Open Call | Διεθνές Θερινό Σχολείο Καβάφη 2025: Ο Καβάφης και η Αίγυπτος

Το Διεθνές Θερινό Σχολείο Καβάφη είναι μια ετήσια ακαδημαϊκή πρωτοβουλία του Αρχείου Καβάφη και του Ιδρύματος Ωνάση, η οποία εστιάζει στον Καβάφη, το έργο και το αρχείο του και επιδιώκει να διερευνήσει τη διεθνή απήχηση και σημασία της καβαφικής ποίησης μέσα από καινούριες πολιτισμικές και ακαδημαϊκές οπτικές.

Από την καθιέρωσή του, το 2017, το Διεθνές Θερινό Σχολείο Καβάφη αποσκοπεί να εμπλουτίσει και να ενισχύσει τις γνώσεις των συμμετεχόντων και συμμετεχουσών γύρω από την καβαφική ποίηση και να ενθαρρύνει μελλοντικές ερευνητικές συνεργασίες ανάμεσα σε μελετητές από διάφορους επιστημονικούς κλάδους και μεθοδολογικές αφετηρίες, που βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία της σταδιοδρομίας τους. Οι θεματικές που διερευνήθηκαν στα προηγούμενα Θερινά Σχολεία ήταν: «Ο Καβάφης στον κόσμο», «Καβάφης και Αρχαιότητα», «Οι προσ/ανατολισμοί του Καβάφη», «Η διαμεσολάβηση του Καβάφη», «Ο Καβάφης μέσα από τις επιστήμες και τις τέχνες» και «Καβάφης, Θέατρο και Επιτελεστικότητα». Η θεματική του Θερινού Σχολείου 2025 θα είναι «Ο Καβάφης και η Αίγυπτος».

Το Θερινό Σχολείο 2025 προσκαλεί τους ενδιαφερόμενους και τις ενδιαφερόμενες να καταθέσουν συγκριτικές, διεπιστημονικές προτάσεις τόσο για την ποιητική και την πολιτισμική διαχείριση του Καβάφη σε σχέση με την Αίγυπτο όσο και για ευρύτερες διαπολιτισμικές, και όχι μόνον, ελληνοαιγυπτιακές αλληλεπιδράσεις μέσα και πέρα από το έργο του. Όπως μαρτυρούν τα ποιητικά και τα πεζά του κείμενα, ο Καβάφης δεν έζησε απλώς το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αίγυπτο, τη γενέτειρά του χώρα όπου και πέθανε, αλλά ήταν επίσης, μεταξύ άλλων, από την Αίγυπτο – ένας Αιγυπτιώτης, η ταυτότητα και τα κείμενα του οποίου ανοίγουν ένα παράθυρο στην πολυπλοκότητα των ελληνοαιγυπτιακών συγκλίσεων και αποκλίσεων, καθώς και στις κοσμοπολίτικες και διεθνιστικές μεσογειακές πολιτισμικές κληρονομιές. Στο πλαίσιο αυτό, καλούμε τους ενδιαφερόμενους και τις ενδιαφερόμενες να υποβάλουν προτάσεις που ασχολούνται με τη σχέση σύγχρονων Αιγύπτιων ποιητών με τον Καβάφη· με την πρόσληψή του στην ποίηση, την πεζογραφία, τον κινηματογράφο και τις πλαστικές τέχνες του αραβικού κόσμου· με τις αραβικές μεταφράσεις των κειμένων του· με συγκριτικές μελέτες της διακειμενικής και διαμεσικής απήχησης αιγυπτιακών/αραβικών στοιχείων σε κείμενα που δημοσίευσαν σύγχρονοί του Έλληνες, Αιγυπτιώτες και Ευρωπαίοι· με την ομηρική μυθολογία στην ποίηση του Καβάφη σε σχέση με την εκ νέου νοηματοδότηση των αρχαιοελληνικών μύθων στην αιγυπτιακή/συρολιβανέζικη γραμματεία, που επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τη Nahda, δηλαδή την αραβική αφύπνιση/αναγέννηση.

Ενδεικτικά ερωτήματα προς συζήτηση είναι τα εξής: Με ποιους τρόπους έχουν υιοθετηθεί διαφορετικά κάθε φορά οι καβαφικές αιγυπτιώτικες τροπικότητες σε ξεχωριστές λογοτεχνικές παραδόσεις; Ποιες καινούριες γνώσεις για τη μετάφραση και τη διασκευή αποκομίζουμε από τη διαγλωσσική και διαμεσική παρακαταθήκη του Καβάφη στον αραβικό κόσμο σε σύγκριση με άλλους πολιτισμούς; Πώς τροποποίησε η πρόσληψη του ελληνισμού από τον Ρομαντισμό τα κλασικά αρχαιοελληνικά και ελληνιστικά ιδεώδη εντός του αποικιακού πλαισίου της Αιγύπτου και πώς επηρέασε αυτό την περίπλοκη δυναμική της υποδοχής του Καβάφη στην Αίγυπτο; Με αφετηρία τον κόσμο του Καβάφη, ποιες συνάφειες μεταξύ Ελλήνων και Αιγυπτίων θα μπορούσαμε να διακρίνουμε, σε ό,τι αφορά τις οθωμανικές καταβολές και τον ιμπεριαλισμό; Τι είδους παραλληλισμοί και αντιθέσεις υπάρχουν μεταξύ νεο-ελληνισμού και νεο-φαραωνισμού, ιδίως απέναντι στον ευρωκεντρισμό; Τι εύρος θέσεων για τον οριενταλισμό θα μπορούσε κανείς να διακρίνει εντός της ελληνικής κοινότητας της Αιγύπτου, και ιδίως της Αλεξάνδρειας, εστιάζοντας στην εμπλοκή της στην αποικιακή οικονομία της χώρας; Πώς προωθήθηκαν οι πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ της Ευρώπης και αραβικού κόσμου, και ιδίως πώς ενισχύθηκαν οι ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις, μέσα από τους λογοτεχνικούς κύκλους, τις φιλεκπαιδευτικές εταιρείες, τον εκδοτικό χώρο και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα; Πώς διαβάζουμε το έργο του Καβάφη σε σχέση με τους κυρίαρχους λόγους του μεσογειανισμού και με ποιον τρόπο το έργο του χρησιμεύει ως εφαλτήριο για τη διερεύνηση των αντιλήψεων περί μουσειολογίας και πολιτιστικής κληρονομιάς στη Μεσόγειο;

Το Διεθνές Θερινό Σχολείο Καβάφη 2025 θα διευθύνεται από τη Hala Halim (New York University) και τη Μάρθα Βασιλειάδη (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) και θα πραγματοποιηθεί στο κέντρο της Αθήνας. Μεταξύ των προσκεκλημένων εισηγητών/εισηγητριών που θα διδάξουν στα σεμινάρια και θα ανατροφοδοτήσουν σε ρόλο μέντορα τις παρουσιάσεις των συμμετεχόντων και συμμετεχουσών, είναι ο Stefano Giannini (Πανεπιστήμιο Syracuse), o Sabry Hafez (School of Oriental and African Studies, Λονδίνο), η Monica Hanna (Arab Academy for Science, Technology, and Maritime Transport), η Εμμανουέλα Κάντζια (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), ο Γιάννης Παπαθεοδώρου (Πανεπιστήμιο Πατρών), η Ιουλία Πιπινιά (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) και ο Abdelrehim Youssef (ποιητής και μεταφραστής λογοτεχνίας).

Στο Θερινό Σχολείο του 2025 θα συμμετάσχουν δώδεκα άτομα, με πρωινές και απογευματινές συναντήσεις για διάστημα έξι ημερών (7-12 Ιουλίου). Μετά τα σεμινάρια από τους προσκεκλημένους εισηγητές, θα ακολουθούν σύντομες ερευνητικές παρουσιάσεις από τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες. Όλοι οι συμμετέχοντες στα σεμινάρια είναι απαραίτητο να παρακολουθούν κάθε συνάντηση και να συμμετέχουν ενεργά σε δημιουργικές συζητήσεις με τους άλλους συμμετέχοντες, τους υπεύθυνους των εργαστηρίων και τους προσκεκλημένους εισηγητές. Ο συγκεκριμένος σχεδιασμός ενθαρρύνει τις ουσιαστικές και γόνιμες ανταλλαγές καθ' όλη τη διάρκεια της εβδομάδας του Θερινού Σχολείου αλλά και πέραν αυτής.

Στη διάρκεια της εβδομάδας θα προγραμματιστούν πρόσθετες εκδηλώσεις, όπως επισκέψεις πολιτιστικού χαρακτήρα και ειδικές παρουσιάσεις. Στο πρόγραμμα του Θερινού Σχολείου 2025 περιλαμβάνονται δύο performance-lectures αφιερωμένες στη συγγραφέα και καλλιτέχνιδα Valentine de Saint-Point και στην ποιήτρια και φεμινίστρια Doria Shafik, οι οποίες βασίζονται σε αρχειακή έρευνα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο. Τις performance-lectures θα παρουσιάσουν οι Rawya Sadek (εικαστικός, συγγραφέας και μεταφράστρια) και Μαρία Σιδέρη (καλλιτέχνις και ερευνήτρια).

Γλώσσα εργασίας του Διεθνούς Θερινού Σχολείου Καβάφη θα είναι η αγγλική. Η γνώση της νέας ελληνικής δεν αποτελεί προαπαιτούμενο. Εντούτοις, οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες θα πρέπει να είναι επαρκώς εξοικειωμένοι και εξοικειωμένες με το έργο του Κ. Π. Καβάφη. Το φετινό Θερινό Σχολείο Καβάφη είναι κατάλληλο για συμμετέχοντες/συμμετέχουσες από ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων, ανάμεσα στα οποία είναι και τα εξής: Νεοελληνικές Σπουδές, Συγκριτική Λογοτεχνία, Ιστορία, Αιγυπτιολογία, Κλασικές Σπουδές, Ιστορία Τέχνης, Σπουδές Τυπογραφίας, Σπουδές Κινηματογράφου, Μεταφραστικές Σπουδές και Θεωρία της Πρόσληψης.

Υποψήφιοι διδάκτορες, μεταδιδακτορικοί ερευνητές και νέοι επιστήμονες που εργάζονται σε συναφείς τομείς καλούνται να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής στο Διεθνές Θερινό Σχολείο Καβάφη 2025. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί επίσης να γίνουν δεκτοί ένας ή δύο μεταπτυχιακοί φοιτητές, βάσει της ακαδημαϊκής τους προετοιμασίας και του ειδικού τους ενδιαφέροντος για το αντικείμενο του Θερινού Σχολείου.

Οι υποψήφιοι καλούνται να υποβάλουν:

α) μια επιστολή που να περιέχει σύντομη επισκόπηση της τρέχουσας έρευνάς τους και του κινήτρου συμμετοχής τους στο Διεθνές Θερινό Σχολείο (έως 500 λέξεις),

β) μια περιγραφή του συγκεκριμένου θέματος (περίληψη) που επιθυμούν να αναπτύξουν κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Θερινού Σχολείου, σε μια 20λεπτη παρουσίαση (έως 500 λέξεις),

γ) αναλυτικό βιογραφικό σημείωμα και

δ) τα στοιχεία επικοινωνίας κάποιου προσώπου που θα μπορούσε να αποστείλει συστατική επιστολή υποστήριξης της αίτησής τους.

Όλα τα έγγραφα πρέπει να υποβληθούν στα αγγλικά.

Οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες ενδέχεται να φωτογραφηθούν ή/και να ηχογραφηθούν και αποσπάσματα των παρουσιάσεων ή/και των συζητήσεών τους ενδέχεται να δημοσιοποιηθούν.

Η προθεσμία υποβολής αιτήσεων για το Διεθνές Θερινό Σχολείο Καβάφη είναι η 27η Δεκεμβρίου 2024.

Οι επιτυχόντες/επιτυχούσες υποψήφιοι/ες θα ενημερωθούν έως τα τέλη Ιανουαρίου 2025 και θα κληθούν να υποβάλουν ένα προσχέδιο 3.000 λέξεων της παρουσίασής τους έως τις 2 Μαΐου 2025.

Η μη έγκαιρη υποβολή αυτού του προσχεδίου σημαίνει απώλεια της θέσης στο Θερινό Σχολείο.

Οι υποψήφιοι που επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση πρέπει να δημιουργήσουν προσωπικό λογαριασμό στο Onassis Directory μέσω του παρακάτω συνδέσμου και μπορούν να συμπληρώνουν την αίτηση και να ανεβάζουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά σταδιακά μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής.