Αλλάζοντας τα ελληνικά δεδομένα: Αθανάσιος Ψαλίδας

Ο Αθανάσιος Ψαλίδας μέσα από το αρχείο του

Πέμπτη 21/2/2019 | 18:30-20:30
Ελένη Κουρμαντζή: Επισκέπτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο «Αγ. Κύριλλος & Αγ. Μεθόδιος», Βελίκο Τύρνοβο, Βουλγαρία
Στέλιος Μάινας: Ηθοποιός

Προβλήματα ερμηνείας της φιλοσοφικής σκέψης του Αθανάσιου Ψαλίδα

Τετάρτη 27/2/2019 | 18:30-20:30
Παναγιώτης Νούτσος: Καθηγητής Κοινωνικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Ο Αθανάσιος Ψαλίδας ως «γεωγράφος»: Νεωτερικότητα και διαφωτισμός στα σχολεία των Ιωαννίνων

Τετάρτη 13/3/2019 | 18:30-20:30
Απόστολος Κατσίκης: Ομότιμος Καθηγητής Γεωγραφίας-Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Πηγές της προεπαναστατικής περιόδου στα Γενικά Αρχεία του Κράτους

Τετάρτη 20/3/2019 | 18:30-20:30
Αμαλία Παππά: Αρχειονόμος, Αναπληρώτρια Διευθύντρια των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Προϊσταμένη Τμήματος Βιβλιοθήκης & Αναγνωστηρίου

Η Έκθεση-Αφιέρωμα στον Αθανάσιο Ψαλίδα φιλοδοξεί, μέσα από την αξιοποίηση πρωτογενών πηγών και την επιλογή και παρουσίαση ενός περιορισμένου αριθμού τεκμηρίων, να αποτυπώσει τις διαδρομές της ζωής του, να σκιαγραφήσει την προσωπικότητά του και να αναδείξει το μεγάλο εκπαιδευτικό και συγγραφικό έργο του. Το αρχειακό υλικό της έκθεσης οργανώνεται στις τέσσερις παρακάτω ενότητες.

Ιδιωτικός βίος

Στη συγκεκριμένη ενότητα σκιαγραφούνται οι σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας Ψαλίδα, τόσο οι προσωπικές όσο και οι οικονομικές, καθώς και οι ευρύτερες επαφές και διαδρομές τους. Στην ενότητα παρουσιάζονται τεκμήρια νομικής φύσεως, όπως το διαβατήριο του Ψαλίδα, προικοσύμφωνα, ένα αποδεικτικό αγοράς σπιτιού, ιδιόχειρες καταγραφές εσόδων και εξόδων, ομολογίες δανείου προς εκείνον και ποικίλα οικογενειακά τεκμήρια.

Δημόσιος βίος

Εδώ καταγράφονται οι διαδρομές του Ψαλίδα από τον τόπο γέννησής του, τα Ιωάννινα, στην Πολτάβα (Ουκρανία), στη Βιέννη, στην Τεργέστη, στο Τσεπέλοβο Ζαγορίου, στην Κέρκυρα και, τέλος, στη Λευκάδα, τον τόπο που συνδέθηκε με τη δύση της ζωής του. Η παρουσίαση επιστολών από την προσωπική αλληλογραφία του σκιαγραφεί το περιβάλλον του, αποτυπώνοντας επαφές με σημαντικές προσωπικότητες της εποχής, καθώς και με ανθρώπους του πνεύματος, ενώ φέρνει στο φως παρεμβάσεις και προβληματισμούς πάνω σε καίρια ζητήματα. Παράλληλα, μέσα από τα τεκμήρια, αναδεικνύεται η πατριωτική δράση του στα χρόνια του Αγώνα για την ελληνική ανεξαρτησία.

Διδασκαλία

Η ενότητα αυτή εστιάζει στην παρουσίαση του Αθανάσιου Ψαλίδα ως Διδασκάλου. Μέσα από τα χειρόγραφα που εκτίθενται, αναδεικνύεται η ευρυμάθεια και η ικανότητά του να διδάσκει μεγάλο αριθμό γνωστικών αντικειμένων, καθώς και η γνώση πολλών ξένων γλωσσών που του έδινε τη δυνατότητα να προσεγγίζει, να αναλύει και να μεταφράζει σημαντικά έργα και κείμενα. Η καταγραφή της βιβλιοθήκης του από τον ίδιο, αλλά και η συνέχιση της καταγραφής μετά τον θάνατό του, συμπληρώνουν τη φυσιογνωμία του ως διανοούμενου. Η ενότητα πλαισιώνεται από επιστολές του ιδίου, όπου καταγράφει τις απόψεις του για την εκπαίδευση και την οργάνωση των σχολείων.

Εκδόσεις έργων Αθανάσιου Ψαλίδα

Περιλαμβάνονται οι ευρισκόμενες στην Ωνάσειο Βιβλιοθήκη εκδόσεις έργων του Αθανάσιου Ψαλίδα, εκδόσεις που ο ίδιος είχε επιμεληθεί, καθώς και έργα που εκδόθηκαν μεν ανώνυμα, αλλά αποδίδονται κατά μέρος ή συνολικά σε αυτόν.

*Από τα συνολικά 77 πρωτότυπα τεκμήρια της έκθεσης, τα 69 προέρχονται από αρχεία και συλλογές που φυλάσσονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, και συγκεκριμένα από το αρχείο Αθανάσιου Ψαλίδα (κατά το μεγαλύτερο μέρος τους), τη Συλλογή Γιάννη Βλαχογιάννη (Κατάλογος Γ΄) και τη Συλλογή Λαδά (ΣΤ’), ενώ τα 8 εκδομένα βιβλία του Αθανάσιου Ψαλίδα προέρχονται από τη συλλογή της Ωνασείου Βιβλιοθήκης.

Σάββατο 23/3/2019 | 10:00-11:00, 11:00-12:00, 12:00-13:00
Με αφορμή τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου θα πραγματοποιηθούν τρεις διαδοχικές ξεναγήσεις στο προεπαναστατικό υλικό της Ωνασείου Βιβλιοθήκης και την έκθεση βιβλίων και χειρογράφων του Αθανάσιου Ψαλίδα.