Εννέα Αθηναίοι φωτογράφοι χάθηκαν στο σύμπαν του Ryoji Ikeda

Μετά από κάποια ώρα στο χώρο της έκθεσης και αφού είχαν ολοκληρωθεί μερικοί κύκλοι της βιντεοεγκατάστασης, συνειδητοποίησα ότι το βλέμμα άρχισε να εστιάζει, ασυναίσθητα μάλλον, σε μικρολεπτομέρειες του χώρου. Στις κολώνες της αίθουσας, τις μηχανές προβολής ή και τα ίχνη των ανθρώπων στη μοκέτα. Έτσι, άρχισα να παρατηρώ τον ήχο, που μέσα στον καταιγισμό πληροφορίας δεν είχε τραβήξει την προσοχή μου ιδιαίτερα. Πηγαίνοντας κοντά στα ηχεία, παρατήρησα σε αυτά υφές τους που έμοιαζαν με αυτές που “έτρεχαν" στους τοίχους. Πάνω σε αυτή την ιδέα και σε μία προσπάθεια να εικονοποιήσω το ηχητικό κομμάτι του έργου έκανα μια φωτογραφία με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ευκρίνεια ώστε να μεταφέρει με πλάγιο τρόπο την ατμόσφαιρα της όλης εγκατάστασης.

Με το έργο του Ryoji Ikeda, data.flux [12 XGA version] η αναπαράσταση του σύμπαντος είναι αφηρημένη ψηφιακή: άπειρος αριθμός μικροστοιχείων που οργανώνονται με μαθηματικούς αλγόριθμους. Ένας ελάχιστος μικρόκοσμος ή ένας τεράστιος μακρόκοσμος; Εκεί μέσα τοποθέτησα μια γνωστή μορφή, τον ηθοποιό Δημήτρη Μοθωναίο, για να αναδείξω στο ευρύ κοινό μέσα από το σοκ της μεταμόρφωσης το σύγχρονο κυβερνάνθρωπο (cyborg) με ένα ανθρώπινο μάτι, σύμβολο της ανθρώπινης νοημοσύνης, με ένα μάτι-οθόνη υπολογιστή, σύμβολο της τεχνητής νοημοσύνης.

Το project “Datamatics” του Ryoji Ikeda είναι μια ιδιοφυής σύλληψη πάνω στη διαπλοκή του ατόμου με την ψηφιακή τεχνολογία που συνεπαίρνει το θεατή, υποδαυλίζοντας βαθύτερα ερωτήματα για τα όρια της ανθρώπινης αντίληψης στο ψηφιοποιημένο γνωσιακά σύμπαν. Ο Ikeda στο έργο του παρουσιάζει τη μεγάλη εικόνα των πολυάριθμων, εναλλασσόμενων, συντιθέμενων μοτίβων. Τα συγκεκριμένα πορτρέτα επαναφέρουν τον προβληματισμό στη ρίζα του Ιάπωνα καλλιτέχνη, στο πεδίο του μεμονωμένου και ξεχωριστού ατόμου που αδυνατεί να επεξεργαστεί τον όγκο των διοχετευόμενων και αδιάκοπων πληροφοριών. Οι μορφές των προσώπων αλλοιώνονται, οι ταυτότητες ρευστοποιούνται σε μια αφομοιωτική διαδικασία. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα εικονοποιητικό σχόλιο πάνω στο οντολογικό άγχος μετατροπής της ύπαρξης αυτής καθ’ εαυτής σε ψηφίο.

Μπαίνοντας στον χώρο, μου δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι βρίσκομαι σε μία δοκιμασία. Παρατηρώντας τα εναλλασσόμενα μοτίβα και ακούγοντας τους ήχους στην κενή αίσθουσα με το φώς να πάλλεται συνεχώς, ένιωσα πως σταματάς αυτόματα να σκέφτεσαι και αρχίζεις να βιώνεις. Σε ένα σύμπαν αναζήτησης μαζί με άλλους ανθρώπους, αλλά με ξεχωριστή για τον καθένα εμπειρία, υπήρξε μια στιγμή μετά από ώρα που θέλησα να κλείσω τα μάτια μου για λίγο και τότε άρχισα να αισθάνομαι τον παλμό των ήχων στο σώμα μου, ενώ το φώς και το σκοτάδι εναλλασσόταν από την προβολή. Μέσα σε αυτή την έντονη οπτικοακουστική διαδικασία νιώθεις ασφάλεια και ασυνείδητα αναζητάς να αφεθείς.

Οι άνθρωποι είμαστε οι πιο τεχνολογικά εξελισσόμενες υπαρκτές οντότητες, όσον αφορά την επεξεργασία πληροφοριών. Αξιολογούμε τα διαθέσιμα σύνολα πληροφοριών και αντιδράμε αναλόγως. Η ανθρωπότητα είναι αλληλένδετα νευρικά δίκτυα. Είμαστε οι υπολογιστές που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε.

Το έργο “Y0u + I / a non-binary love story”, διερευνά τη φύση του έρωτα και του ερωτισμού σε μια κοινωνία που η τεχνολογία εξελίσσεται αδιάκοπα, αλλάζοντας τα πάντα γύρω μας.

Καθώς το άτομο σήμερα βρίσκεται σε διαρκή σύνδεση μέσω του ψηφιακού του εαυτού με τον υπόλοιπο κόσμο, τροφοδοτώντας διαρκώς με δεδομένα από τη ζωή του τον ψηφιακό ιστό, ενώ παράλληλα απορροφά τεράστιο όγκο πληροφοριών για τον υπόλοιπο κόσμο γύρω του, η φύση του Εγώ μετασχηματίζεται αδιάκοπα. Ταυτόχρονα oi έννοιες της σεξουαλικής ταυτότητας και του ερωτισμού αποτελούν αντικείμενα μιας άνευ προηγουμένου διαπραγμάτευσης τόσο μεταξύ του ιδίου του ατόμου με τον εαυτό του, όσο και μεταξύ ολόκληρου του κοινωνικού ιστού.

Το έργο “Y0u + I” πραγματεύεται την έννοια του έρωτα και του φύλου σε αυτόν το κόσμο που διαρκώς μετασχηματίζεται από τον όγκο των δεδομένων και της πληροφορίας.

Μέσα σε ένα περιβάλλον που το κατακλύζει ένας χείμαρρος ψηφιακών δεδομένων, βλέπουμε την ερωτική έλξη ανάμεσα σε δυο οντότητες που το φύλο τους είναι παρών και απών ταυτόχρονα. Λειτουργούν υπονοώντας παραδοσιακούς ρόλους και την ίδια στιγμή τους αναιρούν, συνυπάρχουν σαν αρσενικό και θηλυκό με έναν τρόπο που τελικά οι δυο έννοιες συνενώνονται και το μόνο που μετρά είναι ο ίδιος ο έρωτας και η γοητεία της έλξης. Μια έλξη που τελικά το άτομο μπορεί να τη βιώνει με τον ίδιο του τον εαυτό μέσα από τον αντικατοπτρισμό του από τον άλλον.

Οι φιγούρες αλληλεπιδρούν ερωτικά μέσα σε ένα περιβάλλον καταιγιστικό και η αλληλεπίδραση τους τελικά λειτουργεί σαν μια ανάμνηση του αρχετυπικού έρωτα, δημιουργώντας τόσο αντιθέσεις με το τώρα όσο και αρμονίες, καθώς ο έρωτας τελικά είναι μια έννοια καθολική που το άτομο πάντα θα τον βιώνει και θα τον αναζητά γύρω του.

Επιμέλεια concept και κειμένων : Ευαγγελία Μπακλαβά / curator

Ο άνθρωπος είναι στο επίκεντρο. Σε όλες του τις μορφές, θα είναι πάντα ένα εξαιρετικά ιδιαίτερο ον. Πλέον, όλο και περισσότερα στοιχεία κωδικοποιούνται, καταγράφονται, ερμηνεύονται και τοποθετούνται σε φόρμες. Στην εποχή του τεχνολογικού θριαμβου και της φαινομενικής πνευματικής αυτάρκειας, η συντόμευση εμφανίζεται ως η νεα, μόνη οδός. Τα γεγονότα κινούνται με ταχύτητες που δύσκολα γίνονται αντιληπτά, παράγοντας ένα προϊόν-ερέθισμα που περισσότερο μοιάζει με παράλληλες γραμμές, χωρισμένες με κενό. Το κενό μπορεί να συνδέσει και να ανασυνθέσει τα δεδομένα. Το κενό είναι που τελικά πυροδοτεί την αλλαγή. Αυτό που θα ξανακάνει ο άνθρωπος, είναι να το γεμίσει με προσωπικότητα, άποψη, και ένταση.

Ο καταιγισμός οπτικοακουστικής πληροφορίας στο έργο του Ikeda είναι τόσο έντονος που μου φάνηκε ενδιαφέρον να προσθέσω πάνω σε αυτόν δικά μου στοιχεία, να συνεχίσω προς την ιδία κατεύθυνση δηλαδή, με τρόπο που να αποτυπώνεται φωτογραφικά και να υπερθεματίζει το κύριο μήνυμα του αρχικού έργου. Η πληροφορία είναι τόση που ξεφεύγει από τα όρια των οθονών προβολής, πηγαίνει παντού. Σε τεχνικό επίπεδο, το τελικό αποτέλεσμα επετεύχθη με light painting από διαφορετικές φωτιστικές πηγές και άπειρες αποτυχημένες προσπάθειες.

Ο Ryoji Ikeda μέσα από το έργο του καταφέρνει να διεγείρει διαφορετικά τις αισθήσεις του παρατηρητή. Αντλώντας έμπνευση από το έργο του, δημιούργησα ένα πολλαπλό αυτοπορτρέτο προβάλλοντας το έργο του καλλιτέχνη πάνω στον εαυτό μου αποτυπώνοντας όλα αυτά τα διαφορετικά μοτίβα. Με αυτόν τον τρόπο, προσπαθώ να δημιουργήσω για καθένα από αυτά μια διαφορετική ανάγνωση και ερμηνεία. Στην ψηφιακή εποχή που η εικόνα είναι τόσο σημαντική αλλά και τόσο ασήμαντη ταυτόχρονα, τα χαρακτηριστικά του ατόμου χάνονται και η ατομικότητα του θυσιάζεται στο βωμό τον social media και της ψηφιακής του εικόνας. Με το έργο αυτό λοιπόν προσπαθώ να μιλήσω κυρίως για την θέση της γυναίκας στην ψηφιακή εποχή. Το ποσό αόρατη μπορεί να αισθανθεί μπροστά στη συνεχόμενη προβολή δεδομένων και ποσό δύσκολο μπορεί να είναι να ξεχωρίσει ή και να επιβιώσει στην μαζική κουλτούρα της εποχής.