Συμπόσιο S+T+Arts Αθηνών 2020

Τα προγράμματα S+T+Arts και η 4η Βιομηχανική Επανάσταση στην Ελλάδα

Πώς μπορούν να συμβάλλουν τα προγράμματα S+T+Arts στον ψηφιακό γραμματισμό των πολιτών; Πώς μπορούμε, μέσω τον δράσεων που συνδυάζουν την επιστήμη με την τεχνολογία και την τέχνη, να μιλήσουμε για την κλιματική κρίση, τη βιωσιμότητα και την επεξεργασία δεδομένων;

Στρέφοντας την προσοχή τόσο στο εθνικό όσο και στο ευρωπαϊκό επίπεδο, οι ομιλητές εστιάζουν στο πώς μπορούν να προγράμματα S+T+Arts να συμβάλλουν στη δημιουργία μιας νέας οικονομίας και να δώσουν το έναυσμα για ανάπτυξη δεξιοτήτων και νέων πρακτικών και ερευνών, ακόμα και στην περίοδο της πανδημίας.

Γρηγόρης Ζαριφόπουλος: Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιος για θέματα ψηφιακής στρατηγικής
Χρήστος Καρράς: Εκτελεστικός Διευθυντής Στέγης Ιδρύματος Ωνάση

Ο Γρηγόρης Ζαριφόπουλος είναι Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιος για τα θέματα ψηφιακής στρατηγικής και την προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας. Πριν αναλάβει τη θέση αυτή, ήταν Περιφερειακός Διευθυντής Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Γενικός Διευθυντής Ελλάδας, Βουλγαρίας, Κύπρου και Μάλτας της Google. Προτού ενταχθεί στο δυναμικό της Google, κατείχε τη θέση του Γενικού Διευθυντή της Gap για την Ελλάδα, την Κύπρο και τα Βαλκάνια, ενώ έχει εργαστεί ακόμα στην ΙΚΕΑ Ελλάδας, την εταιρεία συμβούλων McKinsey & Company στο Λονδίνο και στην Αθήνα, καθώς και για τη Seagate Technology, κατασκευάστρια εταιρεία σκληρών δίσκων στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Είναι κάτοχος πτυχίου Μηχανολόγου Μηχανικού από το Imperial College, University of London, μεταπτυχιακού τίτλου Μηχανολόγου Μηχανικού από το Stanford University και MBA από το Kellogg School of Management, Northwestern University.

Από την Τέχνη της Ψηφιακής Επιστήμης στην Επιστήμη των Ψηφιακών Τεχνών

Ξεκινώντας από τη βασική αρχή των προγραμμάτων S+T+Arts, δηλαδή τον συνδυασμό επιστήμης, τεχνολογίας και τέχνης, οι ομιλήτριες αυτού του πάνελ συζητούν για το πώς μπορεί να γίνει μια τέτοια διατομεακή συνεργασία και γιατί αυτό είναι αναγκαίο στη σημερινή εποχή. Τι εννοούμε με τους όρους «ψηφιακές δεξιότητες» και «ανοικτή επιστήμη»; Πώς μπορεί ο καλλιτέχνης να συμπεριλάβει την τεχνολογία μέσα στα έργα του και πώς ανταποκρινόμαστε στη χρήση μεγάλων τεχνολογιών; Τελικά, πόση «τέχνη» χωράει στην ψηφιακή επιστήμη και πόσο η ψηφιακή τέχνη είναι μια «επιστήμη»;

Η εικαστικός Μαρία Βαρελά, η επιμελήτρια Δάφνη Δραγώνα και η επιστήμονας και ερευνητική συνεργάτρια στο ερευνητικό κέντρο «Αθηνά» και στο ΕΚΠΑ Ναταλία Μανωλά εστιάζουν, μαζί με τον Πρόδρομο Τσιαβό, επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης του Ομίλου Ωνάση, στη συνεργασία μεταξύ των τομέων αυτών, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, αντλώντας πληροφορίες από τη δουλειά τους.

Ομιλήτριες
Μαρία Βαρελά: Εικαστικός
Δάφνη Δραγώνα: Επιμελήτρια
Ναταλία Μανωλά: Διευθύντρια OpenAIRE, Επιστημονική Συνεργάτρια στο Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» και στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών

Συντονιστής
Πρόδρομος Τσιαβός: Επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης του Ομίλου Ωνάση

Η Μαρία Βαρελά (γενν. 1984, Αθήνα) εργάζεται ως εικαστικός, εστιάζοντας στις δημιουργικές εφαρμογές των νέων τεχνολογιών, την υφαντική οπτικοποίηση δεδομένων και τον σχεδιασμό εκπαιδευτικών εργαστηρίων. Στην πρακτική της πειραματίζεται με τρόπους που το αρχειακό γεγονός μεταγράφεται από το ψηφιακό περιβάλλον στον φυσικό κόσμο.

Το 2010 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στις Διαδραστικές Τέχνες, στο Goldsmiths College του Λονδίνου. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της σε πολυάριθμες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε μουσεία σύγχρονης τέχνης, όπως το ΕΜΣΤ στην Αθήνα και το Bozar στις Βρυξέλλες, και σε φεστιβάλ τέχνης, όπως το Festival de Arte Contemporânea Sesc_Videobrasil στο Σάο Πάολο, η Media Art Biennale στο Βρότσλαβ, η Siggraph στο Βανκούβερ, η transmediale στο Βερολίνο, το ISWC (International Symposium on Wearable Computers) στο Σιάτλ, το Piksel στο Μπέργκεν, το Amber στην Κωνσταντινούπολη, οι Εικαστικοί Διάλογοι στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση κ.ά.

Έχει αναλάβει τον σχεδιασμό και την διεκπεραίωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, το Goethe Institut, το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και το Ίδρυμα ΝΕΟΝ. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Η Δάφνη Δραγώνα είναι ανεξάρτητη επιμελήτρια και συγγραφέας που ζει στο Βερολίνο. Στη δουλειά της, ασχολείται με καλλιτεχνικές πρακτικές και μεθοδολογίες που αμφισβητούν τις σύγχρονες μορφές εξουσίας. Έχει ασχοληθεί με ζητήματα όπως οι προκλήσεις της καλλιτεχνικής μεταστροφής, η εργαλειοποίηση του παιχνιδιού, η προβληματική της φροντίδας και της ενσυναίσθησης και, πιο πρόσφατα, οι τεχνολογίες «συγγένειας» στην περίοδο της κλιματικής κρίσης. Κείμενά της έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα βιβλία, περιοδικά, ακαδημαϊκές επιθεωρήσεις και καταλόγους εκθέσεων, από τους εκδοτικούς οίκους Springer, Sternberg Press, Leonardo Electronic Almanac κ.ά. Εκθέσεις της έχουν φιλοξενηθεί στους χώρους διαφόρων πολιτιστικών ιδρυμάτων: LABoral, Aksioma, ΕΜΣΤ, Alta Tecnologia Andina, Akademie Schloss Solitude, NeMe, Le Lieu unique και Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Υπήρξε βασική επιμελήτρια του φεστιβάλ transmediale από το 2015 έως το 2019. Έχει διδακτορικό από το Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η Ναταλία Μανωλά είναι η Διευθύντρια του OpenAIRE, μιας πανευρωπαϊκής ηλεκτρονικής υποδομής που υποστηρίζει την ανοικτή επιστήμη στην Ευρώπη. Είναι επίσης επιστημονική συνεργάτρια στο Κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας «Αθηνά» και στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι κάτοχος πτυχίου Φυσικής από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και μεταπτυχιακού (M.Sc.) Ηλεκτρολόγου Μηχανικού/Πληροφορικής από το Πανεπιστήμιο του Μάντισον (Ουισκόνσιν, ΗΠΑ). Έχει εργαστεί ως μηχανικός λογισμικού στον τομέα βιοπληροφορικής και από το 2005 εργάζεται στην εφαρμογή των πολιτικών της ανοικτής επιστήμης. Είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Νέφους Ανοικτής Επιστήμης (European Open Science Cloud) και προεδρεύει της αντίστοιχης ομάδας εργασίας για τις ψηφιακές δεξιότητες και την κατάρτιση. Στο παρελθόν, έχει υπηρετήσει στη συμβουλευτική ομάδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη και την εφαρμογή της ανοικτής επιστήμης στην Ευρώπη (Open Science Policy Platform, 2016-17) και για τη διαμόρφωση του προγράμματος Future Emerging Technology (FET, 2013-17). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν θέματα διαχείρισης επιστημονικών δεδομένων και ανάλυση του αντικτύπου της έρευνας και καινοτομίας στην κοινωνία.

S+T+Arts

Η S+T+Arts είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας Horizon 2020. Η πρωτοβουλία αυτή ξεκίνησε το 2015, ακολουθώντας τα ευρήματα προηγούμενων δράσεων που χρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως ήταν οι ICT&Art 2012, FET-ART, ICT ART CONNECT 2013 και ICT ART CONNECT, τα αποτελέσματα των οποίων έδειξαν την παγκόσμια ανάδυση κοινοτήτων υβριδικών συνεργασιών μεταξύ επιστήμης, τεχνολογίας και τεχνών, καθώς και τη συνάφειά τους.

MADE

Η MADE είναι μια μη κερδοσκοπική πλατφόρμα για επικοινωνιακή στρατηγική, προγράμματα κοινωνικής καινοτομίας και δημιουργικές συνέργειες. Ο πολιτισμός και η καινοτομία, η οικολογία και η βιωσιμότητα, η δημοκρατία, η ανθεκτικότητα και η πρόοδος αποτελούν την έμπνευση και τις κατευθυντήριες γραμμές των έργων τους.

Η κοινωνική καινοτομία αφορά τη δημιουργία ιδεών και λύσεων που οδηγούν σε αλλαγή, ενώ η δημιουργικότητα αναφέρεται στην επινοητικότητα μέσω συνεργειών και αλληλεπίδρασης, διατηρώντας συγχρόνως τα υψηλά στάνταρ αισθητικής για κάθε στρατηγική ή επίτευγμα.

Η MADE είναι μια ομάδα ειδικών, επαγγελματιών και επιστημόνων που παρέχει την ευκαιρία εκπαίδευσης, πειραματισμού και δέσμευσης υψηλού επιπέδου σε αποφοίτους και νέους επαγγελματίες.

Στην Ελλάδα, η MADE είναι ο συνεργαζόμενος φορέας υλοποίησης των Περιφερειακών Κέντρων S+T+Arts, μιας πρωτοβουλίας που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η οποία διερευνά τα πλεονεκτήματα της διεπιστημονικότητας στην Ευρώπη, μεταξύ επιστήμης, τεχνολογίας και τεχνών.

ΣΤΕΓΗ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση διερευνά ενεργά τις σχέσεις μεταξύ επιστημονικής και καλλιτεχνικής πρακτικής εδώ και πολλά χρόνια. Η θεμελιώδης πεποίθηση πίσω από αυτή την πρακτική είναι ότι δεν βοηθάει να θεωρούμε τις τέχνες και τις επιστήμες ως αντιτιθέμενα πεδία και ότι, τουναντίον, αντιπροσωπεύουν συμπληρωματικούς και αμοιβαία αναγκαίους τρόπους διερεύνησης του κόσμου μας. Η Στέγη έχει οργανώσει και φιλοξενήσει αρκετές εκθέσεις που διερευνούν, με διάφορους τρόπους, αυτή τη σχέση (“Hybrids”, σε συνεργασία με το Ars Electronica Center του Λιντς, “Tomorrows”, “Digital Revolution”, σε συνεργασία με το Barbican Centre του Λονδίνου), ενώ είναι συνεργαζόμενος φορέας σε διάφορα ευρωπαϊκά δίκτυα που υιοθετούν τις μεθοδολογίες του S+T+Arts (το AI Lab, σε συντονισμό του Ars Electronica Center, το Studiotopia, σε συντονισμό του Bozar των Βρυξελλών). Επιπλέον, το Ίδρυμα Ωνάση, σε συνεργασία με το New Inc. στη Νέα Υόρκη, θέσπισε το ONX, ένα πρωτοποριακό εργαστήριο νέων μέσων, που εστιάζει στις τεχνολογίες VR και XR. Επίσης, το Ίδρυμα έχει αναπτύξει προγράμματα για σχολεία και εκπαιδευτικούς που προάγουν τη διατομεακή μάθηση, στο πνεύμα της πρωτοβουλίας S+T+Arts.