Η Ακρόπολη πιο φωτεινή και προσβάσιμη σε όλες και όλους

Ακρόπολη. Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του πολιτισμού μας, ένα ζωντανό σύμβολο που έχει αναμετρηθεί με τον χρόνο, ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σημεία της Αθήνας. Ο καθένας μας έχει ανέβει στον Ιερό Βράχο από διαφορετικό μονοπάτι, όμως όλοι οι δρόμοι της πόλης συναντιούνται εκεί. Σε ένα περιβάλλον που μας κάνει να ξεχνάμε το αστικό τοπίο, ακόμη και την εποχή που ζούμε, η Ακρόπολη ξεχωρίζει για την αρμονία, την ομορφιά και την ανθρώπινη κλίμακά της. Όπως είπε και ο Ernest Renan στην «Προσευχή του στην Ακρόπολη», “Il y a un lieu où la perfection existe; il n'y en a pas deux”. Η τελειότητα υπάρχει σε ένα μόνο μέρος. Δεν υπάρχει δεύτερο.

Στις 23 Οκτωβρίου 2019, η πολιτεία αναθέτει επισήμως τη μελέτη και υλοποίηση του νέου φωτισμού της Ακρόπολης στο Ίδρυμα Ωνάση. Η ανακοίνωση γίνεται στο Μέγαρο Μαξίμου παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη, του Προέδρου του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνη Σ. Παπαδημητρίου και της Διευθύντριας Πολιτισμού του Ιδρύματος Αφροδίτη Παναγιωτάκου. Στη συνάντηση, ο κ. Παπαδημητρίου δήλωσε πως «Για τo Ίδρυμα Ωνάση όλα είναι θέμα παιδείας. Η Ακρόπολη ως ένα μνημείο που εκφράζει της Αθηναϊκή Δημοκρατία δεν μπορεί παρά να αποτελεί προτεραιότητα. Το μνημείο στέκει και μόνο του χωρίς εμάς. Αλλά εμείς, οφείλουμε να νοηματοδοτούμε κάθε τόσο τον συμβολισμό του, ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, το Ίδρυμα Ωνάση δίνει ένα νέο κίνητρο στους πολίτες για να ανακαλύψουν ξανά την πόλη τους.»

Μετά από ανοιχτή πρόσκληση του Ιδρύματος Ωνάση, την μελέτη και τον σχεδιασμό του έργου αναλαμβάνει η διεθνούς κύρους και βραβευμένη με ΕΜΜΥ σχεδιάστρια φωτισμού, Ελευθερία Ντεκώ. Από εκείνη τη στιγμή, ξεκινούν μήνες εντατικής προετοιμασίας.

Η Ελευθερία Ντεκώ περιγράφει το χρονικό του έργου, από την ανάθεση ως την υλοποίηση:

«Τον Ιανουάριο του 2020, το Ίδρυμα Ωνάση μας επέλεξε ανάμεσα από άλλα έγκριτα γραφεία φωτισμού, και μας ανέθεσε τον Φωτισμό της Ακρόπολης και των μνημείων. Το Ίδρυμα Ωνάση, ο Προέδρος κ. Παπαδημητρίου και η Διευθύντρια Πολιτισμού κ. Παναγιωτάκου στήριξαν την ιδέα μας και μας εμπιστεύτηκαν απόλυτα. Το ΥΠΠΟ και το ΚΑΣ επικρότησαν την πρόταση-σκεπτικό του νέου φωτισμού που τους παρουσιάσαμε μετά από εντατική εργασία, δειγματισμούς και μελέτη 2 μηνών.

Μετά τον Μάρτιο του 2020 και την ομόφωνη έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, μπήκαμε στη φάση της υλοποίησης, μαζί με την πανδημία να εμποδίζει την ταχύτητα. Ωστόσο όλοι οι συνεργάτες μου κι εγώ δεν σταματήσαμε ούτε μια μέρα. Τα πρωινά γίνονταν οι μελέτες, το βράδυ δειγματισμοί. Σχεδιασμός σε δισδιάστατα και τρισδιάστατα μοντέλα, φωτομετρίες, υπολογισμοί και ξανά δειγματισμοί για να πετύχουμε αυτόν τον φωτισμό που θα έκανε τον Παρθενώνα και τα άλλα μνημεία στον ιερό βράχο να λάμπουν όπως τους αξίζει στο κέντρο της πόλης μας. Να εκπέμπουν το φως του πολιτισμού της χώρας μας ολόγυρα και παντού.»

Ο στόχος της νέας μελέτης φωτισμού είναι η ανάδειξη του συνόλου του Ιερού Βράχου έτσι ώστε να είναι αντιληπτός ο όγκος και η γεωμετρία του κάθε μέρους που απαρτίζει το μνημειακό σύνολο, από κάθε πιθανό σημείο θέασής του.

Ταυτόχρονα, ο εκσυγχρονισμός της εγκατάστασης και η χρήση φωτιστικών σωμάτων LED τελευταίας τεχνολογίας θέτει την εγκατάσταση σε ένα πλαίσιο αειφόρου σχεδιασμού και διασφαλίζεται με αυτόν τον τρόπο η ποιότητα του επιθυμητού αποτελέσματος και η διάρκειά του στο χρόνο.

Στην μέχρι τώρα κατάσταση ο φωτισμός είναι ενιαίος χωρίς να διαφοροποιούνται ο βράχος, τα τείχη από τα μνημεία. Κεντρική ιδέα της νέας μελέτης φωτισμού είναι η διαφοροποίηση του Ιερού Βράχου από τα τείχη, όσον αφορά στην ένταση και την απόχρωση του λευκού χρώματος του φωτός και έτσι ώστε ν΄ αναδειχθεί το λευκό των μαρμάρων των μνημείων.

Φωτίζοντας με διαφορετική διαβάθμιση του φωτός και διαφοροποιώντας την απόχρωση του λευκού τονίζεται η αναγλυφότητα του τοπίου, ξεχωρίζουν τα τείχη και αναδεικνύονται 14 σημεία: Ο Ιερός Βράχος, τα Τείχη, ο Παρθενώνας, τα Προπύλαια, ο Ναός της Αθηνάς Νίκης, το Ερέχθειο, το Αρχαίο Θέατρο Διονύσου η Στοά Ευμένους, το Διονυσιακό Ιερό, ενώ για πρώτη φορά φωτίζονται πέντε ακόμα μνημεία: το μνημείο Θρασύλλου, οι Χορηγικοί Κίονες, το Ασκληπιείο και τα σπήλαια Απόλλωνα και Αγλαύρου / Κλεψύδρα και το Ιερό της Αφροδίτης.

Η Ακρόπολη πιο φωτεινή, πιο όμορφη, πιο οικολογική.

Στο πλαίσιο της τεχνικής αναβάθμισης, αντικαθίστανται οι υφιστάμενοι λαμπτήρες (τύπου HID) με 609 (40% λιγότερους σε σχέση με πριν) φωτιστικούς προβολείς νέας τεχνολογίας και υψηλής χρωματικής απόδοσης, τύπου LED, με στόχο την απρόσκοπτη λειτουργία των εγκαταστάσεων για περισσότερα από 20 χρόνια.

Τα νέα φωτιστικά σώματα έχουν ελάχιστο κόστος συντήρησης, ενώ με τη νέα εγκατάσταση εξοικονομείται περισσότερο από 65% στην κατανάλωση ενέργειας. Ταυτόχρονα, μέσα από τη βελτίωση της στόχευσης προς τα μνημεία μειώνεται το φαινόμενο της φωτορύπανσης.

Τον Οκτώβριο του 2019, όπου και ανατέθηκε το έργο, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πως η ολοκλήρωσή του θα συνέπιπτε με μία παγκόσμια πανδημία. Όμως ακόμη και σε μία περίοδο γεμάτη σκοτάδι και ανασφάλεια, εμείς δεν μπορούμε παρά να βλέπουμε το φως.

Την Τετάρτη, 30 Σεπτεμβρίου 2020, το Ίδρυμα Ωνάση και το Υπουργείο Παιδείας και Αθλητισμού παρουσιάζουν το νέο φωτισμό της Ακρόπολης, ένα έργο σε ανάθεση, δωρεά και υλοποίηση του Ιδρύματος Ωνάση. Ο νέος φωτισμός της Ακρόπολης προσελκύει το ενδιαφέρον ανθρώπων σε κάθε γωνιά του κόσμου, στέλνοντας ένα μήνυμα ελπίδας και χαράς. Την ίδια στιγμή, χιλιάδες Αθηναίοι ανεβαίνουν σε ταράτσες, βγαίνουν σε μπαλκόνια και στρέφουν το βλέμμα τους στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης για να δουν για πρώτη φορά την Ακρόπολη πιο λευκή, πιο όμορφη και πιο λαμπερή.

Από την Αθήνα έως τη Νέα Υόρκη και από το Λονδίνο έως το Μπουένος Άιρες, η είδηση του νέου φωτισμού της Ακρόπολης ταξιδεύει σε όλον τον πλανήτη και γίνεται άρθρο στον διεθνή τύπο.

«Ο νέος φωτισμός της Ακρόπολης φωτίζει την αιώνια πυξίδα της Αθήνας.»
-Reuters

«H Αθήνα προσφέρει έναν νέο φωτισμό στον φάρο του πολιτισμού, την Ακρόπολη.»
-Le Figaro

Την ειδική εκδήλωση στον Λόφο Νυμφών στην Πνύκα τιμούν με την παρουσία τους η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου.

«Ως Έλληνες αλλά και ως Ευρωπαίοι και ως πολίτες του κόσμου, ήταν εκπλήρωση οφειλής για εμάς στο Ίδρυμα Ωνάση να ανταποκριθούμε στην πρόσκληση της Πολιτείας να συνδράμουμε στον ανασχεδιασμό του φωτισμού της Ακρόπολης των Αθηνών και των μνημείων που, αυτή τη στιγμή, μας αντικρίζουν από το βάθος των αιώνων. Χρειάζονται όμως περισσότερο φως αυτά τα μνημεία; «Βυθισμένα μέσα στο φως του φεγγαριού», γράφει ο Γιώργος Σεφέρης, «τα μάρμαρα έχαναν το βάρος τους, έμοιαζαν μια ουσία που διαλύεται μαζί με το βλέμμα». Την άυλη πεμπτουσία της ιστορίας έπρεπε να φωτίσουμε. Συμβολικά να αναδείξουμε το μνημείο της δημοκρατίας. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε χρειάζεται η Αθήνα, χρειάζεται η Ευρώπη, χρειάζεται ο κόσμος να ξαναδεί συμβολικά τον Παρθενώνα, πιο φωτεινό, πιο ευδιάκριτο, πιο παρηγορητικό. Η αλήθεια της Δημοκρατίας και η αξία των ανθρώπινων δικαιωμάτων πρέπει να φωτιστούν συμβολικά και ο νέος φωτισμός της Ακρόπολης σηματοδοτεί αυτή την ανάγκη.»
− Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση

Η τελετή παράδοσης περιλαμβάνει ένα οπτικοακουστικό δρώμενο διάρκειας τεσσάρων λεπτών σε φωτιστική επιμέλεια της Ελευθερίας Ντεκώ, σκηνοθεσία βίντεο του Αλέξανδρου Μαραγκού και πρωτότυπη μουσική στην κινηματογραφημένη εκδοχή του Σταύρου Γασπαράτου, με τη συνεργασία του Χρήστου Σαρρή εκ μέρους του Ιδρύματος Ωνάση. Δέσμες λευκού φωτός αναδύονται μέσα από τον Ιερό Βράχο στέλνοντας παντού ένα μήνυμα αισιοδοξίας, πριν παραδοθεί στους πολίτες ο νέος λευκός φωτισμός.

Μετά την παράδοση του νέου φωτισμού του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης, το Ίδρυμα Ωνάση συνεχίζει με ένα νέο έργο, ώστε το σύμβολο της Δημοκρατίας να γίνει προσβάσιμο σε όλες και όλους.

Την Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, παραδίνεται στην Πολιτεία το δεύτερο μέρος του έργου της αναβάθμισης των υποδομών ΑμεΑ στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, με την εγκατάσταση ενός σύγχρονου ανελκυστήρα πλαγιάς αλλά και την αναβάθμιση των δύο υφιστάμενων διαδρομών ΑμεΑ, σε δωρεά και υλοποίηση του Ιδρύματος Ωνάση.

Στην τελετή παράδοσης παρεβρίσκονται, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, καθώς και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Παπαδημητρίου οι οποίοι ξεναγήθηκαν από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού Γιώργο Διδασκάλου και τον Πρόεδρο της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως Μανόλη Κορρέ.

Ο νέος υπερσύγχρονος ανελκυστήρας πλαγιάς, με πιστοποίηση από την TÜV HELLAS (TÜV NORD), κατασκευάστηκε από τη διεθνώς αναγνωρισμένη ιταλική εταιρεία MASPERO ELEVATORI, έρχεται να προσφέρει μια ασφαλή εμπειρία μετακίνησης προς και από τα μνημεία. Τεχνολογικά εξελιγμένος, άρτιος αισθητικά και λειτουργικά, προσφέρει άνεση, ταχύτητα και ασφάλεια μετακίνησης, εξασφαλίζοντας έτσι την εύκολη πρόσβαση απευθείας από το επίπεδο του δρόμου. Πρότυπος και μοναδικός στην κατηγορία του παγκοσμίως, ο ανελκυστήρας αυτός είναι ο μόνος που η μεταβλητή γωνία του πλησιάζει την ορθή, ενώ η περιμετρική γυάλινη επένδυσή του προσφέρει μια μοναδική πανοραμική θέα.