Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο

Η πρώτη μέριμνα του Αριστοτέλη Ωνάση, η πρώτη «επικουρία» που προέβλεπε στη διαθήκη του ήταν η «νοσηλευτική». Αυτή η λέξη, αυτή η οδηγία αποτέλεσε και τον οδηγό για το πρώτο από τα μεγάλα έργα που θα παρέδιδε μετέπειτα το Ίδρυμα Ωνάση στην ελληνική κοινωνία: το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο (ΩΚΚ), ένα καρδιοχειρουργικό κέντρο για όλους τους Έλληνες. Ένα νοσοκομείο –δωρεά στο Δημόσιο– που ανακούφισε δεκάδες χιλιάδες ασθενείς, οι οποίοι μέχρι τότε εξαναγκάζονταν σε ατέλειωτα και δαπανηρά ταξίδια στο εξωτερικό για να πραγματοποιήσουν είτε μια εγχείρηση είτε –ακόμη και μόνο– μια μετεγχειρητική εξέταση καρδιάς. Το πρώτο πιστοποιημένο νοσοκομείο στην Ελλάδα για την ανάπτυξη και παροχή υπηρεσιών υγείας στον τομέα των μεταμοσχεύσεων καρδιάς, της καρδιοχειρουργικής και της καρδιολογίας ενηλίκων και παιδιών θεμελίωνε ένα δώρο ζωής, το οποίο θα μεταφραζόταν τα επόμενα χρόνια σε πάνω από ένα εκατομμύριο επισκέψεις και δεκάδες χιλιάδες εγχειρήσεις. Ήταν το πρώτο μεγάλο δημιούργημα που γεννήθηκε μέσα από το οραματικό σχέδιο του Αριστοτέλη Ωνάση, το οποίο εμπνεύστηκε κοιτάζοντας στο μέλλον.

Οι εργασίες ανέγερσης του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 1987 και ολοκληρώθηκαν μετά από 5 χρόνια. Το ΩΚΚ χτίστηκε σε ιδιόκτητη έκταση οχτώ στρεμμάτων, επί της Λεωφόρου Συγγρού, με την επίβλεψη του Ιδρύματος. Το έργο κόστισε –σε ιστορικές τιμές– πάνω από $75.000.000. Το ποσό αυτό εκτιμάται ότι αντιστοιχεί σε 150.000.000 €, σε σημερινές τιμές. Στις 6 Οκτωβρίου 1992, μετά την ολοκλήρωσή του, το ΩΚΚ δωρίσθηκε, πλήρως εξοπλισμένο, στο ελληνικό Δημόσιο. Από τότε λειτουργεί με την αποκλειστική ευθύνη του Ελληνικού Κράτους. Μέχρι και σήμερα, το ΩΚΚ υπηρετεί με συνέπεια τη βελτίωση και την αποκατάσταση της υγείας των καρδιοπαθών στην Ελλάδα, τη μέριμνα για τον ασθενή, την κοινωνική προσφορά και την καινοτομία.

Ο σχεδιασμός του ΩΚΚ έγινε από το εξειδικευμένο σε νοσοκομειακά κτίρια αρχιτεκτονικό γραφείο Llewelyn-Davies Weeks, σε συνεργασία με το αρχιτεκτονικό γραφείο Κ. Καψαμπέλη και Κ. Σταμάτη. Η κατασκευή του ανατέθηκε, μετά από διεθνή διαγωνισμό, στην εταιρεία Ioannou & Paraskevaides (Overseas) Ltd.

Το κτίριο, συνολικής επιφάνειας 21.360 τ.μ., αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και οχτώ ορόφους, οι οποίοι αναπτύσσονται γύρω από ένα κεντρικό αίθριο. Ο σχεδιασμός του νοσοκομείου –δυναμικότητας 127 κλινών– βασίζεται στις σύγχρονες αρχιτεκτονικές αντιλήψεις και τεχνικές προδιαγραφές που διέπουν τις μεγάλες νοσοκομειακές μονάδες. Διαθέτει μονάδες εντατικής θεραπείας, ημιεντατικής θεραπείας, θεραπείας εμφραγμάτων, αιμοδυναμικά εργαστήρια, παιδοκαρδιοχειρουργική νοσηλευτική μονάδα, καρδιοχειρουργική νοσηλευτική μονάδα, καρδιολογική νοσηλευτική μονάδα και εργαστήριο ηλεκτροφυσιολογίας και βηματοδότησης. Επίσης, λειτουργούν εξωτερικά ιατρεία, κλινικά εργαστήρια και διαγνωστικά τμήματα.

Με τα εντυπωσιακά αποτελέσματα του ΩΚΚ, από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, οι Έλληνες ασθενείς αισθάνθηκαν ασφάλεια και σιγουριά. Από την έναρξη λειτουργίας του, το 1993 και μέχρι το τέλος του 2018, πραγματοποιήθηκαν 45.680 επεμβάσεις καρδιάς, 160 μεταμοσχεύσεις καρδιάς, 137.448 πράξεις στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο και 33.599 πράξεις στο Ηλεκτροφυσιολογικό Εργαστήριο. Η σημασία όμως των στατιστικών έγκειται στο γεγονός ότι η λειτουργία του Ωνασείου αναχαίτισε το κύμα φυγής των Ελλήνων καρδιοπαθών προς το εξωτερικό για αναζήτηση θεραπείας και συνέβαλε στην εμπέδωση της εμπιστοσύνης προς τους Έλληνες ιατρούς.

Έως το τέλος του 2014, το όφελος των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης από τη διαφορά των νοσηλίων μεταξύ Ελλάδας και εξωτερικού, χωρίς να συνυπολογίζονται τα έξοδα των πολλαπλών μετεγχειρητικών επισκέψεων και διαμονής, ξεπέρασε τα $640.000.000. Το ΩΚΚ, βάσει της σύμβασης με την οποία δωρίσθηκε στο ελληνικό Δημόσιο και τον ιδρυτικό του νόμο, διοικείται από επταμελές διοικητικό συμβούλιο, στο οποίο μετέχει μόνο ένας εκπρόσωπος του Ιδρύματος Ωνάση. Τα υπόλοιπα έξι μέλη διορίζονται από την εκάστοτε κυβέρνηση. Στο πλαίσιο συνεργασίας των δύο φορέων, το Ίδρυμα χρηματοδοτεί ένα διεθνές επιστημονικό ιατρικό συνέδριο που διοργανώνεται στο ΩΚΚ ανά διετία.

Από την ίδρυσή του έως σήμερα, το ΩΚΚ έχει δεσμευτεί για τη συνεχιζόμενη βελτίωση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών. Τον Ιούνιο του 1994 τέθηκε σε λειτουργία μονάδα μεταμοσχεύσεων καρδιάς, καρδιάς/πνευμόνων και πνευμόνων, ενηλίκων και παιδιών, η οποία υποστηρίζεται από το εργαστήριο μοριακής ανοσοπαθολογίας-ιστοσυμβατότητας, που διαθέτει τον πιο σύγχρονο εξοπλισμό. Η επιλογή του επιστημονικού προσωπικού γίνεται με τα πλέον αυστηρά επιστημονικά κριτήρια. Έως το τέλος του 2014 είχαν πραγματοποιηθεί 130 εμφυτεύσεις συστημάτων υποστήριξης κυκλοφορίας (τεχνητή καρδιά) και 144 μεταμοσχεύσεις καρδιάς ή πνεύμονα. Η επιβίωση των ασθενών με μεταμοσχευμένη καρδιά φτάνει το 94% το πρώτο έτος και το 70% στη δεκαετία, ποσοστά από τα υψηλότερα διεθνώς.

Το ΩΚΚ είναι το πρώτο πιστοποιημένο νοσοκομείο στην Ελλάδα και ένα από τα ελάχιστα στην Ευρώπη –ISO 9001:2000 (Φεβρουάριος 2004)– για την ανάπτυξη και την παροχή υπηρεσιών υγείας στον τομέα της καρδιοχειρουργικής και της καρδιολογίας ενηλίκων και παιδιών, συμπεριλαμβανομένων των μεταμοσχεύσεων ενδοθωρακικών οργάνων, καθώς και των υπηρεσιών υποστήριξης.

Από το 2002 έως το 2005, το Ίδρυμα δαπάνησε $8.500.000 για να ανανεωθεί ολόκληρος ο βιοϊατρικοτεχνολογικός εξοπλισμός του ΩΚΚ. Με τον τρόπο αυτό, το ΩΚΚ διατήρησε τη θέση του ως ένα από τα αρτιότερα, παγκοσμίως, εξοπλισμένα νοσοκομεία. Το 2006, το Ίδρυμα αποφάσισε την αγορά και την τοποθέτηση υπερσύγχρονου αξονικού τομογράφου αξίας 1.600.000 €.

Ο εξοπλισμός που αντικαταστάθηκε, δωρίσθηκε στο κρατικό Ιατρικό Πανεπιστήμιο του Ερεβάν, στην Αρμενία. Η μεταφορά και η εγκατάστασή του, καθώς και η εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού έγιναν επίσης με δαπάνες του Ιδρύματος. Το Πανεπιστήμιο του Ερεβάν, εκδηλώνοντας την ευγνωμοσύνη του για τη δωρεά, ονόμασε την Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική «Αλέξανδρος Ωνάσης». Η τελετή των εγκαινίων πραγματοποιήθηκε στις 25 Μαρτίου 2004, με την παρουσία εκπροσώπων του Ιδρύματος, υπουργών της αρμενικής κυβέρνησης, καθώς και της ιατρικής και επιστημονικής κοινότητας της χώρας.