και του έργου του ίδιου του Καβάφη.

Εισήγηση Β: «Ο εικόνες μέσα στο αρχείο Καβάφη και οι αμήχανες στιγμές ενός ιστορικού της τέχνης»

Σε αυτή την εισήγηση προτείνονται νέοι τρόποι ανάγνωσης εικόνων από το αρχείο (φωτογραφίες, χαρακτικά, σχέδια), που σε κάποιες περιπτώσεις επιχειρούν να ανοιχτούν πέρα από την απλή πλαισίωση/τεκμηρίωση του βίου και του έργου του δημιουργού. Με αφετηρία παρατηρήσεις πάνω στην κουλτούρα του βλέπειν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, κατά τη διάρκεια της εισήγησης θα θιγούν, μεταξύ άλλων, ζητήματα όπως οι σχέσεις του ποιητή με τις εικόνες και τα εικονογραφημένα έντυπα, η σχέση εικαστικών με το πρόσωπό του, οι φωτογραφίες του και οι φωτογραφίες των χώρων όπου έζησε.

Ομιλητές
Αλέξανδρος Καζαμίας (Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο του Κόβεντρι)
Κώστας Ιωαννίδης (Αναπληρωτής Καθηγητής Θεωρίας και Κριτικής της Τέχνης στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών)

Συντονιστής: Τάκης Καγιαλής (Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο)

Το μέλλον των αρχείων

Το σεμινάριο θα επικεντρωθεί στην ανάλυση μιας σειράς βελτιωτικών ενεργειών που αφορούν την ψηφιακή συλλογή του Αρχείου Καβάφη. Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνονται η απόδοση κωδικών DOI στα ψηφιακά τεκμήρια, η υποστήριξη αυτόματης δημιουργίας παραπομπών και μεταφόρτωσης των μεταδεδομένων των τεκμηρίων, η ανάπτυξη στρατηγικής διασύνδεσης των δεδομένων και η διασφάλιση της μακροπρόθεσμης διατήρησης του αρχείου. Το σεμινάριο θα εξετάσει τις ενέργειες αυτές στην τεχνική, οργανωτική και νομική τους διάσταση.

Ομιλητές
Διομήδης Σπινέλλης (Καθηγητής στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)
Πρόδρομος Τσιαβός (Υπεύθυνος Ψηφιακής Πολιτικής και Ανάπτυξης Ιδρύματος Ωνάση)

Συντονίστρια: Αμαλία Παππά (Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια, Γενικά Αρχεία του Κράτους)